2 authors, including: Some of the authors of this publication are also working on these related projects

Qo‘shnilar 
Bir “dom”da turadigan qo‘shnilar garchi bir-birlarini yaxshi tanimasalar-
da, ko‘rishishlari shart. Qo‘shnilarning burchlari ko‘pdir, ammo asosiysi – 
boshqalarga kamroq xalaqit berish. Bu quyidagini bildiradi: bolalarni to‘polon 
qilishlari, derazadan baqirishlari va sakrashlariga ruxsat berish; radio ovozini 

---

122 
baland qilish; bolta bilan biror narsa maydalash, uydagilar bilan janjal qilish, 
trubada mashq qilish yaxshi emas. Agar mehmondorchilik yoki ta’mir qilish uchun 
birovning tinchini buzishga to‘g‘ri kelib qolsa, bu haqda qo‘shnilarni ogohlantirib 
qo‘yish lozim. Har holda ular bu shovqinning tugash paytini taxminiy bilishadi va 
biroz 
xotirjam bo‘ladilar. 
Tabiiyki, qo‘shnilar o‘z telefonlaridan foydalanishga izn berar ekanlar, 
faqat zaruriyat nuqtai nazardan ularni bezovta qilish mumkin. Qo‘shnichilik 
yuzasidan biz shakar, dazmol kabi narsalarni berib turamiz, ammo ularni o‘z 
vaqtida qaytarish shart. Sizning buyumlaringizga bo‘lgan qo‘shnilarning “hujumi” 
chegaradan chiqsa, ularga: “Afsuski, changyutgich yaxshi ishlamayapti, yordam 
berolmayman”, deyishga to‘g‘ri keladi. To‘g‘ri, qo‘shnilarni xafa qilish yaxshi 
emas, ammo boshqa chora yo‘q. Qo‘shnilarning santexnikning manzilini olish 
uchun uyiga bostirib kirib, yana qanday yashashlari bilan qiziqish yaramaydi. Agar 
qo‘shni ushbu manzilni yo‘lakda turib aytsa, buni shartli holat sifatida qabul qilish 
lozim. 
Do‘kondan qaytayotgan qo‘shnining xaltasi bilan qiziqish, kim qayerdan 
pul topayotganini g‘iybat qilish to‘g‘ri emas. Qiya ochilgan eshikdan oyoq tovushi 
eshitilgandayoq, kim qayerga kim bilan va nima uchun ketayotganiga qiziqish 
yaramaydi. Atrofdagilarning shaxsiy hayoti madaniyatli odamlar uchun mavzu 
bo‘la olmaydi. 
Zamonaviy hayot jabhasida kimdir devor ortida pianino chalishi kabi 
shovqinlarning noqulayliklaridan qutulishning iloji yo‘q. Hech qaysi qonun 
bunday “harakatlarni” taqiqlamaydi. Ayniqsa, bu haqda qo‘shnilar bilan kelishib 
olish 
mumkin bo‘lsa. Bunday vaziyatlarda, masalan, devorga tovush 
o‘tkazmaydigan narsalar osib qo‘ygan ma’qul. Boshimizdan do‘ppillagan oyoq 
tovushlari ham ko‘p noxushliklar tug’diradi. Tarbiyali odamlarga uyda shippak 
kiyib yurish katta mehnat talab qilmaydi. 
Umumiy xonadonda noxush ziddiyatlar ko‘p bo‘ladi. Aynan uyda 
boshqalarga qarshi o‘laroq erkinroq yashashga, o‘zi istagan narsa bilan 
shug‘ullanishga har birimiz intilamiz. Eng yomoni, kundalik mayda ziddiyatlar 
bora-bora “harbiy vaziyatni” keltirib chiqaradi. Bu darajaga olib kelmaslik uchun 
uning oldini olish lozim. Umumiy xonadonda umumiy joyni egallash masalasini 
oldindan kelishib olgan yaxshi. Jamoat sarhadlari – yo‘lak, oshxona, vannaxonada 
“oyoq uchida yurgan” ma’qul. So‘zlashuvda, uy kiyimida, xatti-harakatlarda 
e’tiborli bo‘lish lozim. Yangi zamonaviy falsafiy yo‘nalish namoyandalaridan biri 
Jan Pol Sartr inson faqat erkin jamiyatdagina erkin bo‘la oladi degan g‘oyani ilgari 
suradi.
1
Boshqalar erkini “bo‘g‘ib” qo‘yib, erkin yashashni umid qilish 
nodonlikdir. 
Uyingizning xonasida yashashiga qaramay, ijarachi ham tinch yashash 
huquqiga ega. Bu – uning xonasi, unga pul to‘laydi. Uy egalari bu xonaga eshikni 
taqillatmasdan kirmaydilar, qayerga ketyapti, qayerdan kelyapti, kimni qabul 
qilyapti, kim ko‘ylagini yuvib beryapti, nima uchun kefir ichishni yaxshi ko‘radi, 
1
Сартр Ж.П. Экзистенциализм тўғрисида. А. Шер таржимаси. «Жаҳон адабиёти» журнали 

---

123 
jomadonlarini ko‘rish yaramaydi. Bularning hammasi ba’zida yodlab turish kerak 
bo‘lgan oddiy narsalardir. 
Shu o‘rinda ham ijarachi uy egalarining jihozlariga ehtiyotkor bo‘lishi 
lozim. Uy egasi bilan ijarachi o‘rtasidagi huquqlar teng emasligini u hamisha 
yodda tutmog‘i lozim. Sirasini aytadigan bo‘lsak, o‘sha yerdagi odatlarga 
moslashishi shart emas. Budilnikdan foydalanish mumkin, ammo butun uyni 
oyoqqa turg‘izish shart emas, uyda kiyish mumkin bo‘lgan xalat, pijamalarda 
yurish mumkin. Kiyimlar va narsalarni har joyga tashlab ketmaslikka, o‘tkir hidli 
ovqat tayyorlamaslik va boshqa uy egalariga hush kelmaydigan narsalarni 
qilmaslik lozim.