16-multidisciplinary online distance conference on "scientific and practical research in uzbekistan" part-14

22
Июнь
17
MAKTABLARDA BIOLOGIK TA’LIM SIFATINI OSHIRISH
Abdurazzoqova Umida Rahimjonovna
Namangan viloyati Chortoq tumanidagi 46-o‘rta ta’lim 
maktabining 2-toifali biologiya fani o‘qituvchisi
Qobulov Xoldarali Karimovich
Namangan viloyati Norin tumani 42-umumiy 
o‘rta ta’lim maktabning 1-toifali biologiya fani 
o‘qituvchisi [phone] [e-mail]
Annotatsiya:.Hozirgi.kunda.ta’lim.jarayonida.interaktiv.metodlar,.innovatsion.texnologiyalar,.
pedagogik. va. axborot. texnologiyalari. o‘quv. jarayonida. qo‘llashga. bo‘lgan. qiziqish,. e’tibor.
kundan-kunga. kuchayib. bormoqda,. bunday. bo‘lishining. sabablaridan. biri,. shu. vaqtgacha.
an’anaviy. ta’limda. o‘quvchi. talabalarni. faqat. tayyor. bilimlarini. egallashga. o‘rgatilgan. bo‘lsa,.
zamonaviy. texnologiyalar. ularni. egallayotgan. bilimlarini. o‘zlari. qidirib. topishlariga,. mustaqil.
o‘rganib,. taxlil. qilishlariga,. xatto. xulosalarni. ham. o‘zlari. keltirib. chiqarishlariga. o‘rgatadi..
O‘qituvchi. bu. jarayonda. shaxsning. rivojlanish,. shakllanishi,. bilim. olishi. va. tarbiyalanishiga.
sharoit. yaratadi. va. shu. bilan. bir. qatorda. boshqaruvchilik,. yo‘naltiruvchanlik. funksiyasini.
bajaradi.. Ta’lim. jarayonida. o‘quvchi. asosiy. figuraga. aylanadi,. inter. faol. usullar. orqali. ta’lim.
samaradorligi. oshadi,. o‘qituvchi. va. talaba. o‘rtasida. o‘zaro. hamkorlik,. talabalarda. erkin. ijodiy.
fikrlash. ko‘nikmalari. shakllanadi.. Shunday. ekan,. zamonaviy. o‘qituvchi-kelajak. bunyodkori,.
yangi. pedagogik. texnologiyalar,. nazariyalar,. konsepsiyalarning. muallifi,. ishlab. chiqaruvchisi,.
tadqiqotchisi,.foydalanuvchisi.va.targ‘ibotchisidir.
Kalit so‘zlar: zamonaviy.o‘qituvchi,.individual.talim,.ekologik.piramida,.ozuqa.zanjiri
Xalqimizning ertangi kuni qanday bo‘lishi farzandlarimizning bugun qanday ta’lim-tarbiya 
olishiga.bog‘liq..Ta’lim-tarbiyani.esa.ular.o‘quv.maskanlarda.biz.pedagoglardan.oladi..Ma’lumki.
ta’limning so‘nggi ikki yili maktab o‘quvchilarining oliy ta’lim muassasalariga tayyorlanish 
davri.hisoblanadi..Bu.davrda.o‘quvchilarning.bilim.saviyasini.oshishi.uchun.malakali.va.yuksak.
bilimga.ega.o‘qituvchi.talab.etiladi.
Tan.olish.kerak,.to‘qqiz.yillik.ta’limdan.keyingi.yana.uch.yillik.ta’limni.deyarli.barchamiz.
o‘rganib,.moslashib.bo‘lgan.edik..Ikki.yillik.muddat.ko‘p.narsaga.ozlik.qilib.qolmaydimi?.Ya’ni.
bunda,.ham.nazariy,.ham.amaliy.bilimlarni.egallashga.ulgurish.kerak..Xullas,.shu.kabi.kamchiliklar.
ko‘zga.tashlanadi..Masalan,.biologiya.fanining.o‘zida.botanika,.biologiya,.zoologiya,.odam.va.
uning.salomatligi,.9-10-11-sinf.umumiy.biologiyasi.kabi.kitoblardagi.bo‘limlarni.a’lo.darajada.
o‘zlashtirish.uchun.ikki.yil.davomida.haftasiga.ikki.soat.dars.yetarlimi?.Shunda.ham.bu.vaqtning.
barchasi.bilim.olish.uchun.ushbu.darsliklardagi.ma’lumotlarni.puxta.egallash.uchun.sarflanadimi?.
Bu.muammoni.qanday.hal.qilish.kerak?.Vaqt.masalasiga.jiddiy.e’tibor.berish.lozim..Qisqa.vaqt.
davomida o‘quvchini yetarli bilimga ega bo‘lishi uchun avvalo o‘qituvchi undan kamida ikki yoki 
uch. barobar. ko‘proq. mehnat. qilishi. lozim.. O‘qituvchi. asosan. darslikdagi. bilimlarni. o‘rgatadi,.
mustahkamlaydi..Biroq.test.savollari.bilan.ishlash.va.to‘g‘ri.javobni.tanlash.metodlari.umuman.
boshqa.jarayon..Shuning.uchun.11.yillik.maktablarda.ta’lim.berayotgan.ustozlar.10-11-sinflarga.
ta’lim.berish.davomida.o‘quvchilarga.repetitor.vazifasini.o‘tashlari.lozim..Bu.esa,.o‘qituvchidan.
katta.mehnat.talab.qiladi..Albatta,.o‘z.o‘rnida.9-sinfgacha.asosiy.bilimlarni.berayotgan.ustozlar.
ham. o‘quvchilarga. yanada. chuqurroq. bilim. berib,. 10-11-sinfga. yetarli. bilimlarni. egallagan.
o‘quvchilarni. yetkazib. berishlari. lozim.. Shu. jumladan,. 10-11-sinf. o‘quvchilari. har. bir. mavzu.
bo‘yicha. testlar. bilan. ishlashlari. kerak.. Bu. borada. o‘qituvchi. o‘quvchilarni. bilim. salohiyatini.
dars. jarayoniga. bo‘lgan. intilish. va. qiziqishlarini. hisobga. olgan. holda,. har. bir. o‘quvchi. bilan.
individual. ishlashi,. savol-javob,. axborotnoma. va. DTM. testlar. tahlili. bo‘yicha. ish. olib. borishi.
kerak.. 11-sinf. bitiruvchilarida. oliy. ta’limga. test. topshirishda. ko‘nikma. hosil. qilish. maqsadida.
maktab o‘quvchilaridan bir oyda kamida 2 marotaba DTM test savollari ishlatib turishni yo‘lga 
qo‘yish. kerak.. Bu. jarayon. umumta’lim. muassasalarining. 11-sinf. o‘quvchilari. o‘rtasida. bepul.

---

109