2 – Laboratoriya ishi Axborotlarni kodlashtirishga doir misollar reja: To’g’ri, teskari

2. a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
h)
3. a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
h)
4. a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
h)
5. a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
h)
6. a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
h)
7. a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
h)
8. a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
h)
9. a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
h)
10. a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
h)
11. a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
h)
12. a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
h)
13. a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
h)
14. a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
h)
15. a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
h)


Nazorat uchun savollar

1. 
   Ko’zg’almas vergulli sonlar ustida qo’shish amali qanday bajariladi.
   
2. 
   Ko’zg’almas vergulli sonlar ustida ayirish amali qanday bajariladi.
   
3. 
   Ko’zg’almas vergulli sonlar ustida ko’paytirish amali qanday bajariladi.
   
4. 
   Ko’zg’almas vergulli sonlar ustida bo’lish amali qanday bajariladi.
   
5. 
   Teskari kodda ayirish amali qanday bajariladi.
   
6. 
   Modifikasiyalashgan kodda qo’shish amali qanday bajariladi.
   

ASOSIY ADABIYOTLAR

1. 
   Aripov M.M. Informatika va hisoblash texnikasi asoslari. Universitet. 2001.
   
2. 
   Aripov M.M., Imomov R.M., va boshqalar. Informatika, informasion texnologiyalar.1- qism. –Toshkent: TDTU. 2001.
   
3. 
   A.A. Birshteyn, V.D.Filippov, V.N.Svetkov Elektronnыye vыchislitelnыye mashinы i programmirovaniye. M. 1975 . 254 s.
   
4. 
   Kasami T., Tokura N., Ivadari Ye., Inagaki Ya. Teoriya kodirovaniya. M. Mir. 1978.
   
5. 
   Berlekemp E. Algebraicheskaya teoriya kodirovaniya. M. Mir, 1971.
   

QO’SHIMCHA ADABIYOTLAR

4. 
   A.Abduqodirov va boshqalar. Hisoblash matematikasi va Programmalash. – Toshkent: O’qituvchi, 1989.
   
5. 
   Faysman F. Professionalnoye programmirovaniye na Turbo Paskal. –Moskva. 1992.
   
6. 
   Pilщikov V.N. Sbornik uprajneniy po yazыku Paskal. –Moskva: Nauka, 1989.
   

4 – Laboratoriya ishi
EHM DA QO’ZG’ALUVCHAN NUQTALI SONLAR USTIDA AMALLARGA DOIR MISOLLAR
Reja:

5. 
   Qo’zg’aluvchan vergulli sonlar ustida qo’shish amalining bajarilishi
   
6. 
   Qo’zg’aluvchan vergulli sonlar ustida ayirish amalining bajarilishi
   
7. 
   Qo’zg’aluvchan vergulli sonlar ustida ko’paytirish amalining bajarilishi
   
8. 
   Qo’zg’aluvchan vergulli sonlar ustida bo’lish amalining bajarilishi
   

Darsning maqsadi: Qo’zg’aluvchan vergulli sonlar ustida qo’shish amalining bajarilishini, Qo’zg’aluvchan vergulli sonlar ustida ayirish amalining bajarilishini,Qo’zg’aluvchan vergulli sonlar ustida bo’lish amalining bajarilishini, Qo’zg’aluvchan vergulli sonlar ustida ko’paytirish amalining bajarilishini o’rganish.


Tayanch iboralar:
Teskari kodda ko’shish, Ko’shimcha kodda ko’shish, Modifikasiyalangan kodlarda amalar bajarish.
Dars o’tish usuli:
Dars Yangi pedagogik texnologiyalar asosida (charxpalak, klastr va aqliy hujum usullarining kombinasiyasi) kompyuterdan foydalanib o’tiladi.
Dars o’tish vositalari:
Kompyuterlar yordamida, ma’ruzalar matni va Amaliy mashqlar elektron qo’llanma shaklida.
Mashg’ulotning xronik xaritasi (120 – minut uchun)

№	Ish mazmuni	Vaqt
1	Tashkiliy qism (xonaning tozaligi, jixozlanish, sanitariya xolati)	2 min.
2	Talabalarning davomati	3 min.
3	Talabalar bilimini baholash	15 min.
4	Yangi mavzu bayoni	60 min.
5	Mavzuni o’zlashtirish darajasini baholash va mustahkamlash	30 min.
6	Sinov-test savollar	7 min.
7	Uyga vazifa	3 min.
	JAMI	120 min.

Ikkita sonni qo’shganda qo’shiluvchilar xonalarining raqami bir xil salmoqqa ega bo’lishlari shart. Bu shart o’z navbatida qo’shiluvchilarning tartiblari bir xil bo’lganida bajariladi. Demak, ikkita suriluvchi vergulli sonni qo’shganda, avvalo ularning tartiblarini baravarlashtirish lozim. Ixtiyoriy ishorali ikkita suriluvchi vergulli sonni qo’shish algoritmi quyidagi amallar ketma - ketligini o’z ichiga oladi.

1.Tartiblarni baravarlashtirish. Bunda avvalo tartiblar ayirmasi ( ) aniqlanadi va so’ngra kichik qo’shiluvchilarning mantissasi | | xonaga o’ng tarafga siljitiladi. Tartiblar ayirmasi ishorasi kichik qo’shiluvchini aniqlashga imkon beradi.
2. Tartiblari teng bo’lgan mantissalarni jamlash. Bu bosqichda jamlash qo’zg’almas vergulli sonlarni jamlash kabi bajariladi.
3. Yig’indini normallashtirish. Agar jamlash natijasida xona to’rining to’lib toshishi sodir bo’lsa (yig’indining eng katta xonasi ishora xonasiga o’tib qolsa), normallashtirish bajariladi. Normallashtirishda yig’indi mantissasi (ishorasi bilan) o’ng tarafga bir xonaga siljitiladi va tartib bittaga orttiriladi. Agar jamlash natijasida yig’indi mantissasida verguldan keyin nollar paydo bo’lsa (normallashtirishning o’ng tomonga buzilishi sodir bo’lsa), yig’indi mantissasi (ishorasiz) nollar soniga chap tarafga siljitiladi va tartib nollar soniga kamaytiriladi.