2- kurs “farmakologiya” fanidan oraliq nazorat biletlari. 1-bilet

2.Dori moddalarning o’zaro ta’sir turlari.
Javob: Tibbiyotda ko’pincha bir necha dori moddalari birga qo’llaniladi (polipragmaziya, Polifarmatsiya). Bunda ular bir-biriga ta‘sir etadi, shu tufayli moddalarning ta‘sir Kuchi, ta‘sir muddati, noxush asoratlari, zaharliligi kamayishi yoki ko’payishi Mumkin. Moddalarning o’zaro ta‘siri faqat ular ta‘sirini kuchaytirish yokiKamaytirishga olib kelmasdan, hatto butunlay yangi xususiyatni paydo qilishi ham Mumkin. Moddalarning o’zaro munosabatida ulaming ta‘siri kuchayib, noxush Asoratlari, zaharliligi kamaysa, ulaming birga qo’llanishi foyda beradi. Arap dori Moddalarining o’zaro ta‘sirida ulaming noxush asoratlari, zaharliligi oshib ketsa, buUlami birga qo’llash zarar keltirishidan dalolat beradi.Ayrim dori moddalar birga qo’llanilganda ulaming ta‘siri kamayishi ham mumkin, Buni moddalar bilan zaharlanganda qo’llash maqsadga muvofiq bo’ladi.DoriModdalarining o’zaro ta‘siri ikki turga — farmatsevtik va farmakologik o’zaro ta‘sirgaBo’linadi.
3.Burishtiruvchi moddalarning tasnifi ,ta’sir mexanizmi va qo’llanilishi.
Javob: BURISHTIRUVCHI MODDALAR
Tannin, emanpo‗stIog‗ining qaynatmasi, moychechak damlamasi, qo‗rg‗oshin atsetat, Vismut nitrat, alumen (achchiqtosh), rux oksid, rux sulfat, kumush nitratModdalar qo’yilgan joyida hujayra sitoplazmasi oqsillarini burishtirib, albuminatlar —Jarohatlovchi omillardan saqlaydigan parda hosil qiladi. Shilliq parda yuzasi burishibTortiladi, mayda qon tomirlari torayadi, tomirlar o’tkazuvchanligi, yallig’lanish jarayoni, Og’riq kamayadi. Moddalami mahalliy yallig’lanishga qarshilar deb atasa ham bo’ladi. Burishdruvchi moddalar ikki guruhga boiinadi:Organik moddalar — tannin, eman Po’stlog’I qaynatmasi, moychechak gullari.Noorganik moddalar — yuqorida keltirilgan Rux, alyuminiy, qo’rg’oshin, kumush tuzlari eritmalari.Burishtiruvchi moddalar asosan mahalliy ta‘sirlash uchun teri va shilliq pardalaming yallig’lanishida — chayish, surtish, Primochka qilish hamda sepmalar sifatida qo’llaniladi. Tannin eritmalarini kuygan Joyni davolash uchun hamda alkaloidlar bilan zaharlanganda qo’llash mumkin. Tannin Alkaloidlar bilan erimaydigan birikmalar hosil qilib, ularni zararsizlantiradi, lekin ba‘zi Alkaloidlarning tannin bilan birikmalari tez parchalanishi mumkin, shuniug uchun Tannin yuborilgandan keyin oshqozon-ichakni chayib, birikmalarni tashqariga chiqarish Kerak. Tannin og’ir metallar hamda glikozidlamicho’ktiradi, shu moddalar bilan Zaharlanganda tanninning o‗zi yoki achchiq choy bilan (unda tannin ko‗p miqdorda Bo’ladi) oshqozonni chayish o’rinlidir. Pediatriyada o’simliklardan tayyorlanadigan Burishtiruvchi moddalar ko’proq qo’llanadi.Noorganik moddalar burishtirishidan Tashqari, to’qimalarni a‘sirlab, kuydirishi mumkin. Bu ta‘sir metallaming kationlariga Va eritmalar kontsentratsiyasiga bog’liq. Agar metall kationlar bo’sh, yumshoq, oson Dissotsiatsiyaga uchraydigan albuminatlar hosil qilsa, koagulatsiya jarayoni to’qimalarga Chuqurroq o’tadi. Bu jarayonga nerv oxirlari, kichik tomirlar, bezlar ham jalb qilinadi, Retseptorlardan markaziy nerv sistemasini ta‘sirlovchi impulslar o’ta boshlaydi. Kuydiruvchi ta‘sirida jarayon tobora chuqurlashadi, yangi hujayralar qamrab olinaveradi, Hatto hujayralar va to’qimalar nekrozga uchraydi.Burishtiruvchi, ta‘sirlovchi, kuydiruvchi Ta‘sirlar asosida metallar quyidagi qatorga qo’yiladi:
Pb, AL, Fe, Cu, Zn, Ag, Hg
Chapda joylashganlami tuzlari burishtiruvchi hamda ta‘sirlovchi, o’ngda joylashganlari Konsentratsiyasiga qarab burishtiruvchi, ta‘sirlovchi va kuydiruvchi ta‘sir ko’rsatadi.
4.Marvaridgul (Convallarae) tindirmasi 1:30
5.Mezaton (Mesatonum) 1 % eritma konyuktiva bo’shlig’iga.
6.”Biseptol-480” 20 tabletkaga resept.