17-ma’ruza yoy so’ndirgich qurilmasi va kommutatsion apparat Ma’ruza rejasi

Himoya apparatlari. Himoya apparatlari lokomotivning elektr zanjirini va kuch qurilmalari-ning agregatlarini xavfli tartibda ishlashdan himoya qilish uchun xizmat qiladi.
Lokomotiv kuch qurilmalarining agregatlarini xavfli tartibda ishlashdan himoyalash maxsus relelar yordamida amalga oshiriladi. Bu relelar yerga ulash relesi, shatakli rele, harorat relesi va bosim relesidan tashkil topgan. Odatda, bu relelar maxsus tayyorlanib, kuch qurilmalari holatining ko’rsatkichlari qiymatini o’lchovchi datchiklar va ijrochi rele funktsiyalarini birga qo’shib olib boradi. Ijrochi rele kuch qurilmalarining nazorat qilinuvchi ko’rsatkichlari ruxsat etilmagan qiymatga etganda boshqaruv zanjiri kommutatsiyasini amalga oshiradi.
RM1000 (RM2000) relesi. Bu turdagi rele lokomotivning kuch zanjirini himoya qilish uchun mo’ljallangan. RM1110 relesi kuch zanjirini lokomotiv korpusi bilan tutashuvidan himoya qilish uchun qo’llanadi.
RM2103 relesi elektr tormozlash jarayonida tortuv elektr dvigatellarida tokni maksimal ruxsat etilgan miqdordan oshib ketmasligi uchun qo’llanadi. RM2112 relesi esa tortuv generatori va to’g’irlash qurilmasida qisqa tutashuvdan himoya qilish uc hun qo’llanadi.
RM1000 va RM2000 turidagi relelarning farqi shundaki, RM1000 relesi ikki chulg’amlari bir-biriga bog’liq bo’lmagan holda ishlaydi (birinchi chulg’am yakorni ulangan holatda ushlab turuvchi mexanik surilma vazifasida ishlasa, ikkinchi chulg’am releni ulash uchun mo’ljallangan). RM2000 relesida chulg’amlar ketma-ket ulangan.
Relening asosiy qismlari asosga o’rnatilgan elektromagnit va kontakt blokidan hisoblanadi.
Elektromagnit yarmi, yassi yakor, o’zak, ushlab turuvchi va ishchi g’altaklardan tuzilgan.
Kontakt bloki izolyatsiyalangan kolodkadan iborat. Kontakt blokiga ulovchi va uzuvchi kontaktlar mahkamlangan. Kontaktlar ketma-ket ulangan ikki juft kontaktdan tashkil topgan.
Ushlab turuvchi g’altakning kuchi releni ulash uchun etarli bo’lmaydi. Himoyalanuvchi zanjirda qisqa tutashuv bo’lganda, ishchi g’altakdan tok o’tadi va g’altaklarning umumiy kuchi ortadi va rele ulanadi. Yakorda mahkamlangan traversa harakatlanib, kontaktlarda elektr toki yo’nalishini o’zgartiradi. Ishchi g’altakdan kuchlanish olinganda, yakor o’zakga ushlab turuvchi g’altak
Ta’sirida tortilib turadi.
(Eslatma: elektromagnitli relening ulash holatidagi tok miqdori releni ulangan holatida tutib turish tokidan ikki marta katta bo’ladi). RM1000 relening ishi shu tartibga asoslangan. Yakorni o’zining dastlabki holatiga qaytarish uchun ushlab turuvchi g’altakdan kuchlanishni olish kerak.