2-Amaliy mashg‘ulot. Neftning fizik-kimyoviy xossalari va emulgirlangan suvning kimyoviy tarkibi. Reja

Suv – neft emulsiyalarini parchalash usullari

Xamma mavjud usullar uch guruxga – mexanik, termokimyoviy va elektrotermokimyoviyga b¢linadi. Xamma ushbu usullar uchun umumiy b¢lgan, (7.2.)-formula b¢yicha aniqlanuvchi parametrlarga u yoki bu darajada tasirlashuvchi maksimal ch¢ktirish tezlikka erishishga intilishdan iborat.

Mexanik usullar

Ulardan eng oddiysi katta siђimli idishlar (100-150m³)da gravitatsion tindirish b¢lib, bu erda neft 120-140⁰S xaroratda (faqat _n va  ga tasir) va 1,5 MPa gacha bosimda 1-2 soat davomida b¢ladi.

Usul kam quvvatli va aloxida xolda amalda q¢llanilmaydi, biroq u xamma termokimyoviy va elektrotermokimyoviy usullarda xar doimgi element b¢lib kiradi.

Emulsiyaning mexanik ajratish samaradorligini gravitatsiya kuchi ¢rniga markazdan qochma kuchni q¢llash orqali anchagina k¢tarish mumkin, ya’ni emulsiyani sentrifugalashga uchratish orqali. Ushbu xolda markazdan qochma kuch Ђ_s quyidagi tenglama b¢yicha xisoblanishi mumkin:

Ђ_s = mrn²/900, (1.3)
bu erda m – aylanayotgan zarracha massasi, kg; r – sovutilayotgan zarrachaning aylanish radiusi, m; n – aylanish chastotasi, ayl/daqiqa.

Sentrifugada zarrachaning ch¢kish tezligi W_s xar doim oђirlik kuchi tasirida erkin ch¢kish tezligi W_o dan k¢pdir va ularning nisbatlari – mos tezlanishlar nisbatlari sifatida engil xisoblanadi.

K_s=W_s/W_o= (1.4.)
Bundan kelib chiqadiki, m=1 b¢lganda K_s ya’ni bir xil massali zarrachalar uchun sentrifugadagi ch¢kish tezligi gravitatsion ch¢kish tezligidan marotaba k¢proq (¢nlab yoki yuzlab marotaba). SHuning uchun sentrifugada emulsiyaning ajralish samaradorligi juda yuqori, biroq bunday usul apparaturaviy rasmiylashtirishning murakkabligi bois emulsiyani sanoatga ajratishga q¢llanilishga y¢l topmaydi. U neft emulsiyalarini k¢p b¢lmagan massalarini laboratoriya sharoitlarida yoki oziq-ovqat sanoatida ajratish uchun q¢llaniladi.

Emulsiyalarni parchalashning mexanik usullariga tanlab x¢llovchan filtrlar orqali filtrlashni xam quritish mumkin. Agarda filtrlovchi element (qum, yoђoch qipiђi) faqat suv bilan x¢llanib, neft bilan esa x¢llanmasa, neft emulsiyasini bunday filtr orqali ¢tkazib suvning anchagina miqdorini neftdan ajratish mumkin (ayniqsa, agarda neft q¢pol dispers b¢lsa). Bunday usul laboratoriya amaliyotida xam q¢llaniladi va filtrlovchi elementning tezda ishdan chiqishi va uni tez-tez almashtirish zaruruti bois neftni sanoat miqyosida suvsizlantirishga q¢llash mumkin emas.

Termokimyoviy usul

Termokimyoviy usul sistemaga suv globulalari atrofidagi ximoya solvat qobiqchasini parchalovchi, isitilgan neftda suvning koalessirlangan tomchilarini ch¢ktiruvchi kimyoviy modda (deemulgator)ni kiritishni birga q¢shib olib boradi. Usul neftning zichligi va qovushqoqligini pasayishi xisobiga (neftni 60-100⁰S gacha isitish) va tomchilarning ximoyaviy qobiqchalarini kuchsizlanishi va ularning neftni xarakati jarayonida koalessensiyasining engillashishi oqibatida yiriklashishining tezlashishi (d_k ni oshishi) xisobiga tomchilar ch¢kish tezligini anchagina oshirishga imkon beradi.

Neft oqimiga deemulgator maxsus aralashtirgichda k¢p b¢lmagan miqdorlarda (5-50g/t neft uchun kiritiladi (7.3-rasm). Deemulgator yaxshigina sirt-faol xossalariga ega xolda