2- kurs “farmakologiya” fanidan oraliq nazorat biletlari. 1-bilet

16-bilet
1.Dori moddalarning asosiy va qo’shimcha ta’siri.
Жавоб: Mahalliy ta‘sir. Dorining shifobaxsh ta‘siri qo‗yilgan, ishlatilgan joyida yuzaga

Chiqadi. Masalan, mikroblarga qarshi malhamlar, primocfakalar, chayish,

Tomchilarkabi dorilaming ko’pchiligi to’qimalar yuzasiga ta‘sir ko’rsatadi. Mahalliy

Ta‘sir degan tushuncha nisbiy bo’lishi mumkin, chunki mahalliy ta‘sir uchun

Qo’llaniladigan dorilar ko’p bo’lmasa ham shikastlangan teri (ba‘zan esa shikastlanmagan

Teri), shilliq pardalar orqali qonga so’rilishi mumkin.Rezorbtiv ta‘sir. Dori moddalarning

Qonga so’rilgandan keyingi (resorbtion — so’rilish) ta‘siri.Mahalliy hamda rezorbtiv

Ta‘sir orqali dori moddalar bevosita, bilvosita hamda reflektor ta‘sir ko’rsatishi mumkin.

Dori moddalar to’g’ridan-to’g’ri xasta a‘zoga shifobaxsh ta‘sir ko’rsatadigan bo’lsa,

Bevosita ta‘sir deb ataladi. Don moddaning biror a‘zoga bevosita ta‘siri tufayli boshqa

A‘zolaming faoliyati yaxshilansa, bilvosita ta‘sir deyiladi. Masalan, yurak glikozidlari

Bilan davo qilishda bevosita ta‘sir tufayli yurak faoliyati yaxshilanadi, natijada, ulaming

Bilvosita ta‘siri kelib chiqadi, buyraklaming siydik haydash faoliyati oshadi.Reflektor

Ta‘sir. Dori moddalar teri, shilliq qavat hamda boshqa yo’llar bilan qo’llanilganda

To’qimalardagi nerv retseptorlari (sezuvchan nerv oxirlari)ni qo’zg’atishi natijasida

Paydo bo’ladi. Qo’zg’alish tegishli nerv markazlariga yoki ichki a‘zolarga o’tib, ulaming

Holatini o’zgartiradi. Masalan, og’izga achchiq modda solinganda ta‘mni sezish

Retseptorlari ta‘sirlanadi. Ta‘sirlanish maikaziy nerv sistemasiga, so’ngra reflektor