2- mavzu. Maktabgacha ta’lim tashkilotlar binolari kompozitsiyasi. Jurnal, adabiyotlar va metodik ishlar bilan tanishtirish. Loyihalashga bo'lgan talablar Maktabgacha ta’lim muassasalaridan maqsadli foydalanish va ularning

Kompozitsion 
yechim
maktabgacha ta’lim muassasalari xonalari 
joylashtirilishining 
zichlashtirilgan, blokli 
va 
pavilyon
ko‘rinishidagi uchta asosiy 
turini belgilab beradi. 
Zichlashtirilgan (markazlashtirilgan)
tur – muassasa sig‘imi kichik 
bo‘lganida qo‘llaniladi, undagi barcha funksional xonalar bitta binoda 
joylashtirilishi ko‘zda tutiladi. 
Blokli
turga mansub binolarda turli funksional guruhlar turli bloklarda 
joylashtiriladi. Sig‘imi 140 o‘rindan 220 o‘ringacha bo‘lgan MTM larini 
loyihalashtirishda qo‘llaniladi. 
Pavilyon
ko‘rinishidagi MTM loyihalari, asosan, janubiy hududlarda 
qo‘llaniladi. Bunda har bir guruh uchun alohida bino loyihashtiriladi 
 
 
 
 
 
MTMdagi alohida xonalar guruhining o‘zaro bog‘liqligi 
 
Alohida
 
Болалар 
боғчаси 
бўлакчаси
Маъмурий 
хоналари 
Тиббиёт 
хонаси
Яслилар 
гуруҳи 
бўлакчаси
Бассейн
Мусиқа ва 
гимнастика 
хонаси
Ювиш, 
қуритиш 
дазмолхона
лар 
Ошхона
Техник
хоналар 
Ечиниш
Гурух
Қабул
Ўйин-ухлаш
Қабул 
Ўйин-ухлаш
Ўйин-ухлаш
айвон
Ўйин-ухлаш
айвон
Хожат 
хона
Ўйин-ухлаш
айвон
Ўйин 
Ўйин 

---

Tibbiy xona Kir yuvish – quritish – dazmollash Oshxona 
▲ 
▼ 
► 
▲ 
Xonalarning majburiy bog‘liqligi Tavsiya etilgan xonalar 
bog‘liqligi 
► Ko‘chadan, (zinadan)chiqish va kirish Xonaga kirish, xonadan chiqish 
Qabulxona yoki echinish xonasidan bola o‘yin xonasiga (yasli guruhida) yoki 
guruh xonasiga o‘tib ketadi. O‘yin va guruh xonalar bolalar muassasalari eng 
asosiy xona hisoblanadi, bu erda bolalar asosiy vaqtini o‘tkazadilar, o‘ynaydilar va 
ovqatlanadilar. O‘ynash xonasiga bevosita bufet hamda hojatxonalar odatda 
biriktirilgan bo‘ladi.
Bolalar muassasalarini rejalashtirishda quyiladigan talablardan eng asosiysi 
bolalar guruhini bir – biriga himoya qilish.
Shu maqsadda iloji boricha har bir guruhga tegishli xonalar majmuasi bir – 
biridan ajratilgan holda (ayniqsa yasli guruhlari) alohida eshikdan kirib chiqmog‘i 
lozim. Agarda yasli guruhi ikkinchi qavatga joylashgan bo‘lsa ikki guruhga bir 
eshikdan kirishga ruxsat etiladi. Bolalar bog‘chalariga esa, to‘rttagacha gruppaga 
umumiy bir eshikdan kirishga ruxsat etiladi.
Barcha bolalar guruhlari uchun musiqa va gimnastika zallari omborlari bilan 
jismoniy tarbiya asbob – anjomlari, uslubiyatchi kabineti, himoyalash xonasi, bir – 
ikki palatalar uchun xojatxona va dizinfeksiya xonalari umumiy hisoblanadi. 
Izolyator – ajratib qo‘yish xonasi tibbiy xona yonida bo‘lib, albatta janub tomonga 
qaratilgan bo‘lishi lozim.
Дазмоллаш 
қуритиш
Тайё
рлаш
Ов
қа
тла
нт
ири
ш
Та
рқ
а и
ди
ш
ти
ш 
ю
ви
ш
Омборхона
Па
ла
та
Еч
ин
ти
ри
ш 
ю
ви
ш 
Па
ла
та
Ти
бби
ёт
хон
а
К
ий
им
ке
ча
к 
Қ
ури
ти
ш 
Қабул
Омборхона 

---

Ma’muriy – xo‘jalik xonasiga oshxona, kir – yuvish, xizmatchilar – maishiy 
xonalar (bog‘cha mudiri, xo‘jalik mudiri, xizmatchilar, kiyim – kechak aslida 
tarqatuvchi, omborchi va h.k.) kiradi.
Oshxonaga kirish albatta alohida tashqaridan kirishga mo‘ljallanadi. 
Omborxonasi esa, oshxona yonida bo‘lib, boshqa xonalarga undan o‘tish man 
etiladi. Omborxonaga oshxonadan kirish umumiy taqiqlanadi.