2-амалий машғулот маълум бир табиий ёки маъмурий ҳудудга гидрографик тавсиф бериш Ишнинг мақсади



Download 132,5 Kb.
bet2/3
Sana22.02.2022
Hajmi132,5 Kb.
#82820
1   2   3
Bog'liq
2-amaliy mashg'ulot gid

1. Океан дарёлари­бундай дарёлар океан ёки океан билан туташ бўлган денгизларга қуйилади. Масалан, Ама­зонка, Амур, Дон, Дунай, Лена, Нил ва ҳоказо.
2. Континент дарёлари­берк ҳавзалардаги денгиз ёки кўлларга қуйилади ёки уларгача етиб бормаслиги мумкин. Масалан, Амударё, Сирдарё, Волга, Урал ва бошқалар.
Бош дарёга қуйиладиган дарёлар унинг ирмоқлари де­йи­лади.
Ирмоқлар бош дарёга қуйилиши ҳолатига қараб тар­тибларга бўлинади. Бош дарёга бевосита қуйиладиган дарё­лар биринчи тартибли ирмоқлар, биринчи тартибли ирмоқ­ларга қуйиладиганлари эса иккинчи тартибли ирмоқлар де­йилади ва ҳоказо.
Америкалик гидролог­олим Хортон дарё ирмоқларини таснифлашни бошқача тизимини таклиф қилган. У таклиф этган тасниф бўйича биринчи тартибли ирмоқ сифатида бошланғич жилға қабул қилинади. Ана шу бошланғич жилға бориб қуйиладиган сой иккинчи тартибли ирмоқ деб юри­тилади. Демак, мазкур таснифда бош дарё энг охирги ра­қамли тартибга эга бўлади.
Бош дарё ва унинг ирмоқлари биргаликда қўшилиб, дарё системасини ташкил этади.
Дарёлар кўпчилик ҳолларда кўллардан, булоқлардан, бот­қоқликлардан, музликлардан, доимий қорликлардан бош­­ла­нади. Маълум бир ҳудуддаги дарёлар, уларнинг ир­моқлари, булоқлар, кўллар, ботқоқликлар, музликлар, доимий қорликлар шу ҳудуднинг гидрографик тўрини ҳосил қи­лади. Демак, дарё системаси гидрографик тўрнинг бир қисмидир.
а)Евроосиё дарёлари. Энг йирик серсув дарёлар мўтадил ва муссон иқлими ўлкаларида жойлашган. Улар Шарқий Европа, Ғарбий ва Ўрта Сибир, Узоқ Шарқ, Жануби-Шарқий Осиё ўлкаларидан оқиб ўтади. Қуруқ ўлкаларида дарёлар анча сийрак. Евроосиё дарёлари сувларини бешта ҳавзага қуяди. Булар –Шимолий Муз, Атлантика, Тинч ва Ҳинд океанлари ҳавзалари ҳамда берк ҳавзадир. Янцзи, Хуанхе, Об, Енисей, Лена, Печора, Шимолий Двина, Ғарбий Двина, Волга, Днепр, Ҳинд, Ганг йирик дарёлардир. Ўлкамиздаги Амударье ва Сирдарё, Европадаги Волга берк ҳавзанинг энг йирик дарёлари ҳисобланади. Қурғоқчил ўлкаларда дарёлар сийрак, нам иқлими ўлкаларида эса зич жойлашган.
Евросиё ҳудудида дарёлар тўйиниши бўйича тўртта турга бўлинади: атмосфера ёғинлари, эриган қорларнинг сувлари, музликлар ва ер ости сувлари. Илиқ иқлим ва муссон ёмғирлари минтақаларида дарёлар асосан атмосфера ёғинлари ҳисобига тўйинади.
Волга, Обь ва бошқа йирик дарёлар асосан атмосфера ёғинлари ва эриган қорлардан тўйинади.
Амур, Хуанхэ, Меконг, Ганг, Инд ва бошқалар муссон иқлимда жойлашган, шу сабабли уларда тўлин сув даври ёз ойларида кузатилади. Бу дарёлар баланд тоғларда бошланиб ёзда эрийдиган музликларнинг сувларидан тўйинади. Қиш ойларида сув сатҳи анча кескин пасаяди.
Экваториал иқлим минтақаларида ва Катта Зонд ороллари дарёлари атмосфера ёғинлари ҳисобига тўйинади. Йил давомида ёғин миқдори бу минтақаларда текис тақсимланганлиги учун дарёлар сатҳи ҳам деярли йил давомида ўзгармайди.
Ўрта Осиё дарёларида максимал сув сарфи баҳор ва ёз ойларида кузатилади.
б) Африка ички сувлари Атлантика ва Ҳинд океан ҳавзаларига бўлинади. Йирик кўллари Виктория, Танганьика ва Ньяса. Дарёлари Нил, Конго, Нигер, Оранжевая-Атлантика океани ҳавзаси дарёлари. Замбези, Лимпопо, Руфиджи, Тана, Джуба, Уаби-Шебелле ва бошқ. Ҳинд океани ҳавзасига киради.
в)Шимолий Америка. Миссисипи, Миссури, Авлиё.Лаврентия, Маккензи Калифорния, Колорадо, Рио-Гранде, Буюк кўллар, Мичиган,
Жанубий Америка. Амазонка, Ориноко, Парана, Мадейра ва бошқ.
г)Австралия ва Океания. Муррей, Эйр кўли, криклар.



Download 132,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish