17 мавзу Қўшимча маърузалар (мустақил тайёрланишда ёрдам учун)

Қишлоқ хўжалик фитопатологияси Сабзавот экинларининг касалликлари

• КАРАМНИНГ АЛЬТЕРНАРИОЗ
• ҚОРА ДОҒЛАНИШ КАСАЛЛИГИ
• Оқ карам бошининг зарарланган пастки ва қопловчи баргларида қора, думалоқ концентрик доғлар ривожланади (26 расм), аммо касаллик катта зарар етказмайди. Пояда ва уруғлик қўзоқларда узунчоқ, қора моғор билан қопланган доғлар пайдо бўлади, қўзоқларнинг учи, кейинчалик барча қисмлари қораяди, чатнаб, ёрилади, пуч бўлади ёки унувчанлиги жуда паст бўлган, етилмаган, хира тусли уруғ ҳосил қилади. Нам об-ҳавода қўзоқлардаги доғлар устида, баъзан қўзоқни бутунай қоплаб олувчи, замбуруғнинг конидиофора ва конидияларидан ташкил топган кукунсимон моғор қатлами ҳосил бўлади.

Қишлоқ хўжалик фитопатологияси Сабзавот экинларининг касалликлари

• 26 расм. Карам баргларида альтернариоз қора доғланиш касаллигининг белгилари (қўзғатувчи Alternaria brassica).

Қишлоқ хўжалик фитопатологияси Сабзавот экинларининг касалликлари

• КАРАМНИНГ АЛЬТЕРНАРИОЗ
• ҚОРА ДОҒЛАНИШ КАСАЛЛИГИ
• Патоген экин ичида конидиялари билан тарқалади ва иккиламчи зарарланишларни таъминлайди. Бунинг учун ёмғирли об-ҳаво, 80-100% нисбий намлик ва 20-25оС ҳарорат оптимал шароит ҳисобланади. Карам рапс гулхўри, кўк бурга ва яширинхартумли қўнғиз каби ҳашаротлар билан зарарланиши альтернариозни кучайтиради.
• Омборхоналарда доғларнинг ривожланиши кучаяди ва улар орқали карам бошлари юмшоқ чириш бактериялари билан зарарланади.

Қишлоқ хўжалик фитопатологияси Сабзавот экинларининг касалликлари

• КАРАМНИНГ АЛЬТЕРНАРИОЗ
• ҚОРА ДОҒЛАНИШ КАСАЛЛИГИ
• Уруғни сақлаш даврида намлик юқори бўлса, касалллик зарарланган уруғдан соғломларига тарқалади.
• Қўзғатувчи уруғ устида ва ўсимлик қолдиқларида ҳамда омборхоналарда карам бошларида конидиялари (27 расм) билан сақланади. Альтернариозга чидамли навлар мавжуд эмас.
• Қўзғатувчининг белгилари. Alternaria brassicae. Ўсимлик тўқималари устида пайдо бўлган моғор қатлами патогеннинг мицелийси, конидиофора ва конидияларидан иборат. Конидиофоралар қўнғир тусли, барг тешикчаларидан 2-10 тадан чиқади, узунлиги 170 мкм гача, эни 6-11 мкм. Конидиялар биттадан, баъзан занжирчаларда ҳосил бўлади, тўғри ёки сал эгилган, тескари-тўқмоқ шаклли, энига 6-19 (одатда 11-15) ва бўйига тўғри ёки қийшиқ жойлашган 1-8 септалари мавжуд, жуда оч-зайтун ёки кулранг-зайтун тусли, узунлиги 29-350 мкм, эни кенг жойида 20-30 мкм, бўйинчасининг узунлиги конидия узунлигининг 1/3 га ёки ярмига тенг, эни 5-9 мкм.