1leksiya. Ekologiyalıq turaqlılıq kursına kirisiw, pánniń predmeti, maqseti, wazıypası. Reje

Ekologiyalıq tálimniń tiykarǵı talapları. Ulıwma orta bilim mektepleri hám kásip-óner kolledjleri oqıwshıları ushın ekologiyalıq tálimniń tiykarǵı talapları:
1. Tábiyattıń bir pútinligi haqqındaǵı bilimlerdi iyelew. Tábiyat nızamları hám hádiyseleri, tábiyat, insan hám jámiyettiń óz-ara baylanısların, ekologiyalıq mashqalalar xám olardı sheshiw jolların ózlestiriw.
2. Eń áhmiyetli ádep-ikramlıq-estetikalıq hám etikalıq áhmiyetke iye bolǵan tábiyatqa salıstırǵanda tárbiyalanǵan bolıwı, oqıwshı óz iskerligiinde ekologiyalıq maqsetke baǵdarlanǵan háreketlerdi ámelge asırıw, tábiyǵiy qorshaǵan ortalıqtı tiklew hám qorǵawda aktiv hárket alıp barıw. Shaxs sıpatında tábiyatqa hám adamlarǵa mehir- miriwbetli qatnasta bolıw.
3. Ekologiyalıq jaǵdaylardıń ózgeriw sebeplerin hám olardıń aqıbetlerin analiz qıla alıw. Ruwxıy turmısta kelip shıǵatuǵın ekologiyalıq mashqalalardı sheshiwde alternativ pikirlerdi taba alıw.
2. Ekologiyalıq tálimniń maqseti.
1. Tábiyat penen insan sistemasında olardıń óz-ara baylanıs munasibetleri. İnsan tábiyattıń ónimi ekenligi hám onıń ústinen húkimranlıq qılmawı.
2. Tábiyattıń quram bólimi sıpatında, sezimli, juwapkerlik, tábiyatqa degen muhabbat, tejemlilik hám insanǵa salıstırǵanda ekologiyalıq qádiryatlar sistemasın formalandırıw.
3. Tábiyat hám insannıń fizikalıq hám ruwqıy salamatlıǵın qorǵawǵa hám saqlawǵa qaratılǵan iskerlikti, qayta tiklew sıyaqlılardı formalandırıw. «Global dárejede pikir qıl», «Jergilikli dárejede iskerlik kórset» degen formada is júritiw.
3. Ekologiyalıq tálimniń wazıypaları.

1. 
   Shaxsta adekvat ekologiyalıq kóz-qaraslardı formalandırıw. Shaxstıń eń áxmiyetli ekologiyalıq xarakteristikası tábiyat álemine psixologiyalıq kirip barıw esaplanıp, bul ekologiyalıq psixopedagogika kóz-qarasınan shaxsta bar bolǵan ekologiyalıq oylawlar sisteması dárejesi menen baylanıslı.
   
2. 
   Shaxstıń tábiyatqa subektiv munasebetiniń formalanıwı. Tábiyatqa subektiv múnásibettiń qásiyeti sonnan ibarat, tábiyatqa múnásibettiń jedelligi, ańlawdıń dárejesi sıyaqlı kórsetkishler menen belgilenedi.
   
3. 
   Tábiyiy obektler menen múnásibettegi adekvat stradegiyalar hám anıq texnologiyalardı formalandırıw.
   

Ekologiyalıq psixopedagogika kóz-qarasınan shaxstıń ámeliy iskeliginde, tábiyǵıy obektler menen bar bolǵan strategiyalar hám texnologiyalardı ózlestiriw arqalı formalanadı.
Ekologiyalıq tálim hám tárbiya pániniń orta arnawlı hám kásip-óner kolledjleri oqıw rejesindegi ornı. Kásip-óner koledjlerinde «Issıxanalı xojalıqlardı shólkemlestiriw hám júrgiziw» baǵdarında «Ekologiya hám tábiyattı qorǵaw» páninen 40 saat lektsiya, ámeliy shınıǵıwlar 40 saat. «Baǵshılıq-dem alıw baǵları qurılısı» baǵdarı boyınsha oqıw rejesinde «Tábiyattı qorǵaw» pániniń dástúrinde lektsiya 40 saattı, ámeliy shınıǵıwlar 20 saattı quraydı. Ekologiya hám tábiyattı qorǵaw páni jámi 80 saat kólemde sabaq ajıratılǵan bolıp, ulıwma ekologiyanıń autekologiya, populyatsiyalar ekologiyası, biotsenozlar, biogeotsenozlar hám ekosistemalar, biosfera haqqında táliymat, arnawlı (regional) ekologiya, O’zbekstanda tábiyattı qorǵaw sıyaqlı bólimlerdi qamrap alǵan.
Ekologiya hám tábiyattı qorǵaw dástúrinde tábiyat, jansız hám janlı tábiyat, ekologiyalıq faktorlar hám olardıń tiri organizmlerge tásir etiwi hám tábiyǵıy resurslar hám olardı qorǵaw, sonday aq olardı keleshek awladqa jetkeriw máselelerin sheshiwge baǵdarlanǵan.
Tábiyattı qorǵaw páni dástúri mazmunı tiykarınan O’zbekstanda tábiyattı qorǵaw, tábiyǵıy resurslar hám olardan aqılana paydalanıw, arnawlı qorǵawǵa alınǵan aymaqlar, mámleketlik hám mámleketlik emes shólkemler alıp barıp atırǵan tábiyattı qorǵaw boyınsha ámeliy jumıslar haqqında maǵlıwmat beriwge baǵdarlanǵan.