1mavzu: “Buxgalteriyada axborot texnologiylari” f

T/R	Xo‘jalik operatsiyalarining mazmuni	Summa, ming so‘m
21-son BXMS bo‘yicha xisob-varaqlar korrespondensiyasi
debet	kredit
1	Tovar belgisiga bo‘lgan mutlak huquq sotib olindi	1 000	0830	6010
2	Boj to‘lovi va maslaxat xizmatlari bo‘yicha xarajatlar aks ettiriladi	150	0830	6990
3	Tovar belgisi sotuvchisiga to‘lov aks ettiriladi	1 000	6010	5110
4	Boj va maslaxat xizmatlari uchun to‘lov aks etgiriladi	150	6990	5110
5	Tovar belgisi boshlangich qiymati belgilanib, foydalanishga topshirildi	1 150	0420	0830

Korxona fakat nomoddiy aktivdan foydalanish huquqinigina olib, huquq egasi bo‘lgan korxonada unga bo‘lgan mutlak huquq saklanib kolingan xollarda, ushbu aktiv foydalanuvchi korxonada nomoddiy aktivlar tarkibiga kiritilmaydi, balki shartnomada ko‘rsatilgan baxoda 015-«Foydalanishga olingan nomoddiy aktivlar» balansdan tashkari xisobvaragida xisobga olinadi.
Nomoddiy aktivlar: xususiyatlari va misollari
Nomoddiy aktivlar bu jimoniy xuuiyatga ega bo'lmagan va odatda uni baholah juda qiyin bo'lgan kompaniyaning uzoq muddatli aktivi yoki reuri (bir yildan katta). Patentlar, franchayzalar, datu nomoddiy aktivlar bu jismoniy xususiyatga ega bo'lmagan va odatda uni baholash juda qiyin bo'lgan kompaniyaning uzoq muddatli aktivi yoki resursi (bir yildan katta). Patentlar, franchayzalar, dasturiy ta'minot, savdo markalari va mualliflik huquqlari kabi xayrixohlik, tovar tan olinishi va intellektual mulk, bularning barchasi nomoddiy aktivlardir.
Nomoddiy aktivlar moddiy boyliklardan farqli o'laroq mavjud bo'lib, ular er, transport vositalari, jihozlar va inventarlarni o'z ichiga oladi. Bundan tashqari, o'z qiymatini shartnomaviy talablardan kelib chiqadigan aktsiyalar va obligatsiyalar kabi moliyaviy aktivlar ham moddiy aktivlar hisoblanadi.
Moddiy boyliklardan farqli o'laroq, moddiy bo'lmagan boyliklar yong'in, bo'ron yoki boshqa baxtsiz hodisalar yoki ofatlar natijasida yo'q qilinishi mumkin emas va yo'q qilingan moddiy boyliklarni qayta tiklashga yordam beradi.
Biroq, ular odatda qarz olish uchun garov sifatida ishlatilishi mumkin emas va ba'zi nomoddiy aktivlar, masalan, gudvil, beixtiyor yo'q qilinishi yoki biznes muvaffaqiyatsizligining garov ta'siri bo'lishi mumkin.