1."Илмий-тадқиқот методологияси" фанининг предмети, методи ва вазифаларини изохлаб беринг. «Илмий тадқиқот методологияси»

63. Эксперимент натижаларини ишлаб чиқиш ва тахлил етиш График тасвир эксперимент натижалари ҳақида кўргазмали тасаввур
беради, тадқиқ этилаётган жараён физик моҳиятини яхшироқ тушунишга имкон
яратади, функционал боғлиқлик тавсифини аниқлайди ва унга нисбатан минимум
ёки максимум белгилайди.
Ўлчаш (ёки кузатиш) натижаларини график тасвирлаш учун кўпгина
координаталар тўғри бурчакли системасидан фойдаланилади. X ўқ бўйлаб
фактор қийматлари х1, х2, ..., хn, Y ўқ бўйлаб эса унга мос жараён чиқиш
параметри чиқиш қийматлари у1, у2, ..., уn (4.0 – расм) қўйилади.
Агар х1, у1, х2, у2; ...; хn, уn нуқталар кесмалар билан бирлаштирилса, бунда
синиқ эгри 1 ҳосил бўлади, у эксперимент маълумотлари бўйича у=f(х)
функция ўзгаришини тавсифлайди. Бу синиқ эгрини барча эксперимент
нуқталари яқинидан ўтувчи бир текисдаги эгри аппрокслайди.
Баъзан 1 ... 2 графада нуқталар эгридан кескин узоқлашади. Бу ҳолда
аввал ҳодисанинг физик моҳияти таҳлил қилинади. Агар у=f(х)
функциясининг бундай кескин сакраши учун асос бўлмаса, бунда четга
чиқишни қўпол хато ёки адашиш дейиш мумкин.
у= f(х) экспериментал функцияси график тасвирига координата тўрини
танлаш жиддий таъсир этади. Улар бир текис ёки бир текисмас бўлиши мумкин.
Бир текис координата тўрлари ордината ва абсциссалари бир текис шкалага
эга.


64. Эксперимент тадқиқотлар ўтказишнинг асосий қоидалариЭксперимент ишлари тасдиқланган режа-профамма ва эксперимент
методикасига мувофиқ ўтказилади. Экспериментга киришилар экан
синовларни ўтказиш методикаси ва кетма-кетлиги тугал аниқланади.
Экспериментал тадқиқотлар ўтказиш жараёнида қўйидаги қатор асосий
қоидаларга риоя қилиш лозим;
— экспериментчи ўлчаш натижаларига субъектив таъсирга йўл қўймай
тадқиқ этилаётган жараён ёки объект параметрининг барча тавсифини