22
Июнь
17
АТРОФ - МУҲИТ МУҲОФАЗАСИДА МУҚОБИЛ ЭНЕРГИЯ
МАНБАЛАРИНИНГ АҲАМИЯТИ
Адамбой Машарипов
Урганч давлат университети доценти
Хажиев Рузматбек
Урганч давлат университети ўқитувчиси
Саломат Машарипова
Урганч шаҳридаги 3 сон мактаб ўқитувчиси
adamboymasharipov@mail.ru
Аннотация:.Мақолада.муқобил.энергия.манбалари.турлари,.улардан.фойдаланишнинг.
техник.имкониятлари.ва.келажакдаги.истиқболлари.ҳамда.аҳамиятига.доир.маълумотлар.
келтирилган..Шунингдек,.муқобил.энергия.манбалардан.фойдаланишда.муқобил.энергия.
манбалари.энг.асосий.турларидан.қуёш.энергетикаси,.шамол.энергетикаси.ва.биоэнерге-
тикалардан.самарали.фойдаланиш.бўйича.баъзи.фикр.ва.мулоҳазалар.баён.этилган..
Калит сўзлар:.атроф-муҳит,.экологик.муаммолар,.муқобил.энергия.манбалари
Бугунги.шиддат.билан.тараққий.этаётган.даврни.замонавий.технологияларсиз.тасаввур.
қилиш.мушкул..Шу.боис.ҳар.бир.соҳада.янгиликка.қўл.уриб,.илғор.ва.тежамкор.ишлан-
маларни.амалиётга.изчил.татбиқ.этиш.ҳаётий.заруратга.айланмоқда.
Жумладан,. кейинги. йилларда. жаҳон. энергетика. тизимида. самарадорликни. ошириш,.
табиий. захираларни. тежаш. мақсадида. муқобил. энергия. манбаларидан. унумли. фойдала-
нишга.алоҳида.эътибор.қаратиляпти..Бу.борада.дунёнинг.барча.шаҳар.ва.саноат.районла-
рида.энергетик.жиҳатдан.маълум.даражада.экологик.муаммолар.мавжуд.ва.уларни.илмий.
асосда. ўрганиш. ва. хал. қилиш. муҳим. аҳамиятга. эгадир.. Мавжуд. энергия. ресурсларини.
сақлаш,. улардан. оқилона. фойлана. билиш,. қайта. тикланувчи. энергия. манбаларини. кашф.
этиш,. чиқиндиларнинг. табиатга. етказадиган. зарарини. камайтириш;. ишлаб. чиқаришнинг.
атроф-муҳитга. таъсиринн. меъёрлаш;. табиий. экотизимларга. босимни. камайтириш,. хаво,.
сув,.тупроқларнинг.ифлосланиши.ва.уларнинг.муҳофазаси,.чиқиндисиз.ва.кам.чиқтли.тех-
нологияларни.жорий.қилиш,.саноат.ва.қишлоқ.хўжалиги.чиқиндиларининг.рухсат.этилган.
меъёрий. кўрсаткичлари,. энергетик. муаммоларни. ўз. вақтида. аниқлаш. ва. бартараф. этиш.
чора-тадбирларини.ишлаб.чиқиш.зарурдир..Шунга.кўра.мазкур.фан.ишлаб.чиқариш.тех-
нологик.тизимининг.ажралмас.бўғини.ҳисобланади.
Энергетика.муаммоси.жаҳонда.глобал.муаммо.сифатида.энергия.манбаларидан.фойда-
ланиш.тизимини.такомиллаштириш.ҳамда.энергетика.тизимида.қайта.тикланадиган,.эко-
логик.тоза.энергия.манбаларидан.фойдаланиш,.энергия.таъминоти.узлуксизлиги.ва.сифа-
тини.юқори.поғонага.кўтаришга.хизмат.қилиши.лозим..Ер.юзида.энергия.танқислигининг.
олдини. олиш. мақсадида. ҳамда. атроф-муҳит. мусаффолигини. сақлаш. мақсадида. энергия-
нинг.бошқа.манбалари:.сув,.шамол.ва.қуёш.энергиясидан.фойдаланилмоқда..Айни.пайт-
да.дунёнинг.кўпгина.мамлакатларида.энергетик.дастурлар.асосида.илмий-тадқиқотлар.ва.
амалий. ишлар. олиб. борилмоқда.. Юқорида. келтирилган. мисоллардан. кўриниб. турибди-
ки,. озиқ-овқат,. атроф-муҳит. мухофазаси. ва. энергетик. муаммолар. уйғунлашиб. бораётган.
ҳозирги. вақтда. атроф-муҳитни. асраб-авайлаш,. энергия. манбаларидан. оқилона. фойдала-
ниш.талаб.қилади.
Маълумотларга. қараганда,. сўнги. 40. йил. давомида. бутун. инсоният. тарихи. мобайнида.
қазиб.олинган.органик.ёқилғидан.ҳам.кўп.ёқилғи.истеъмол.учун.ўзлаштирилган..Бу.эса.
уларнинг.заҳирасини.жуда.тез.камайиб.кетишига.сабаб.бўлмоқда..Ҳозирги.пайтда.қазиб.
олинадиган.ёқилғилар.-.кўмир,.нефть,.табиий.газ.ва.уран.заҳираси.дунё.энергетика.балан-
сининг. асоси. ҳисобланади.. Энергия. ресурсларини. ҳозирги. даражада. истеъмол. қилишда.
дунёдаги. нефть. заҳираси. -. 45–50. йилга,. табиий. газ. -. 70–75. йилга,. тошкўмир. -. 165–170.
йилга. етиши. мумкин.. Иқтисодиётнинг. келажакдаги. ривожланиши,. аҳолининг. ўсиши. ва.
мавжуд. анъанавий. энергия. таъминоти. ҳисобга. олинса,. энергия. таъминоти. мос. равишда.
ортиб.боради..
Мутахассисларнинг. таъкидлашларича,. ҳар. йили. табиий. ёқилғиларнинг. ишлатилиши.
натижасида.атмосферага.200.млн..тоннага.яқин.қаттиқ.заррачалар,.200.млн..тонна.олтин-
63
Do'stlaringiz bilan baham: |