17-Maruza. Suv o‘tkazgich tarmoqlarini loyixalash va xisoblash uchun xisoblanadigan tamoq tizimlarini tuzish

17-Maruza. Suv o‘tkazgich tarmoqlarini loyixalash va xisoblash uchun xisoblanadigan tamoq tizimlarini tuzish.
Ichimlik suvini, manbadan iste’molchilarga etkazib berish uchun suv tarqatish tarmoqlari (vodovod) xizmat qiladi. Ularni ikki va undan ortiq qilib bir - biriga paralel holda joylashtirish ko‘zda tutiladi. Suvni iste’molchilarning o‘ziga etkazib berish uchun suv tarqatish tarmog‘idan foydalaniladi.
Iqtisodiy nuqtai nazardan suv ta’minoti tizimi tarkibida suv tarqatish tarmoqlari uchun qilinadigan sarf harajatlar umumiy mablag‘ning yarmidan ko‘prog‘ini tashqil qiladi. Tarmoq ishining ishonchlilik darajasi va iqtisodiy ko‘rsatkichlari uning gidravlik hisobi natijalariga bog‘liq. Suv tarqatish tarmog‘ini gidravlik hisoblashdan asosiy maqsad, tarmoq qismlarida harakatlanayotgan suvning haqiqiy sarfini aniqlash, shunga mos holda quvurlarning iqtisodiy qulay diametri , ularda yo‘qolgan bosimni aniqlashdan iborat.
Suv tarqatish tarmoqlari quyidagi asosiy talabalarga javob berishi shart:

• 
  iste’molchilarni etarlicha miqdorda suv bilan ta’minlash;
  
• 
  iste’molchilarga uzatilayotgan suv, ular talabi darajasidagi erkin bosim ostida bo‘lishi;
  
• 
  tarmoq uzluksiz ishlashi va iste’molchi toifasiga mos holda ishonchlilik darajasiga ega bo‘lishi;
  
• 
  yuqoridagi ko‘rsatkichlarga eng kam sarf harajatlar evaziga erishish maqsadga muvofiqdir;
  

Suv tarqatish tarmoqlari ikki turga bo‘linadi;

• 
  xalqasimon;
  
• 
  tupikli (tarmoklangan).
  

Suv tarqatish tarmog‘i chiziqlarini trassirovkalashda joy rel’efi, iste’molchilarning joylashishi, rejalashtirilishi va hakozalar hisobga olinishi kerak.
Tarmoqlangan va xalqasimon asosiy suv tarqatish tarmoqlari mavjud.
Tarmoqlangan asosiy suv tarqatish tizimi uncha katta bo‘lmagan, o‘zaro uzoq joylashgan, suv ta’minotida uzilish bo‘lishi mumkin bo‘lgan iste’molchilar uchun qullaniladi.
Xalqasimon asosiy va tashqi suv tarqatish tarmog‘i tizimlari esa suv ta’minotida uzilish bo‘lishi mumkin bo‘lmagan joylarda qullaniladi. Uni uzunligi va narxi tarmoqlangan asosiy suv tarqatish tarmog‘idan ko‘proqdir.
Suv tarqatish tarmog‘i asosiy va ikkinchi darajali taqsimlovchi qismlardan iborat, asosiy (magistral) qismigina talabalar tomonidan loyihalarni bajarishda hisoblanadi.