17-мавзу: тарбия жараённинг мазмун ва моҳияти. Тарбиявий таъсир этиш усуллари, воситалари ва уни амалда қЎллаш шакллари

Тарбия қонуниятлари 

---

ҳолда тарбияни ташкил этиш олдинга қўйилган мақсадга эришиш, шунингдек, бу 
борадаги вазифаларни ижобий ҳал этиш имконини беради. 
Тарбия методлари  
Мақсад, мазмун, шакл, метод ва воситалар каби тушунчалар тарбия жараёнининг 
моҳиятини очиб беради. Бироқ, тарбия моҳиятини ёритишда ўзига хос аҳамиятга эга 
бўлган яна бир тушунча ҳам мавжуд, бу тарбия методлари тушунчасидир. 
Тарбия методи (юнонча «методос» – йўл) тарбия мақсадига эришишнинг йўли; 
тарбияланувчиларнинг онги, иродаси, туйғулари ва хулқига таъсир этиш усуллари. 
Мактаб амалиётига татбиқ этилганда, методлар – бу тарбияланувчиларнинг онги, иродаси, 
туйғулари ва хулқига таъсир этиш усулларидир. 
Тарбиянинг мутлақо янги методларини яратишга биронта тарбиячининг кучи 
етмайди. Методларни такомиллаштириш муаммоси доимо мавжуд, ҳар бир тарбиячи 
ўзининг имкониятига кўра уни ҳал қилади, тарбия жараёнининг аниқ шарт-шароитларига 
мос равишда ўзининг хусусий қарашларини ифода этиш асосида умумий методикани 
бойитади. 
Методнинг ижобий ва салбийси бўлмайди, тарбия жараёнида маълум йўлни юқори 
даражадаги самарали ва самарасиз дея баҳолаш мумкин эмас. Методнинг 
самарадорлигини у қўлланилаётган шароит нуқати назаридан баҳолаш мумкин. 
Тарбия методларини мақсадга мувофиқ танлаш бир қатор омилларга боғлиқ. 
Тарбиянинг мақсад ва вазифалари. Тарбия мақсади ва мазмуни методларни 
тўғри танлашга имкон беради. Мақсад қандай бўлса, унга эришиш методлари унга 
мувофиқ бўлиши зарур.
Тарбиянинг мазмунишахснинг шаклланишига қўйилувчи ижтимоий талаблар 
моҳиятидан иборат. Унутмаслик керакки, айнан битта вазифа турли хил фикрлар билан 
тўлдирилган бўлиши мумкин. Шунинг учун методларни умуман мазмун билан эмас, 
балки аниқ фикр билан боғлаш ғоят муҳимдир. 
Тарбияланувчиларнинг