2-amaliy mashg`ulot

2-amaliy mashg`ulot

Tezkor– xizmat ko`rsatish. Tezkor xodimning javobgarligi va tezkor bo`ysinuvi. Ulab-uzishlarga farmoyish olish va bajarish

Elektr tarmoqlarida aktiv va reaktiv quvvat muvozanatlarini aniqlash

Elektr tarmoqlarini loyihalashda avvalo, elektr stantsiya ishlab chiqarayotgan quvvatni istehmol qilinadigan quvvat bilan solishtirish maqsadida, quvvatlar muvozanati tuziladi.

1.1. Aktiv quvvat muvozanati

Elektr tizimlarida elektr stantsiya generatorlari aktiv quvvat manbai bo`lib hisoblanadi. Ular barcha yuklamalarni tahminlashni, elektr tarmoqlarini elementlaridagi quvvat isrofini va stantsiya o`z ehtiyoji uchun sarf bo`ladigan quvvatni qoplashi, yahni vaqtning har bir daqiqasida quyidagi aktiv quvvatni muvozanati tenglamasi amal qilish kerak:
P<sub>g</sub> = P<sub>Yu</sub> * K<sub>o</sub> + P<sub>L</sub> + P<sub>t</sub> + P<sub>XE</sub>
Bu yerda: P<sub>Yu</sub>=P<sub>A</sub>+P<sub>B</sub>+P<sub>C</sub>+P<sub>D</sub>+P<sub>E</sub> – podstantsiyalarning hisob quvvat–larining yig`indisi;
K₀–istehmolchilar ishlashining bir vaqtlilik koeffitsienti. Tuman podstantsiyalari uchun K_o=0,9 olinadi.
P_Yu–loyiha qilinuvchi tarmoqdagi aktiv quvvat isrofi.
Dastlabki hisob uchun P_Yu dan 7 % olinadi.
P_L=7* P_Yu / 100
P_T–Podstantsiya transformatorlaridagi aktiv quvvat isrofidan 4% olinadi.
R_XE–elektr stantsiyasining hususiy ehtiyoji uchun sarflanuvchi aktiv quvvat:
Issiqlik elektr stantsiyalari uchun
P_XE = 6%* P_Yu /100,
Gidroelektr stantsiyalari uchun
P_XE = 0.5% * P_Yu /100
Misol uchun (1–rasm):
P_Yu = 70+40+30+45+15=200 MVt
150<200*0.9+0.07*200+0.04*200+0.06*150=211. Demak, elektr stantsiya quvvati yetarli emas. SHuning uchun yetishmayotgan aktiv quvvat energetika tizimidan olinadi.

1.2. Reaktiv quvvat muvozanati

Reaktiv quvvat muvozanati kuchlanishni kerakli qiymatini tahminlab turish uchun xizmat qiladi. Energetika tizimida reaktiv quvvat manbai, sifatida maxsus kompensatsiyalovchi qurilmalar: sinxron kompensatorlar ishlatilishi mumkin.

Reaktiv quvvati muvozanati quyidagi ko`rinishga ega:
Q<sub>r</sub> + Q<sub>ky</sub> = Q<sub>n</sub> *K<sub>o</sub> + Q<sub>T</sub>, Mvar
Bu yerda: Q<sub>r</sub> – elektrostantsiya generatorining ishlab chiqarilayotgan reaktiv quvvatining yig`indisi.
Q_r= P_r*tg_r, Mvar
Q_n – istehmolchilar reaktiv quvvatining yig`indisi:
Q<sub>n</sub> = P<sub>A</sub>*tg<sub>A</sub> + R<sub>v</sub>* tg<sub>v</sub> + R<sub>s</sub>tg<sub>c</sub> + P<sub>D</sub>*tg<sub>D</sub> + P<sub>E</sub> *tg<sub>E</sub>
Reaktiv quvvat koeffitsienti tg berilgan quvvat koeffitsienti sos orqali aniqlanadi.
Q<sub>T</sub> – transformatordagi reaktiv quvvat isroflarining yig`indisi
Q_T= P_n * 0,1
Kompensatsiyalovchi qurilmaning talab qilinuvchi reaktiv quvvati:
Q_ky= Q_n*K_o+ Q_T – Q_r
Kompensatsuiyalovchi qurilmalari maqsadga muvofiq joylarga o`rnatilishi kerak.
1–rasmda keltirilgan dastlabki mahlumotlar uchun:
Q<sub>r</sub> =150 * 0.652 = 97.5 mVar,
Q<sub>yu</sub>=70*0.5124+40*0.363+30*0.363+45*0.5124+15*0.6459=94,024 mVar,
Q<sub>T</sub>=94.024 * 0.1=9.402 mVar,
Q<sub>ky</sub> =94.024*0.95+9.402–97.5=1.22 mVar
Bu holda kompensatsiya qurilmasi "V" podstantsiyasida o`rnatiladi.
97.5+1.22=94.024*0.95+9.402
Demak, 98.72=98.72 mVar