№1–маъруза

И-синф
– портлашга ўта хавфли чанглар, алангаланишининг пастки 
чегараси-15 г/м
3
гача бўлган муҳит; 
ИИ-синф
– алангаланишининг энг пастки чегараси 16 дан 65 г/м
3
гача 
бўлган портлашга хавфли муҳит. 
ИИИ ва ИВ-синф
- алангаланишнинг пастки чегараси 65 г/м
3
дан юқори 
бўлган ѐнишга хавфли муҳит. Ш-синфдаги чангларнинг алангаланиш ҳарорати-
250 °С.
ИВ-синфга
тааллуқли чангларники эса - 250°С дан юқори. 
Ишлаб чиқаришни портлаш ва ѐнғин хавфлилиги бўйича 
категориялари. 
Ишлаб чиқариш унда ишлатиладиган ѐки сақланадиган 
материалларнинг ѐниш хусусияти бўйича 6 та категорияга ажратилади ва улар 
- А, Б, В, Г, Д, Е кўринишларида шартли белгиланади. 
А-категориядаги
ишлаб чиқариш, портлаш-ѐнишга хавфли ишлаб 
чиқариш бўлиб, унга буғларининг алангаланиш ҳарорати 28°С дан кам 
бўлган ва ҳаво таркибида 10 % гача портлашга хавфли ҳаво ѐки материаллар 

---

138 
бўлган ҳамда сув, кислород, ҳаво ѐки ўзаро таъсирда алангаланувчи материаллар 
ишлатиладиган ишлаб чиқариш киради. 
Б-категория
- портлаш-ѐнишга хавфли ишлаб чиқариш. Бунга 
буғларининг алангаланиш ҳарорати 28 дан 61°С гача бўлган суюқликлар. 
Ҳаво таркибида 10 % гача портлашга хавфли сиқилган газ, чанглар бўлган, 
шунингдек 5 % гача пастки портлаш миқдори Н
пв
>65 г/м
3
бўлган чанглар 
мавжуд ишлаб чиқаришлар киради. 
В-категория
– ѐнишга хавфли ишлаб чиқариш, алангаланиш ҳарорати 
61°С дан юқори бўлган суюқликлар ишлатиладиган ва Н
пе
>65 г/м
3
миқдордаги 
ѐнувчи чанг, газлар мавжуд ҳаво муҳити бўлган, шунингдек қаттиқ ѐнувчи 
материаллар ишлатиладиган ишлаб чиқаришлардир. 
Г-категория
- 
ѐнғинга хавфли ишлаб чиқариш. Ёнмайдиган 
материалларга иссиқлик ѐки аланга таъсирида ишлов бериш қўлланиладиган 
ишлаб чиқариш.