2-3 Маъруза: ҚЎЗҒалувчан тўҚималар физиологияси

Силлиқ мушакларнинг кучли ва
давомли тоник қисқаришлари (масалан сфинктерлар таркибидаги мушаклар) туфайли - ўт пуфагида
ўт, қовуқда сийдик, тўғри ичакда маълум миқдорда нажас анча вақтгача йиғилиб, чиқмай туради, қон
томирлардаги мушакларнинг узлуксиз тоник қисқариши қон босимининг бир меъёрда сақланиши учун
катта аҳамиятга эга.
•
Асосий морфологик ва функционал хоссалари.
Силлиқ мушаклар бир ядроли бўлиб: қалинлиги
2 мкм
дан
10 мкм гача, узунлиги 50 мкм дан 400 мкм гача бўлган дуксимон ҳужайралардан иборат. Бу ҳужайралар бир-
бири билан электр токига қаршилиги кам бўлган нексуслар орқали боғланган. Силлиқ мушак ҳужайраларида
ҳам миофибрилла ва саркомерлар бор; лекин улар кўндаланг тарғил мушакдагидек тўғри такрорланмаганлиги
туфайли силлиқ мушакларда тарғиллик кузатилмайди. Симпатик
ва
парасимпатик
асаблар силлиқ
мушакларни нервлайди. Шу сабабли силлиқ мушаклар фаолиятига ҳоҳиш истак билан таъсир ўтказиб
бўлмайди.
•
Силлиқ мушакларда ҳам худди кўндаланг тарғил
мушаклардаги каби учта асосий: қўзғалувчанлик,
ўтказувчанлик ва қисқарувчанлик ҳоссалари мавжуд. Бу ҳоссалар 2 турдаги мушаклар учун умумий бўлгани
билан силлиқ мушакларда уларнинг ўзига хос хусусиятлари мавжуд.
•
Силлиқ мушак толаларининг қўзғалувчанлиги анчагина паст бўлиб тинчлик потенциали (ТП) -
60-70 мВ
ни
ташкил қилади. Бу миқдор кўндаланг тарғил мушак толасидаги ТП миқдоридан бироз камроқ.
ТП нинг
камроқ бўлиши силлиқ мушак мембранасининг натрий учун ўтказувчанлиги юқори бўлишига боғлиқ.

---

Эътиборингиз учун раҳмат!