2- ma’ruza Oqsil strukturalari va xossalari. Murakkab oqsilar va ularning turlari. Nuklien kislotalar. Reja

2. Fosfoproteidlar;-
oqsil molekulasining fosfat kislota bilan hosil qilgan 
kompleksidir. Ular gidroliz qilinganda aminokislotadardan tashqari fosfat kislota 
ham ajralib chiqadi. Masalan; fosfoproteinlarning asosiy vaqili bo‘lgan sut 
tarkibidagi oqsil – 
kazeinogen
gidrolizlanganda ko‘p miqdorda
serinfosfat
ajralib 
chiqadi.

---

Fosfoproteinlarning boshqa vakillari tuxumdan ajratib olingan 
ovovitellin
va 
baliq urug‘idan olingan 
ixtulindir. 
3. Lipoproteidlar
;-oqsillarning Yog‘simon moddalar bilan hosil qilgan 
birikmasidir. Ular hujayra yadrosida, tuxum sarig‘ida, sutda va qonda bo‘ladi. 
Lipoproteidlar suvda eriydi. Ularning strukturasi shunday tuzilganki, Yog‘simon 
komponent ichida bo‘lib, sirti oqsil qavat bilan qoplangan. Proteolipidlarda, 
aksincha, oqsil komponenti ichkarida bo‘lib, sirti Yog‘ modda bilan o‘ralgan, ular 
Yog‘ erituvchilarda eriydi. Lipoproteidlar ko‘proq biologik membranalar (hujayra 
qobug‘ida) uchraydi. 
4. Glikoproteidlar
;- tarkibida uglevodlar bo‘lgan murakkab oqsillardir. Ular 
ayrim monosaxarid yoki nisbatan kalta oligosa xaridlardan tashkil topgan. 
Glikoproteidlarning uglevod qismi 1% dan kam yoki 30% dan ko‘p bo‘lishi 
aniqlangan. Ular trik organizmlarning hamma vakillarida keng tarqalgan. Hayvon,
o‘simlik hujayralarida, mikro- organizmlarda uchraydi. Masalan, loviyaning zaxira 
oqsili - vitsilin, peroksidaza va glyukozooksidaza fermentlari glikoproteidlarga 
misol bo‘la oladi.
5. Xromoproteidlar
- tarkibida pigmentlar (bo‘yovchi modda lar) bo‘lgan
murakkab oqsillardir. Xromoproteidlar (xroma – yunoncha rang, bo‘yoq) deb 
ataladi. 

---