17-§. XIX asr oxiri va XX asr boshlarida Lotin Amerikasi davlatlari Amerika qit’asi shartli ravishda Shimoliy va Janubiy Amerikaga bo’lindi. «Janubiy Amerika»

Meksika inqilobi
XX asr boshlarida Meksikada qudratli dehqonlаr harakati boshlandi. Buning sababi - dehqonlarning yersizligi edi. Dehqonlar harakati inqilobga aylandi. Bu inqilob (1910—1917) tarixga burjua inqilobi nomi bilan kirgan.
Mamlakat janubidagi dehqonlar harakatining rahbari Emiliano Sapata 1911- yilning 28- noyabrida o’z agrar dasturini — «Ayal rejasi»ni e’lon qildi. Bu reja hindulardan tortib olingan yerlarni ularga qaytarib berish, qolgan barcha yerlarni musodara qilish va ularni yer-siz dehqonlarga bo’lib berish kabi talablardan iborat edi.

Diktatura (lotincha — cheklanmagan hokimiyat) — hech qanday qonun biian cheklanmagan, zo’rlikka tayanuvchi hokimiyat.
Muxolifat — amaldagi hukumat siyosatiga qarshi kuchlar.
Mamlakat Shimolidagi dehqonlar harakatiga Fransiska Vilya (1877—1923) rahbarlik qildi. Ularning bayrog’iga «Yer va ozodlik» shiori yozilgan edi. E. Sapata va F. Vilya qurolli kuchlari 1914- yilda mamlakat poytaxti Meksika shahrini egalladi. Lekin ko’p o’tmay chekinishga majbur etildi. 1917- yilga kelibgina dehqonlar qo’zg’oloni bostirildi. E. Sapata va F. Vilyalar turli yillarda yollangan qotillar tomonidan o’ldirildi.
Dehqonlar qo’zg’oloni yengilgan bo’lsa-da, izsiz ketmadi. Hukumat agrar masalani qisman bo’lsa-da hal etdi. Chunonchi, latifundistlar tomonidan noqonuniy bosib olingan yerlar dehqonlarga qaytarildi. Bundan tashqari, 1917-yilda demokratik ruhdagi Konstitutsiya qabul qilindi.



1. Lotin Amerikasining taraqqiyotda orqada qolib ketishining sabablarini qayd eting.
2. Kuba qanday holatda amalda AQShga qaram bo’lib qoldi?
3. AQSh Lotin Amerikasi mamlakatlarini siyosiy va iqtisodiy qaramlikda tutish yo’lida qanday usullarni qo’llagan?
4. Meksikada diktatorlik rejimlarining nisbatan uzoq hukm surganligini qanday izohlaysiz?
5. 1910—1917-yillardagi Meksika inqilobining ahamiyatini qayd eting.
Meksika Prezidentlariga tavsif bering.