1.Ўзбекистон тарихи фанининг предмети, назарий – методологик асослари, манбалари ва аҳамияти

174. Инқирозни бартараф этиш учун мамлакатимизда тaркибий ўзгaришлaрни вa иқтисoдиётни дивeрсификaция қилиш жaрaёнлaрининг давом эттирилиши ва унинг аҳамияти.

Ушбу асарда Узбекистон учун инкирозни бартарф этиш ва жахон бозорида янги марраларга чикишнинг ишончли йули сифатида 2009 йилга мулжалланган иктисодий дастурнинг куйидаги энг мухим устивор йуналишлари белгилаб берилган:

1. Мамлакатимизда кабул килинган 2009-2012 йилларда жахон иктисодий инкирози окибатларининг олдини олиш ва бартараф килиш буйича инкирозга карши дастурни амалга ошириш, шу асосда иктисодий усишнинг узок муддатли баркарор суратларини ва иктисодиётнинг мувозанатли ривожланишини таъминлаш;
2. Таркибий узгартиришларни давом эттириш ва иктисодиётни диверсификациялаш, буни биринчи навбатда, халкаро сифат стандартларига жавоб берадиган, ички ва ташки бозорларда талаб юкори булган ракобатбардошли махсулотлар ишлаб чикаришга йуналтирилган иктисодиётнинг энг мухим тармокларини модернизация килиш, техник ва технологик жихатдан кайта жихозлаш йули билан амалга ошириш;
3. Кишлок турмуши сифатини ва киёфасини тубдан яхшилашга, кишлок жойларида ижтимоий ва ишлаб чикариш инфратузилмасини жадал ривожлантиришга, мулкдорнинг, тадбиркорлик ва кичик бизнеснинг макоми, урн ива ахамиятини тубдан кайта куриб чикишга, фурмер хужалигини ривожлантиришни хар томонлама куллаб-куввуатлашга йуналтирилган узок муддатли, узаро чукур богланган чора-тадбирлар кенг комплексини амалга ошириш;
4. Ахолии бандлигини таъминлаш, унинг турмуш сифатини оширишнинг энг мухим омили сифатида хизматлар курсатиш сохаси ва кичик бизнесни жадал ривожлантириш;
5. Мамлакатни модернизация кили шва ахолии бандлигини оширишнинг энг мухим омили сифатида ишлаб чикариш ва ижтимоий инфратузилмани янада ривожлантириш;
6. Банклар ишини янада такомиллаштириш, ахолии ва хужалик юритувчи субъектларнинг буш маблагларини тижорат банкларидаги депозитларига жалб килишни рагбатлантириш;
Президентимизнинг ушбу асарларида белгилаб берилган Узбекистон иктисодиётини баркарор ва мутаносиб ривожлантириш, жахон бозорларида мустахкам урин эгаллаш, шулар асосида изчил иктисодий усишни таъмитнлаш, халкимизнинг хаёт даражаси ва фаравонлигини янада ошириш борасидаги вазифаларни тулик ва самарали амалга ошириш энг аввало жамиятимиз аъзолари томонидан уларнинг мазмун мохиятини теран ва чукур англаб етишини такозо этади.


175. Қишлoқдa турмуш дaрaжaсини юксaлтириш ҳамда қишлoқлaримиз қиёфaсини ўзгaртириш борасидаги тaдбирлaр.
Qishloqlarimizda qurilayotgan zamonaviy uilar aholi turmush farovonligi yuksalayotganining yaqqol ifodasidir
Mamlakatimizda olib borilayotgan islohotlar samarasi bugun nafaqat iqtisodiy ko’rsatkichlarda, balki turmush sharoitimizda ham yaqqol ko’zga tashlanayotir. Bunday o’zgarishlar, ayniqsa, Prezidentimiz tashabbusi va rahnamoligida qishloq joylarda ishlab chiqarishni rivojlantirish, zamonaviy infratuzilmani shakllantirish orqali bu erda istiqomat qilayotgan aholi turmush darajasini yuksaltirish borasida amalga oshirilayotgan ishlarda to’la-to’kis namoyon bo’lmoqda.
Chindan ham, hozirda yurtimizda kechayotgan ulkan bunyodkorlik, obodonlashtirish jarayoni qishloqlarimiz qiyofasini tubdan o’zgartirib, aholi turmush farovonligini ta'minlamoqda. Prezidentimizning 2009 yil 3 avgustdagi «Qishloq joylarda uy-joy qurilishi ko’lamini kengaitirishga oid qo’shimcha chora-tadbirlar to’ғrisida»gi qarori esa ushbu io’nalishda dasturilamal vazifasini o’tamoqda. 
— O’tgan yili Boyovut, Sirdaryo va Sardoba tumanlarida namunavii loyihalar asosida qurilishi boshlangan zamonaviy turarjoilarga o’z egalari allaqachon ko’chib o’tishdi, — deydi «Qishloq qurilish invest» ihtisoslashtirilgan sho’'ba injiniring kompaniyasining Sirdare viloyati filiali direktori Yusuf Io’ldoshev. — Mazkur hududlarda, shuningdek, mahalliy byudjet hisobidan 3 ta stacionar transformator o’rnatilib 1,32 kilometrlik elektr energiyasi, 2,07 kilometrlik gaz, 1,7 kilometrlik suv tarmog’i tortildi. 1,5 kilometrlik io’l asfal'tlandi.
Joriy yilda ham bu boradagi ishlar jadal davom ettirilmoqda. Aini paitda viloyatning 8 tumanida 275 ta uy-joy qad rostlayotir. Mazkur uy-joylar qurilishi uchun 18 milliard 222 million 843 ming so’m ajratilgan bo’lib, uning 4 milliard 710 million 468 ming so’mi boshlanғich badal bo’lsa, 10 milliard 362 million so’mi bank kreditlaridir. 
To’iga to’ena taiyorlash — halqimizning azaliy odati. Yangi uy-joylar eng ulug’, eng aziz bairam — Mustaqilligimizning o’n to’qqiz eilligi arafasida o’z egalariga topshiriladi. 


176. Жаҳон молиявий инқирозининг Ўзбекистон иқтисодиётига таъсири ҳамда унинг оқибатларини олдини олиш ва юмшатишга асос бўлган омиллар.
O‘zbekistonda moliyaviy-iqtisodiy, byudjet, bank-kredit tizimi, shuningdek, iqtisodiyotning real sektori korxonalari va tarmoqlarining barqaror hamda uzluksiz ishlashini ta’minlash uchun yetarli darajada mustahkam zaxiralar yaratilganini va zarur resurslar bazasi mavjud ekanini ta’kidlash joiz. Ayrim misollarga to‘xtalib o‘tsam.
Hech kimga sir emaski, bugun keng ko‘lamda tarqalib borayotgan jahon moliyaviy inqirozining asosiy sabablaridan biri — bu banklar likvidligi, ya’ni to‘lov qobiliyatining zaifligi bilan bog‘liq muammoning keskinlashuvi, kredit bozoridagi
tanglik, sodda qilib aytganda, pul mablag‘larining yetishmasligi bilan izohlanadi.
Mamlakatimizda esa birgina tijorat banklarining aktivlari miqdori, "Fuqarolarning banklardagi omonatlarini himoyalash kafolatlari to‘g‘risida"gi qonunga muvofiq shakllangan zaxiralarni hisobga olgan holda, 13 trillion 360 milliard so‘mdan oshadi. Bu aholi va xo‘jalik yurituvchi sub’yektlarning jalb qilingan depozitlari hajmidan taxminan 2,4 barobar ko‘p demakdir.
Bank aktivlari hajmining sezilarli darajada oshganini hisobga olib, bugungi kundarespublikamizda aholining banklardagi barcha depozitlarini davlat tomonidan yuz foiz kafolatlash ta’minlanmoqda. Shu borada 2006 yilda tashkil etilgan "Mikrokreditbank"ning faoliyati xususida alohida to‘xtalish joiz. Mamlakatimiz
hududlarida 78 ta filiali va 270 dan ziyod minibanki faoliyat ko‘rsatayotgan mazkur bank kichik biznes va xususiy tadbirkorlik tarmog‘ini kreditlar bilan ta’minlashga xizmat qilmoqda. 2007—2008 yillar davomida ushbu bank aktivlari miqdori 3,5 barobar, kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni kreditlash hajmi 4 barobarga oshdi va bu maqsadlarga 150 milliard so‘mdan ortiq mablag‘ yo‘naltirildi.
Prezident farmoni asosida "Mikrokreditbank" ustav jamg‘armasini 72 milliard so‘mga oshirish va uning hajmini 150 milliard so‘mga yetkazish haqida qaror qabul qilindi.
Yana bir masala — tashqi qarz va uni uzish muammolari bilan bog‘liq. Shuni aytish kerakki, ko‘plab davlatlarning tashqi qarz masalasidagi puxta o‘ylanmagan siyosati ularning iqtisodiyotini
zaif, tashqi omillarga qaram, xatarli vaziyatlar oldida himoyasiz va nochor ahvolga solib qo‘yganini ko‘rish, kuzatish qiyin emas. O‘zbekiston o‘zining mustaqil taraqqiyoti davrida qisqa muddatli spekulyativ kreditlardan voz kechib, chet el investitsiyalarini uzoq muddatli va imtiyozli foiz stavkalari bo‘yicha jalb etish tamoyiliga doimo amal qilib kelmoqda.
Shuni ham qayd etishni istardimki, qarzni o‘z vaqtida qaytara olishga qat’iy ishonchimiz va kafolatimiz bo‘lmagan paytlarda muayyan loyihalarni kreditlash bo‘yicha ayrim takliflardan voz kechgan holatlarimiz ham bo‘ldi.
Tijorat banklarimizning tashqi majburiyatlar bo‘yicha to‘lovlarining holati va hajmi masalasi bo‘yicha so‘z yuritganda hech qanday xavotirga o‘rin yo‘q. Bu ham respublikamiz bank tizimi jahon moliyaviy inqirozining salbiy ta’siri va oqibatlaridan ishonchli tarzda himoyalanganini ko‘rsatadi. O‘zbekiston o‘zining ishonchli va to‘lov qobiliyatiga ega hamkor ekanini, mamlakatimizda chet el sarmoyasini jalb etish bo‘yicha har tomonlama qulay shart-sharoitlar yaratilganini amalda isbotlamoqda. 2007—2008 yillar davomida o‘zlashtirilgan chet el investitsiyalari hajmi 2,5 barobardan ko‘proq oshganining o‘zi ham
buni tasdiqlab turibdi. Umuman, 2009 yilda mamlakat iqtisodiyotiga kiritiladigan xorijiy va ichki investitsiyalarni hisobga olganda, kapital qo‘yilmalarning umumiy hajmi mamlakatimiz yalpi ichki mahsulotining kamida 25 foizini tashkil etadi.


177. Тошкент шаҳри - 2200 ёшда.
Avvalambor, siz azizlarni, sizlarning timsolingizda poytaxtimiz ahli, butun xalqimizni Vatanimizning oltin ostonasi bo’lmish Toshkent shahrining 2200 yillik qutlug’ to’yi, ulug’ bayrami bilan chin qalbimdan muborakbod etib, barchangizga o’zimning samimiy hurmat-ehtiromim va ezgu tilaklarimni izhor etishga ijozat bergaysiz.Hammamizga ma’lumki, xalqimizda azal-azaldan to’yga to’yona bilan kelishdek ajoyib bir odatbor.Shu ma’noda, azim Toshkentimizning aynan bugungi to’yiga atab barpo etilgan, “O’zbekiston” xalqaro anjumanlar saroyi deb nom olgan mana shunday muhtasham va betakror koshonada poytaxtimizning buyuk sanasini o’tkazar ekanmiz, barchamizning bayramona kayfiyatimizga quvonch va shukronalik tuyg’ulari qo’shilib ketayotgani tabiiy bir hol, desam, o’ylaymanki, ko’pchilikning fikrini ifoda qilgan bo’laman.Qadimiy va hamisha navqiron Toshkent shahrining 2200 yilligini munosib o’tkazish maqsadida nufuzli xalqaro tashkilot bo’lmish YUNESKO qarori asosida ushbu yubileyni yurtimizda keng nishonlash to’g‘risida maxsus qaror va dastur qabul qilganimizdan sizlar albatta xabardorsiz.O’tgan davr mobaynida bu sanani Toshkent shahrining mamlakatimiz hayotidagi beqiyos o’rni va mavqeiga mos ravishda, yuksak saviyada nishonlash, poytaxtimizni yanada obod qilish uchun katta tayyorgarlik ishlari olib borildi.Bugun to’la ishonch bilan aytish mumkinki, bunday ulkan, haqiqatan ham tarixiy ishlarni amalga oshirishda Toshkentda biron-bir tuman, mavze-mahalla, mehnat jamoasi yoki birorta odam yo’qki, bevosita o’z hissasini qo’shmagan, hech bo’lmaganda, o’zining fikri, maslahati bilan ishtirok etmagan bo’lsa.Bir so’z bilan aytganda, mana shu davr mobaynida bu go’zal maskanda, ona diyorimizda yashayotgan, keksayu yosh barcha-barcha insonlar uchun Toshkentimiz naqadar sevimli va qadrli ekani yana bir bor amalda namoyon bo’ldi, desam, hech qanday xato bo’lmaydi.Fursatdan foydalanib, azim Toshkent shahrining muborak to’yini o’tkazishga munosib hissa qo’shgan siz azizlarga, sizlar orqali butun poytaxt ahliga o’z nomimdan, xalqimiz nomidan chuqur minnatdorlik bildirishni o’zimning burchim deb bilaman.Bugun bizni o’z bag’riga olgan mana shu bino, chindan ham, milliy me’morlik san’atimizning ajoyib namunasi bo’lib, uning g’oyasi va loyihasi, muhandislik yechimlari, har qaysi ustuni, har qaysi g’ishti, ichki va tashqi bezaklari – bularning barchasi o’z kuchimiz, o’zimizning mohir usta, quruvchi va payvandchilarimiz, yetuk mutaxassislarimizning mehnati bilan bunyod etilgani hammamizga g’urur va iftixor bag’ishlaydi.Ayni mana shunday hashamatli va betakror binoni Toshkentning qoq markazida barpo etishga erishganimizni bugungi kunda mamlakatimizning intellektual salohiyati, kuch va imkoniyatlari, jumladan, qurilish va bunyodkorlik, zamonaviy shaharsozlik sohasida ham tobora yuksalib borayotganining yaqqol isboti sifatida qabul qilish o’rinli bo’ladi, deb o’ylayman.Muhtaram do’stlar!Shu zalda o’tirgan siz, azizlarning, barchamizning nomimizdan bir ezgu tilakni bildirib, aytmoqchiman: hech shubhasiz, milliy binokorlik san’ati va mahoratining benazir namoyishibo’lmish mana shu salobatli saroy azim va go’zal Toshkentimiz kabi dunyo turguncha tursin, bugungi tantana singari yurtimizning eng quvonchli va shodiyona kunlariga, ilohim, xizmat qilsin.Hurmatli majlis ishtirokchilari!Bugun biz Toshkent shahrining mana shu buyuk sanasini nishonlar ekanmiz, bu ayyom Vatanimiz mustaqilligining 18 yillik bayrami bilan uzviy bog’lanib ketganini chuqur anglaymiz.Aytish kerakki, bu holning o’ziga xos muhim siyosiy, ijtimoiy va ma’naviy ahamiyati, ma’nosi bor, albatta. Nega deganda, Toshkentning tarixi va bugungi hayotini O’zbekistonning tarixi va bugungi hayotidan, O’zbekistonning kelgusi taraqqiyotini Toshkentning istiqbolidan ajratib, ayri holda tasavvur etib bo’lmaydi.Shu kunlarda diyorimizning uzoq-yaqin barcha qishloq va shaharlarida xalqimiz eng ulug’ va eng aziz ayyom bo’lmish Mustaqillik kunini katta xursandchilik bilan bayram qilayotgan ekan, yurtimizda yashayotgan, o’z taqdirini O’zbekistonning taqdiri va kelajagi bilan chambarchas bog’lagan har qaysi odam o’z fikri va zikri bilan bir haqiqatga yana va yana bir bor ishonch hosil qiladi.