19-variant 1000 ichida sonlar ustida og‘zaki mashqlarning didaktik xususiyatlari

2. O`quvchilаrning o`quv matematik fаоliyatigа rаhbаrlik.
O‘quvchilarning o‘qituvchi rahbarligida bilimlarni egallash jarayonini quyidgi sxema bilan ifodalash mumkin.
I. Bolaning shaxsiy hayotiy tajribasi va oldin egallagan bilimlari.
II. Maktabda tashkil qilingan tajriba: kuzatish, laboratoriya va boshqa amaliy ishlar.
III.To‘plangan tajriba, kitoblarda bosilgan bilimlar.
IV. Bilimlarni o‘quv - amaliy va hayotiy - amaliy ishlarda qo‘llash. 


O‘quvchilarning bilim olishlari va o‘qituvchining unga rahbarligini quyi-
dagicha ko‘rsatish mumkin. 
O‘qituvchining faoliyati: 
O‘quvchilar faoliyati: 
1. O‘quvchilarningbilimini so‘rash, suhbat, hisoblash, masalalar yechish uchun amaliy topshiriqlar berish asosida o‘quvchilar bilimini aniqlash. 
2. Ko‘rgazmali qurol va vositalarni namoyish qilish va kuzatishni tashkil qilish. 
3. Suhbat, tushuntirishlarni bog‘lagan holda bilimlarni bayon qilish, kitob bilan ishlashni uyushtirish. 
4. Mashqlarni uyushtirish: o‘quvchilarning o‘quv amaliy va hayotiy amaliy ishlarini tashkil etish. 
5. So‘rash va amaliy ishlarni bajarish bo‘yicha topshiriq berish yo‘li bilan o’quvchilarbilimini tekshirish. 
1. O‘qituvchi savollariga javob berish, o‘lchash, hisoblash, masalalar yechish yordamida topshiriqlar bajarish. 
2.Tavsiya qilingan o‘bektlar ustida kuzatish, tahlil, sintez, taqqoslash, umum-lashtirish, deduktiv xulosalar chiqarish. 
3. O‘qituvchining bayonini tinglash kitob o‘qish, faktlarni
umum lashtirish va eslash. 
4. Egallangan bilimlarni amaliy ishlarni bajarishga qo‘llash, oldin egallanganbilimlarni o‘zgargan sharoitda qo‘llash. 
5. O‘qituvchining savollariga javob berish, amaliy ishlarni bajarish. 
Boshlang‘ich sinflarda matematik bilimlarning shunday puxta poydevorini qo‘-yish kerakki, bu poydevor ustiga bundan keyingi matematik ta’limni uzluksiz davom ettirish mumkin bo‘lsin.
Boshlang‘ich sinf o‘quv materialining bevosita davomchisi bo‘lib, V-VI sinf matematikasi davom etishi kerak.
I–IV va V-VI matematika dasturidagi o‘zaro izchillik ana shu 
qat’iylikka amal qilgan holda amalga oshiriladi. Masalan, V sinf matemati-
kasining I bobi «Natural son» deb ataladi. Lekin o‘quvchilar natural son 
bilan boshlang‘ich sinfda tanishganlar. Bu yerda natural son tushunchasi 
kengaytiriladi, chuqurlashtiriladi, yangi tushunchalar bilan boyitiladi. Bu 
yyerda natural sonlarning bo‘linish belgilari, EKUB va EKUK tushunchalari 
kiritiladi. Shuningdek, manfiy sonlar, oddiy va o‘nli kasrlar, tenglama va 
tengsizlikni boshqacha usullar bilan yechish, yechim, ildiz kabi tushun-
chalar kiritiladi. Matematik logikaga asoslangan holda «to‘g‘ri va noto‘g‘ri 
fikrlar», «o‘zgaruvchan mulohazalar», «yechimlar to‘plami», algebraik 
amallar kabi tushunchalar bilan boyitiladi. Shuning uchun bu sinflar 
o‘qituvchilari o‘zaro fikr almashishda va bir-birining o‘quv materiali, o‘qitish 
metodi bilan tanish bo‘lishi kerak. V–VI sinfga kelganda I–IV sinfda 
o‘rganilgan o‘quv materialini kengaytirish davom etirishi, chuqurlashtirish 
masalasi qo‘yiladi. Shuningdek V–VI sinfga kelganda faqatgina 4 amal 
o‘qitilmasdan undan tashqari to‘plam, tenglama va tengsizliklar, manfiy va 
kasr sonlar, geometrik yasashlar, almashtirishlar kabi materiallar qo‘shib 
o‘qitiladi.