1895 йил Брюсселда I халқаро библиографик конференция бўлиб ўтади. Бу конференцияда "Универсал библиографик репертуари"ни адабиёт

544.6:621.38 Хемотроника
.
«плюс» ва «икки нуқта»
белгиси ёрдамида индексга бирлашган
туркумлар, улар бошқа тартибда муҳим ўзгаришларсиз индекс қийматини 
ўзгартирмаган ҳолда, ёзилиши мумкин. Кутубхона анъанавий катотекаларида 
амалда қўллаш мумкин эмас чунки, бу маълумот аппаратини кучли 
кенгайшига олиб келади натижада, тегишли билим соҳа ҳужжатлар каталоги 
тиқилиб қолади. Бирлашган индексда, умуман ва унинг ҳар бир қисмларида 
мавжуд усуллар белгиланганидек қўлланилиб, яъни индексга аниқлагичлар 
ва асосий туркум кодлар қўшилиб ёзилади. 
Саккизинчи қоида. Бринчи эслатиш тамоили 
Мавзуни УЎК битта индекси билан ифодаланиши мумкин бўлмаса, 
билимлар соҳаси баъзи муаммолари умумий жиҳатидан миқдори 
ифодаланиб, юқоридаги жадвалга яқинроқ жойлашган туркумга тўплаш 
керак бўлади. 
Бу қоидага кўра дарслик металл қайта ишлаш бўйича дарслик 
621.7(075) 
индексини олади, «металлни қайта ишлаш» бу мавзуси учун 
УЎКда икки бўлим - 621.7 ва 621.9 мавжуд (қиринди чиқариб ишлов бериш 
ва қиринди чиқармасдан шакл бериш). Шундай бўлсада, металлни қайта 
ишлаш 621.7/.9 индексида берилади.
УЎК жадвалида Россия (470+571) белгиланган бўлса, Россия билан 
боғлиқ муаммоларда эса сиз индекснинг биринчи таркибини танлашингиз 
мумкин, масалан: 
821(575.1) 
географик маънода тушунчалар тўлиқ ифодасини 
сақлган ҳолда, Ўзбекистон халқи бадиий адабиёти: 
908(575.1) 
Ўзбекситон ўлкашунослиги 
908(470+571) 
Россия Федерацияси ўлкашунослиги 

---

26 
УЎК мувофиқлигини сақлаб қолиш учун илмий-техник билимлар ҳолати 
ва ахборотга эхтиёж амалиётида УЎК жадвалларига мунтазам равишда 
тузатиш ва қўшимчалар киритилади. 
Долзарблиги йўқолган айрим бўлимлар истисно қилинади, билимлар 
янги соҳаси учун янги бўлимлар ишлаб чиқарилади, классификация 
тузилишида баъзи тушунчалар бошқа жойга кўчирилади. Системалаштириш 
ва ҳужжатлар қидирувида УЎКдан фойдаланадиган, эхтиёжларини 
ифодаловчи миллий ахборот агентликлари ва кутубхоналар, ўз аъзолари 
таклифлари юзасидан бу ишни УЎК Консорциуми амалга оширади.
Эталон жадвалларига ўзгартириш киритиш бўйича қарорлар ҳар йили 
(кузда) қабул қилинади ва кейинги йилнинг бошида босма ва электрон шакли 
Extensions and Corrections to the UDC 
(УЎКда қўшимчалар ва тузатишлар) 
бюллетенида инглиз тилда чоп этилади. Индексация ўтказувчи шахслар бу 
ахборот бюллетенларини сотиб олиши мумкин ва мустақил равишда ўз иш 
жадвалларини ўзгартиради. УЎК Консорциуми лицензиясига эга бўлган, 
миллий ахборот агентликлари фойдаланувчиларига, эталон жадвалларини 
таржима қилишда, миллий тилга ўзгартириб ва мамлакатларда 
фойдаланувчиларга таржималарни тарқатишда ёрдам беришади. УЎК 
жадвалларининг миллий вариантларини фойдаланувчилар томонидан 
ўзгартиришлар киритилганидан кўра, ягона марказий органлар томонидан 
юритиш афзалроқ.

---

27