18-mavzu: Kartoshkani ahamiyati, biologiyasi,navlari va yetishtirish texnologiyasi Reja

Ekinni parvarish qilish. Ertagi kartoshka odatda 20—25 kun­dan keyin ko‘karib chiqadi Bu vaqt ichida ekinni begona o‘t bosib ke­tadi, bahorgi yog‘ingarchiliklar tufayli tuproq zichlashib qatqaloqlashadi. Natijada endi una boshlagan urug‘lik tuganak yotgan tuproqning havo va issiqlik rejimi yomonlashadi. Bunga yo‘l qo‘ymaslik uchun ertagi kartoshkaning birinchi va asosiy parvarishi unib chiqqungacha yerni 1—2 marta boronalash hisoblanadi.
Kartoshka BS-2, BSN-4 markali to‘rsimon boronalar yoki zig-­zag borona yordamida ko‘ndalangiga ishlanadi. Bu bilan tuproqning havo va suv rejimi yaxshilanadi, maysalarning qiyg‘os unib chiqishi uchun qulay sharoit ta’minlanadi, qatqaloq va begona o‘simliklar ancha yo‘qotiladi.
Maysalar unib chiqquncha qator oralari to‘rsimon borona osilgan kultivator bilan 1—2 marta ishlov berilsa ham, hosil 12— 15 protsentgacha oshadi. Bunda bir vaqting o‘zida ekin qator oralari va egat­lar yumshatilib, yoppasiga ishlanadi. To‘rsimon borona juda yengil, uning tishlari bir-biriga sharnir usulida biriktirilgan bo‘ladi. Shu boisdan boronalayotganda egatni sira buzmaydi, urug‘lik va una boshlagan maysalarni shikastlamaydi, u egat marzasini 5—7 santi­metr chuqurlikda yumshatadi. Ertagi kartoshka ekilgan yer 10—12 kun­dan keyin boronalanadi va kulti­vatsiya qilinadi, keyinchalik bu ish yana 10—12 kundan keyin takrorlanishi mumkin. Maysalar to‘liq ko‘karib chiqqandan keyin boronalash to‘xtatilib, qator oralari bi­rinchi marta 12—14 santimetr chuqurlikda, keyingi martalarida esa 14—16 santimetr chuqurlikda kultivatsiya qilinadi.
Kartoshka hosil to‘plashga to‘la kirguncha, har galgi sug‘orishdan yoki yog‘ingarchilikdan so‘ng, kultivatsiya qilib turiladi.
Ertagi kartoshka yetishtirishda gerbitsidlar foydalanilmagan maydonlarda ekinni begona o‘tlardan toza holda saqlash uchun chopiq qilish ham zarur tadbir hisoblanadi. Kartoshkani chopiq qilishning yana ahamiyati shundaki, tuproq yumshab, ko‘proq hosil tugish uchun qulay sharoit tug‘ilibgina qolmay, balki tuganaklarni yozgi is­siqning zararli ta’siridan ham saqlaydi. Ekin o‘suv davrida holatiga va navning tezpisharligiga qarab bir-ikki marta chopiq qilinadi.