18-mavzu jismoniy tarbiya darslarida xronometraj olib borish uslubiyati

18-MAVZU JISMONIY TARBIYA DARSLARIDA XRONOMETRAJ OLIB BORISH USLUBIYATI
Jismoniy tarbiyasi darsi chinniġıwlardıń tamalġı shakli sifatida, uning tuzilishi 10. 1. 1. “Dars” tushunchasiga tavsif. Dars - jismoniy tarbiyasi chinniġıwlarınıń tizimli shakli bo'lib, mushtarak yosh daġı, mushtarak kontingentdagi bolalarġa belgilangan vaqt ichida Baġdarlama Mavzularini o'qitish jarayoni dir. Maktabi darsi fizik chinniġıwlar bilan shuġıllanıw uchunmashǵulotlarning bo'lak shakli bo'llarib u akademik listeylar, kasb -hunar kollejlari, yuqori oquv o'rinlari, gimnaziya va boshqa o'qish muassasalar dagi chinniġıwlardan ozining maqsadi va vazifalari bilan farq etadi.
Jismoniy tarbiyasi jarayoni bitta Yillik emas. Mundarijasi va toshhkillanishining turli tumanlıġı bilan xarakterlenetuġın chinniġıwlar, darslar guruhi qirg'oqlariġana tarbiyaning bu baġdarında ma'lumki natijalarga erishishdi matlab etib qo'ylarish mumkin. Har bitta darsda bo'lak vazifalar hal qilinadi. Oldin oqitilgan (orgatilgan) ni va so'ng o'qitılatuġın Mavzulari bitta biri bilan harakatning ayrim yoki bo'laklari bilan albatta bog'lanishi va tuzilishi bilan farq etadi hamda belgilangan tizim asosida olib boriladi. Jismoniy tarbiyasi darslarining xarakterli tomoni shunda, u maxsus tayyorlikqa ega bo'llarġan mutaxassis tomonidan, fizik rivojlanġanlıġı va tayyorlıġı taxminan bir-birinie yaqin kontigent bilan bitta nechta yilġa mo'ljallangan
Baġdarlama asosida hamda ma'lumki tizimġa sholinġan ro'yhat asosida tashkil etiladi. Darslar umumiy jismoniy tarbiyasi, kasb -hunar fizik tayyorlıġı va sportlar ixtisoslikligini yo'lġa qo'yish maqsadida o'tkaziletuġın chinniġıwlardıń tizimli va solishtirġanda qulayli, samarodor shakli dir. Fizik chinniġıwlar bilan shuġıllanıw mashgulotlarning boshqa tipik shakllari o'zining udayı takrorlanatuġınlıġı, tizimli emasligi, xolos bitta martaliligi, 195 individuallıġı bilan darslardan tubdan farq etadi. Ko'pincha chinniġıwlardıń yuqorida belgilangan shakllari darsni to'ldiradi va uni yakka-yolg'iz va umumiy vazifalarini to'ldirishda qo'shimcha rollar tebranadi. Lekin ular aholitı fizkulptura bo'yicha ma'lumki darajadagi taqozolarni toliq qondirib ġárezsiz ahamiyat kasb etadi. Jismoniy tarbiyasi darsining vazifalari va oġan qo'ylarılġan taqozolar Jismoniy tarbiyasinda pedagogik jarayonning natijalari jismoniy tarbiyasi darslarida olib barılatuġın o'qish -tarbiyalik ishlarniń sifatinia aloqador. Buġan har bitta dars zamiridagi satr vazifalarni yechish bilan erishiladi. Jismoniy tarbiyasi darslari ta'lim berish (o'qitish ), tarbiyalash va sog'lomlashtirishlik kabi jismoniy tarbiyasi jarayonining umumiy vazifalaridan kelib shıġıp, har bitta dars uchunaniq «Tanishtirish», «O'zlashtirish», «Mahkamlash», «Takomillashtirish»dak mundarijaga ega bo'llarġan yakka-yolg'iz vazifalarni qo'yish va uni yechishdi nazarda tutadi. Ta'lim berish vazifalari bolalarni jismoniy tarbiyasi Baġdarlamada taklif etilgan chinniġıwlardı bajarishġa, o'rganilgan chinniġıwlardı mahkamlash va takomillashtirishga, shuning jo'rligida, malaka va ko'nikmalarni rivojlantirishġa hamda o'rganilgan chinniġıwlardı turli sharoitda amaliyotda qo'llashġa o'rgatishga yo'naltiriladi. Ta'lim vazifalarini ketma-ket turda bajarish jismoniy tarbiyasi Baġdarlamaidagi butun o'qish materiallarin ketma-ket va mustahkam o'rganishga olib keladi. Ta'limding ayrim vazifalarini yechish uchunnisbatan uzoq vaqt yoki satr ketma-ket darslar zarur vazifalar boshqa hillarini yechish uchunesa bitta darsning o'zi kifoy etadi.
Masalan, arqonġa ma'lumki usulda sixmolasip shıġıw va uni bajarishda harakatlar izchilligini bitta darsning o'zida texnik jihatdan takomillashgan o'rganish mumkin emas. Bu umumiy vazifa, buni yechish uchunturkum darslar zurur. Qo'laversa, shuġıllanatuġındıń harakat koordinastiyasi, fizik tayyorlıġı, o'zlashtirish qobiliyati (qabul qilishi ), o'zlashtirilib ismirġan harakatga o'xshash harakat zaxirasine da aloqador. Arqonġa oyoqlari bilan ushlab sixmolasip shıġıwġa bitta darsda o'rgatish 196 mumkin. Bu kichik yakka-yolg'iz vazifa bo'lib, uni ushbu darsning aniq vazifalaridan biri sifatida hal qilinadi. Ta'limding vazifalari, yuqoridagilardan tashqari o'quvchilarni jismoniy tarbiyasi va sportlar, sog'likni saqlash, chinniġıw, fizik chinniġıwlardı to'g'ri bajarish haqidaġı Nazariylik bilimlarini oshirishlari bilan da hal qilinadi. Jismoniy tarbiyasi darslarida xolos ta'lim -tarbiya emas, balki insoniy fazilatlar - e'tiborlilik, tavajjuhini boshqara olishi, intizomi, chidamlilıġı, saranjomliligi, maqsadga intilishi, ġárezsizligi va qiyinchiliklarni engishdagi qat'iyyati va boshqalarni chaylasip tarbiyalash taqozo etiladi. Sog'lomlashtirishlik vazifalari ham tarbiya vazifalari kabi har bitta darsda hol etilishi zurur. Jismoniy tarbiyasi darslarini to'g'ri uyushtirish va o'tkazish tegishli kiyim bosh bilan shuġıllanıwdı, chinniġıwlardıń joylarinda zarurli sanitariyagigiena jaġdayın saqlash va rioya qilish, darslarni shaffof hawada o'tkazilishi, sog'lomlashtirishlik vazifalarini yechish imkoniyatin yaratani. 10. 1. 3. Jismoniy tarbiyasi darsini tashkil etish va o'tkazishding uslubiy tamallari. Jismoniy tarbiyasi darsining xotimasi ko'pincha o'qituvchining tuzgan rejasin hayotiylıġı, shuġıllanatuġınlar faoliyatin tashkil etish uchuntanlagan uslubshunosliksi va usullari mavjud uskunalar va sport anjomlarinen, texnik vositalardan, sportlar inshootlaridan effektli foydalana olish, temperatura, iqlim sharoiti, o'quvchilarning tayyorgarlgi, ularning yoshi, individual xususiyatlarinihisobga olib effektli foydalana olish bilan aloqador. Dars uyushtirilishining terminlanishi quyidagilarni : 1) Tiblik va gigiena sharoitin yaratuv va oġan rioya qilishni ; 2) Madaniytexnik jihatdan ta'minlashlikdi; 3) Darsda o'quvchilar faoliyatin tashkil etish uslubshunosliklarini to'g'ri tanlov qirg'oqlari qo'ylarılġan vazifani effektli yechishdi nazarda tutadi. Darsni o'tkazishding tiblik -gigienik sharoitin yaratuv deganda fizik chinniġıwlar bilan shuġıllanıw jarayonida yuzaga keletuġın, sog'lomlashtirishlik 197 vazifasidan kelib shıġıs bitta butun jamlanma ilojlarni tushuniladi. Soġan ko'ra chinniġıwlardı o'tkazish joyiniń qatiyyan belgilangan tiblik -gigienik me'yorlarga yarashalıġına erishish ; Sportlar zali uchunhavo temperaturasi (eng ma'quli ) 14-160 S da ushlanishi ; Tanaffuslarda shaffof maydonlarġa suvlar sepilishi; Sportlar zallarining bo'lsa oynalari ochilib shamollatilishi zurur Aniqlanishicha, inson o'pkasinde u tinch turġan holda havo ventilyastiyasi almashishi daqiqasina 4 ten 6 l atrofida, yuqori intensivlikda bajarilib ismirġan chinniġıwlarda (yugurish, sportlar raqslari ) organizmdi havo yutishi 10 va undan ortiq darajadan oshishi mumkin.
Shuning uchunmashǵulot joylarini toza havo bilan ta'minlashlikding áamiyati zarurli. Ayniqsa, zaldaġı uskunalar, uskunalar, ġázzel yaki qoshidanıń dastlabki ikkita satrir (ġalılar ) polning tozalıġı barqaror tavajjuh va e'tiborni taqazo etadi. Har bitta darsdan so'ng zal polini xóllangan pol latta bilan dadalġan latta bilan bo'lsa uskunalar, ġázzel yaki qoshidanıń dastlabki ikkita satrirni artib shıġıw zaruriyati bor. Chinniġıwlar tog'sılġannan so'ng bo'lsa shuġıllanılġan joy tozalovni taqazo etadi. Sababi tozalanbaġan zal shuġıllanatuġın soǵligiga katta putr etkazadi, tanani, sportlar shakllarin kirlanishiga sabab bo'ladi. Darsni madaniy texnik ta'minlashlik deganda, darsning optimal qisinqilıġın ta'minlashga imkoniyat beratuġın, qo'ylarılġan jamlanma vazifalarni toliqqonli yechish uchunkafolat beratuġın, etarli darajadagi o'qish -tarbiya uskunalari, anjomlari va chinniġıw binosi nazarda tutılġan.
Oxurġı yillarda ko'pchilik maktablarda jismoniy tarbiyasi o'qituvchilarining ġayratı bilan sportlar zallari va sportlar maydonlari birdaniga ko'pchilik o'quvchi shuġıllanıwı mumkin bo'llarġan standart bo'llarmaġan uskunalar, uskunalar va trenajerlar bilan uskunalanib ismir. Bunday uskunalardan foydalanish dars qisinqilıġın muxim darajada yuqori effektli tashkiliy shaklin paydo bo'lishi, oxir oqibat chinniġıwlar natijalarin oshishiga olib kelyapti. 10. 1. 4. Jismoniy tarbiyasi darsning mundarijasi. Jismoniy tarbiyasi darsining mundarijasi dars chinniġıwlarınıń sifatini belgilaytuġın to'rttalik tamalġı komponentning umumiylıġında ifodalanadi. Bu halimenlar 198 o'zaro uzviy bog'langan va darsning xarakterli komponentlari deyiladi, ular : a) darsning tarkibiga kiritilgan fizik chinniġıwlar. Darsning mazmuniniing eng yirik xarakterli komponenti dir. Lekin bunday tushincha yakro'ya bo'lib, tarbiyalash, sog'lomlashtirishlik, bilim berish vazifalarini yechishda shuġıllanatuġınlar uchunfaoliyat predmeti bo'lib xizmat etadi. Chinniġıwlar darsning umumlashtirılġan predmetining mundarijasi, boshqa manoda dars mazmuniniing bitta qirrasi xolos. b) taklif etilgan chinniġıwlardıń bajarish bilan aloqador bo'llarġan o'quvchilarning darsdagi faoliyati dars mazmuniniing navbatdagi yirik komponentlaridan biri. Bu komponent shuġıllanatuġındı turli ko'rinishdagi, intellektuallik va fizik faoliyatdan iborat bo'lib, ular : pedagogni eshitishlik, ko'rsatilayotgan chinniġıwdı e'tibor bilan nazorat qilish, harakat faoliyati qirg'oqlari paydo bo'lġan tasavvurdi ustida o'ylash, bajarilishi zurur bo'llarġan ishga layoqatlilikti joybarın fikran tuzish, uni bajarish, o'zlar harakatlarin Xodaġalaw qilish va baholash, paydo bo'lġan muammolarni pedagog jo'rligidalikte muhokama, o'zlar hissin va nashidasin
Xodaġalaw qila olish, paydo bo'lġan emlikostionallikni boshqarish va t. b. lar dir. Shuġıllanatuġınların dars vazifasini yechish bo'yicha borlik xizmatlari dars mundarijasi zaminini tashkil etadi. v) pedagogding faoliyati dars mazmuniniing navbatdagi komponenti bo'lib, quyidagicha jaġdaylarda kórinetuġın bo'ladi. Uyga vazifa berish va uni tushuntirish, darsning aniq vazifasini bayon qila bilishlik va uni yechishdi tashkil etish, shuġıllanatuġınlardı barqaror Xodaġalawda ushlash, ularni faoliyatin tahlil qilish, shuning jo'rligida shuġıllanatuġınlardıń faoliyatin zurur bo'llarġan yo'lġa burish, ular orasidaġı munosabatlarni o'zining tavajjuh markazida ushlash va xizmatlari safarbar qilish, boshqarish, Xodaġalaw qilish kabi ta'lim -tarbiya jarayonida ijobiy rollar bajaratuġın zarurli tamalġı jaġdaylardı qamrab oladi.g) shuġıllanatuġınlar organizminda dars tarkibidaġı chinniġıwlardı bajarishda yuz bo'llaratuġın fiziologik, psixologik, biomexanik va boshqa o'zgarishlar dars mazmuniniing navbatdagi yirik xarakterli komponentlaridan biri hisoblanadi.
Malakalardi shakllanishi qirg'oqlari joybarlastırılġan, ularning sababdangi o'zgarishlar, 199 shakllangan Nazariylik va taqribiy bilimlar, uddalash, harakat malakasi va uning avtomatlashuvi qirg'oqlari yuz bo'llaratuġın yashirin (latent) davr darsning mazmuniniing to'rtinchi komponenti hisobina yuz bo'ladi. Bunda o'qituvchi faoliyati va o'quvchilar faoliyatning xotimasi yashirinġan bo'ladi. Joybarlastırılġan o'qish tarbiyalik ishlarni yuz bo'lyaptima yoki yo'qligi mavjud Xodaġalaw qilinib, pedagogik ishga layoqatlilik keyinroq qandaydirwam ettirilishi kerakligi uchunyóriqnomalar tayyorlanadi. 10. 1. 5. Jismoniy tarbiyasi darsining tuzilishi. Jismoniy tarbiyasi darslari bilan aloqador masalalarning eng muhimi uni qanday tuzish masalasi dir. Darsni tuzilish qonuniyatlari haqidaġı gapirishdan oldin uni qanday tuzilmalik ittifoqliklardan toshhkil topishin belgilab olish va aniqlash zurur bo'ladi. avvaliġı dars haqida fikr bildira etib uni tarkibiga kiritilgan fizik chinniġıwlar, ularni ketma ketligi va davomiylikne qaray «sabaq sxemasi» atamasi qollanila boshlandi. Keyinroq darsga qo'ylarılġan vazifalar va ularni yechish uchuntanlangan fizik chinniġıwlar ularning meyori (dozasi) ga qaray «sabaq rejasi» degan atamalar qollanildi. «Darsni tuzilmasi» degan termin birinchi marta v. v. Belinovich tomonidan (1939 ) qollanildi va o'rinli turda darsni tuzilishi deb to'g'ri ot berildi. Belinovich tuzilishi darsning vazifalari va jismoniy tarbiyasin mazmuninia qaray belgilanishin uqtiradi. N. N. Efremov (1959 ) birinchi marta «sabaqning tuzilishi» degan tushinchake izohlashga urinni va dars tuzilmasi deganda chinniġıwdı tuzilmalik (kirish, tayorlash, tamalġı va yakunlov) bo'limlarini o'zaro joylashishi va munosabatini nazarda tutdi xolos. K. A. Kuzminaning pikrine tiyraġanda (1960 ) bo'lsa darsning tuzilishi - bu uni bo'limlariniing soni, ularning ahamiyati va mundarijasi, ketma ketligi va darsni har bitta qismini davomiylik deb ta'rif berdi. Darsni tuzilishiga tegishli maxsus ilmiy -uslubiy adabiyotlarda turlicha fikrlar bor. Lekin xozirgi kunda bu baxslarga chek qo'ylarılġan va darsni tuzilishin uchlar bo'lakli tarkibġa ega deb qabul qilingan. Dars tuzilishining joybarı bo'lak, darslarni tuzishda foydalaniletuġın dars konspekti qirg'oqlari ifodalanadi. Darsni tuzilishi o'qituvchin darslarga chinniġıwlardı 200 xiradġa soy tanlovġa, materiallarni to'g'ri joylashtirmoq va darsdagi yuklamani me'yorini aniq belgilashga yordam beradi. Darsning tuzilishi Baġdarlama materiallarin belgilangan vazifa asosida ketma-ket o'rganishdi yo'lġa qo'yadi. Dars uchunrejalashtirilgan vazifalarnihal qilishda qo'llanatuġın taolimning uslubshunoslikiga aniqlik kiritadi va uni qo'llash uchunsabaqning bo'limlari yoki ularning ayrim bo'laklaridan qanday foydalanish kerakligin belgilaydi. Jismoniy tarbiyasi darsida har qanday pedagogik vazifalarni yechish ko'pincha shuġıllanatuġınlar organizmidan ma'lumki darajadagi zo'rıġıwın paydo qiladi, shuning uchunbu ishga organizm tegishli darajada tayyor bo'lishi zurur. Ulug' rus olimi I. P. Pavlov organizmdi qiyin vazifalarni hal etishga tayyor bo'lishi zarurligini uqtirib, chinniġıwdı asta-sekinlik bilan takrorlash ma'lumki fiziologik qaġıydalarġa asoslanishni taqazo etadi deb uqtirdi. Bu yo'riqnoma o'qituvchi zimmasiga shuġıllanatuġınlardan katta kuch taqozo qilatuġın pedagogik vazifalarnihal qilish darsning boshinda emas ma'lumki tayyorliktan so'ng, chinniġıwlardı, darslarni oxirida hol etilishi kerakligin, o'sha chinniġıw daġı tamalġı vazifalarġa shuġıllanatuġınlardıń organizmini uyushtirish, zarur kayfiyatti hosil qilish va belgilangan vazifalarni bajarishġa, chinniġıwdı o'rganishga bo'llarġan qiziġıwshılıqtı shakllanishin chinniġıwlar davomida taqozo darajasiga ko'tarish kerakligina to'xtalni. O'quvchilar tomonidan tamalġı vazifalarni yechish ko'pincha shuġıllanatuġın zo'r bermoqdaġan yaġnıy uni faolligin oshgan davrine to'g'ri kelshligini taqribiy áamiyati katta. Ularning organizmi solishtirġanda katta zo'rıġıw va kuchli emlikostiionalholatdan jiddiy jaġdayġa bittadan oġada olmaydi. Soġan ko'ra darsni tuzishda xotirjam jaġdayġa o'tishlik va chinniġıwlardı uyımlastırılġan turda tugatish maqsadga yarasha bo'ladi. Har bitta dars uchlar bo'lakli tarkibġa ega ekanligi haqida yuqorida fikr bildirdik va ular tayorlash, tamalġı va yakunlov bo'lagi deyiladi. 1. Jismoniy tarbiyasi darsining tayorlash bo'lagi uchun8-12 min vaqt 201 sarflanadi. Boshlanġısh sinflarda bo'lsa 20 minutġa qadar bo'lishi mumkin. Iqlim sharoiti sovuq, issiq va h. klarga qaray sarflanib ismirġan vaqt biroz ko'paytirilishi mumkin. Tayorlash bo'lagi asosan darsning tamalġı qisminida beriletuġın fizik yukka o'quvchi yoki shuġıllanatuġın organizmini funkstional jaġdayın tayyorlaydi\
Organizmding funkstional jaġdayın darsning tamalġı qismiga tayyorlıġı o'quvchin harakat koordinastiyasining yaxshilanganligi, manglayda engil terlash yuzida qizilliktı paydo bo'lishi o'quvchining harakat faolligin ortishi, dam olish ritmining biroz tezlashuvi, emlikostional jaġdayın ko'tarinkiligini kuzatilishi qirg'oqlari aniqlangadi. Uni tuzilishi darsda echiladigan pedagogik vazifalariga ko'ra «tashkiliy daqiqa» deb boshlanatuġın bo'lim bilan boshlanib, o'quvchilarni dastalash, ularni sonin aniqlash, navbatchidan (5-sinfdan e'tiboran ) raport qabul qilish tabrikni qamrab oladi va oġan 1-1, 5 minut vaqt sarflanadi. Tashkiliy daqiqadan so'ng zurur bo'lsa tavajjuh uchunmashqlar, darsni vazifasi yoki Mavzusini eolon qilish, qaddi-qomat uchunmashqlar, dam olish ritmi, yurak urish chastotasi, qon aylanishin tezlash -tiriksh, tana hijolari, musqóllari uchunharakatda, o'quvchilarni to'xtatib, har xil chinniġıwlar bajartiriladi. Darsning tayorlash bo'lagi tamalġı qisminida bajarilishi zurur bo'llarġanharakat faoliyati uchun«tayyorlov» va «yóllanma beratuġın» chinniġıwlar bilan tugallanadi. 2. Jismoniy tarbiyasi darsining tamalġı bo'lagi uchun25-30 minutġa qadar (45 minutli darslarda ) vaqt sarflanadi va o'qituvchi tomonidan tuzilgan dars sstenariyasi yoki uning reja -konspektiga kiritilgan jismoniy tarbiyasinan Mamlakat standarti Baġdarlamai-agi o'sha sinf uchunrejalashtirilgan yangi chinniġıwlar uqtiri-ladi, yoki oldinġı sinflarda o'zlashtirilgan fizik chinniġıwlar, harakat xizmatlari tanishtiriladi, o'zlashtiriladi, mustahkamlab rivojlanishlastırıladı. Darsning tamalġı qismini tuzilishi uchunyagona «standart sxema» yo'qlar. darsning bu bo'lagi uning mazmuninia kiritilgan tamalġı fizik chinniġıwlar, ularni bajarish uchuntanlangan usul va uslubshunosliklar, ulardan foydalanishni toshhkillash shakllarin tanlov va tuzish kabi tuzilmalik bo'limlardi qamrab oladi. Bundan tashqari jismoniy tarbiyasinan Mamlakat ta'lim standarti Baġdarlamaining bo'limlari (gimnastika, engil otletika, suzmoqlik, kurash, sportlar raqslari, futbol, Harakatli raqslar ) ni o'qish materialini 202 o'qitish o'zining uslubiy xususiyatlari bilan darsning tamalġı qismini turlicha toshhkillash talabin qo'yadi. Darsning tamalġı qismi taqozolarni yechish o'quvchilar faoliyatin guruhli, individual, frontal, uzliksiz -o'g'ilab, aylanib yurib bajarish, kreystring uslubshunosliklari qirg'oqlari maktabi yoshidaġı o'quvchilarning jismoniy tarbiyasi fizik rivojlanġanlıġı, tayyorlanġanlıġı va organizmining onatomofiziologik xususiyatlarin e'tiborġa olishni taqazo etadi. Darsning bu qisminida o'qituvchilarning yordamchilari -fizkulptura faollarining ahamiyatini e'tirof etmay ilojimiz yo'qlar. Ular o'qituvchi tomonidan haftading boshlanishinda instruktiv chinniġıwlar uchuntóplanadilar va ularġa darsning tamalġı qisminida bo'lak guruhlarda yo'riqchi vazifasini bajarish uslubshunosliksi o'qituvchi tomonidan o'rgatiladi. 3. Jismoniy tarbiyasi darsining yakunlov bo'lagi dars uchunajratilgan umumiy vaqtning 3-5 daqiqasi sarflanadi. U jaġdayda fizik sifatlarni rivojlantirish uchunturli xil Harakatli raqslar va eshtafetalar va fizik chinniġıwlardan foydalaniladi. Darsning tamalġı qisminida ko'tarilgan emlikostional jaġdaydı pasaytiruvchi va sof chinniġıwlar bajartiriladi, dars yakunlanadi (o'quvchilar rag'batlantiriladi, zurur bo'llarġanlarına eslatishlar beriladi, 5-6 nafariga mavjud baho qo'yiladi ), uyga vazifa uchunmashqlar tushuntiriladi va dars o'tkazilgan joy (sportlar maydoni, sportlar zali va boshqa ) dan uyushgan holda kiyinish xonasiga nazorat qilish toshhkillanadi. Boshlanġısh sinflarda o'tkazilgan chinniġıwlardan so'ng o'quvchilarin, o'qituvchining o'zi kiyinish xonasiga kuzatib qo'yadi. Har xil yosh daġı o'quvchilar bilan o'tkazilgan jismoniy tarbiyasi darslarining tayorlash, tamalġı va yakunlov bo'limlarini taqqosroq natijalari tahlili birinchidan, qonuniy turda ularni bir-birinien farqlanishini ko'rsatdi. Ikkinchidan, jismoniy tarbiyasi darslarining mushtarak yoshdaġılar chegarasinda o'tkazilgan tamalġı bo'limlari darsning turiga aloqador. Uchunchidan, darsning tayorlash, tamalġı, yakunlov bo'limlarini davomiylikni o'zgarishi o'quvchilarni yoshina aloqador. Boshlanġısh sinflarda darsning tamalġı bo'limlari solishtirġanda mushtarakda, yaġnıy tayorlash va yakunlov bo'limlariniing davomiylik tamalġı bo'lakning davom etish vaqtinian ozġantay farq etadi xolos. Yuqori sinflarda bo'lsa tayorlash, yakunlov bo'limlariniing davomiylik tamalġı 203 bo'lakning davom etish vaqtinian keskin farq etadi. Boshlanġısh sinflarda bolalar psixologiyasi va ularning fiziologik xususiyatlari, fizik kuchining ozligi darsning tamalġı qisminida ularni organizmini va tavajjuhini oldida turġan qiyinharakat xizmatlari bajarishġa tayorlash uchunkóp vaqt yumshashni taqazo etadi. Bundan tashqari tayorlash chinniġıwların tushuntirish va ko'rsatish katta yoshdagilarga solishtirġanda aste olib borilishi darsni bo'limlarinida o'qituvchi tomonidan ko'p vaqt yumshashni taqazo etadi. Kichik yoshdagilarda yakunlov qismini tamalġı bo'lim hisobidan uzunroq bo'lishiniń, sababi navbatdagi darsga o'tishga avvaldan tayyorgarlik ko'rish kerakliginen kelib shıġadı va ushbuning bilan asoslanadi. O'rta va yuqori sinfga o'tgan tomonga darsning tayorlash va yakunlov bo'limlari uchunsarflangan vaqt qonuniy turda kamayib boradi. Sababi o'quvchilarda har xil daġı sof va tayorlash chinniġıwların aniq bajarish malakasi yuqori bo'ladi. Tushuntirish va ko'rsatish uchunkam vaqt sarflanadi, tamalġı qisminida o'quvchilar tomonidan kattahajmdagi yuklama bilan fizik chinniġıwlardı bajarish uchuntalab paydo bo'ladı, soġan ko'ra tayorlash tamalġı yakunlov bo'limlariniing har xil yosh daġı o'quvchilar bilan o'tkazilishi turlicha va o'zlarining xususiyatlari bilan farq etadi.