16-savol Jismoniy shaxslar xalqaro jinoiy javobgarlikka tortiladimi? Asoslantirib bering

haqida  ma’lumotlarni  internet  tarmoqlarida  batafsil  o’qing  va  xalqaro 

jinoyat huquqi prinsiplari nuqtai nazaridan tahlil qiling. 

 

               Ushbu  vaziyatga  xalqaro  jinoyat  huquqiga  oid  prinsip  va  tamoyillar 

asosida  baho  beradigan  bo’lsak,  demak,  N.  Savchenkoni  Butun  Rossiya  davlat 

teleradiokompaniyasi  jurnalistlari  Igor  Kornelyuk  va  Anton  Voloshning 

o'ldirilishida  ishtirok  etganlikda  ayblamoqda.  Tergovchilarning  so'zlariga  ko'ra, 

Ukrainaning  sharqiy  qismida  Aydar  batalyoni  tarkibida  jangovar  harakatlarda 

qatnashgan, N. Savchenko  bir guruh jurnalistlarning koordinatalarini aniqlagan va 

ularni  Ukraina  xavfsizlik  kuchlariga  topshirgan.  Xalqaro  jinoyat  huquqi 

prinsiplariga  tayanadigan  bo’lsak,  N.  Savchenko  2015  va  2016  yillarda  inson 

huquqlarini  himoya  qilish  tashkilotlari  tomonidan  siyosiy  mahbus  sifatida  tan 

olingan. Xalqaro jinoyat huquqi normalariga zid ravishda Rossiya Federatsiyasiga 

noqonuniy  ravishda  olib  ketilgan"  Nadejda  Savchenkoni  Ukrainaga  qaytarish 

bo’yicha harakatlar boshlab yuborganliklarini ko’rishimiz mumkin. 

              N. Savchenko imunitetga ega shaxs edi. Imunitet atamasi haqida to’xtalib 

o’tadigan bo’lsak, ushbu atama lotincha biror narsadan ozod qilish, javobgarlikdan 

ozod qilish ma’nolarini bildiradi.  

Savchenko  2015  yil  26  yanvarda  rasmiy  ravishda  Evropa  Kengashi  Parlament 

Assambleyasi  yoki  EKPAda  Ukrainaning  delegati  bo'ldi;  Shunday  qilib,  u  shu 

kundan  boshlab  Rossiyada,  shu  jumladan,  EKPA  imzolagan  barcha  davlatlarda 

parlament  immunitetiga  ega  bo'ldi.  Shunga  qaramay,  u  ozod  qilinmadi.  Rossiya 

---

Dumasidan  Aleksey  Pushkovning  ta'kidlashicha,  uning  EKPAga  tayinlanishi 

Rossiyaga  qarshi  hujum  edi  va  diplomatik  immunitetga  ega  bo'lish  uni  avvalgi 

jinoyatlardan  ozod  qilmaydi.  Biroq,  EKPA-dagi  Rossiya  delegatsiyasi  "Nadiya 

Savchenkoning  ozod  qilinishini  to'liq  qo'llab-quvvatlayotganini"  aytib,  boshqacha 

ohangga  erishdi.  EKPA  Savchenkoni  deputatlik  daxlsizligidan  mahrum  qilishdan 

bosh  tortdi  va  buning  o'rniga  buni  bildirdi.  Savchenko  zudlik  bilan  ozod  etilishi 

kerak, 2014 yilda uni o'g'irlab ketish va keyinchalik qamoq jazosini "uning amalda 

o'g'irlanishiga teng xalqaro huquq buzilishi" deb biladi. 

Savchenkoning so'zlariga ko'ra, uni kuch bilan Ukraina hududidan olib chiqishgan 

-  boshiga  sumka  va  kishan  bilan;  Rossiya  Federatsiyasi  hududida  o'g'irlab 

ketuvchilar uni "kamuflyaj formasidagi shaxslarga" topshirdilar. 

               2015-yil  15-yanvarda  Savchenkoga  qarshi  chegarani  noqonuniy  kesib 

o’tishda ayblanib jinoiy ish ochilganini ko’rishimiz mumkin. 

Xalqaro jinoyat huquqida jinoyatlar subyektlari sifatida nafaqat jismoniy shaxslar, 

balki davlatlar ham, ba’zi hollarda yuridik shaxslar ham javobgar bo’ladi. 

 

               16 iyul kuni Ukrainaning konsuli Gennadiy Breskalenko Savchenko bilan 

uchrashishga  ruxsat  berildi.  Ukraina  Tashqi  ishlar  vazirligining  bayonotiga 

muvofiq, "Rossiya bu masaladagi uzoq muddatli sustkashligi bilan inson huquqlari 

va  erkinliklari  sohasidagi  xalqaro  huquqning  umumbashariy  me'yorlarini,  1963 

yilgi  konsullik  munosabatlari  to'g'risida  Vena  konvensiyasiga  muvofiq  xalqaro 

huquqiy  majburiyatlarni  qo'pol  ravishda  buzdi.  Nadejdaning  so'zlariga  ko'ra,  u 

so'roq  paytida  qiynoqqa  solinmagan.  Biroq,  u  8  kun  davomida  konsul  bilan 

uchrashishni  talab  qilib,  ochlik  e'lon  qildi.  Konsulning  so'zlariga  ko'ra, 

"Savchenkoning  hibsda  saqlash  shartlari,  tergov  izolyatorida  unga  nisbatan 

munosabati to'g'risida hech qanday shikoyati yo'q. 

               Ukraina huquqshunoslari Ukraina hududida sodir etilgan jinoyatlar uchun 

Ukraina fuqarolari Ukraina Jinoyat kodeksida belgilangan asoslar va tartibda jinoiy 

javobgarlikka  tortiladilar  va  tergovni  Ukraina  huquqni  muhofaza  qilish  idoralari 

olib  borishi  kerak.  Bundan  tashqari,  Ukraina  Jinoyat  kodeksining  10-moddasida 

---

Ukraina  fuqarolari  jinoiy  javobgarlikka  tortilishi  uchun  chet  davlatga  topshirilishi 

mumkin emasligi nazarda tutilgan. 

2014  yil  10  iyulda  Ukraina  Adliya  vazirligi  Evropa  Kengashiga  Nadejda 

Savchenkoni  Rossiyani  garovga  olgan  deb  tan  olish  va  uni  ekstraditsiya  qilishni 

talab  qilish  bilan  murojaat  qiladi.  15  iyul  kuni  Inson  huquqlari  bo'yicha  Evropa 

sudi  (ECHR)  Savchenko  ishi  bo'yicha  ishlarni  boshladi.  Ishga  ustuvor  maqom 

berilgan.  EKIH  Prezidenti  Rossiya  hukumatiga  Savchenko  Rossiya  tergov 

hibsxonasida  qanday  tugaganligi,  nima  uchun  unga  Ukrainaning  konsuli  bilan 

uchrashish  imkoniyati  berilmaganligi  to'g'risida  savollar  bilan  murojaat  qilganini 

ko’rishimiz mumkin . Sud, shuningdek, Rossiya hukumatiga Savchenkoni hibsga 

olish shartlari to'g'risida xabardor qilishni buyurdi. 

2016 yil 5 aprelda Ukraina Prezidenti Pyotr Poroshenko Nadejda Savchenko bilan 

telefon  orqali  suhbatlashib,  uni  almashtirish  to'g'risida  qaror  qabul  qilinganligini 

ma'lum  qiladi.  Shu  o’rinda  bir  asosiy  jihatga  e’tibor  qaratishimiz  kerak.  Bu 

Nadejda Savchenkoning Ukrainaga ekstraditsiyasidir. 

               Jinoyat  ishlari  bo’yicha  xalqaro  hamkorlik  munosabatlarining  muhim 

yo’nalishlaridan  biri  ekstraditsiya  institutidir.  Mazkur  soha  ham  xalqaro  hamda 

milliy  darajada  javobgarlik  muqarrarligini  ta’minlaydi.  Ekstraditsiya  institute 

xalqaro  huquq  sohasining  muhim  institutlaridan  biri  bo’lib,  uni  tartibga  soluvchi 

xalqaro  huquq  normalari  bilan  bir  qatorda  milliy  huquq  normalari  ham  rivojlanib 

kelganini  ko’rishimiz  mumkin.  Bu  esa,  jinoyatchilikni  o’sish  darajasini  va  unga 

qarshi kurash ehtiyoji oshayotganligini ko’rsatadi. 

18-aprelda esa Nadejda Savchenko masalasi Rossiya prezidenti Vladimir Putin va 

Ukraina  prezidenti  Pyotr  Poroshenkoning  telefon  orqali  suhbatida  muhokama 

qilinadi. 

Ukraina  Prezidenti  Ukrainada  "bir  guruh  shaxslar  tomonidan  oldindan  fitna 

uyushtirib,  tajovuzkor  urush  olib  borgani,  bir  guruh  shaxslarning  oldindan  fitna 

uyushtirishi  bilan  terroristik  tashkilot  faoliyatini  osonlashtirganligi  uchun  

---

terroristik  hujum  uyushtirgan    uchun  sudlangan  Rossiya  fuqarolari  Aleksandr 

Aleksandrov va Yevgeniy Yerofeevni avf etadi. 

Xuddi  shu  kuni  Petro  Poroshenkoning  24-maydagi  farmoni  bilan  ozod  qilingan 

Aleksandr Aleksandrov va Yevgeniy Erofeev Kiyevdan Rossiyaga qaytib kelishdi. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---