53
3
Июнь
17
“Beshyog‘och dahada, Beshyog‘och darvozdagi joy sotiladi. Hududi 7200 sarjin
1
Beshyog‘och
ko‘chadan 30 sarjin uzoqroq. Xohlagan kishiga bo‘lub va o‘lung‘on sotiladi. Narhi Beshyog‘och
darvozada turg‘uvchi To‘g‘onboy Yaqubboy o‘g‘lidan so‘raladi”.
“Bollarni tozaligi – onasini baxtidir. “
Alinbiris
”- Inglizni suludavoy taomi. Sigir suti birlan
aralash qilung‘on sludavoy taom. E’lon, boqilg‘on nihoyatda boquvvatliq bo‘ladur. Bul taom
to‘g‘risinda batafsil bosilg‘on bayonnoma kitobini talab qiling‘on zamon yubaruladur”
2
. Jami
dorixonalarda va dorixona magazinlardan talab qilsa bo‘ladi (Izoh uchun 6-ilova qarang). Bev-
osita e’lonlardan keyin Toshkent shahrida 1917-yilda voqealari bilan tanishamiz. O‘sha davr
haqida qisqagina tasavvur hosil qilamiz.
“
Markaziy sho‘ro huzurindagi Qursdagi talabalarga hozirgi ahvol zamonga muvofiq leksiya
(hutba) o‘quydurg‘on tajribali lektur kerakdur. Agar shunday talabgor o‘qimishli kishi bor
bo‘lsa qurs mudirina o‘zini bildiruvini millat nomidan rijo qilunur. Har leksiyasiga qurs idorasi
tomonidan 10 so‘m xizmat haqqi berilur”
3
. (Muharrir: Ahmad Zakiy Validiy)
Yuqorida.berilgan.e’lonlar.“Kengash”.gazetasidan.olingan.bo‘lib,.undagi.voqealar.1917-yilda.
ro‘y.bergan..Bu.voqealar.shuni.ko‘rsatdiki,.1917-yil.Turkiston.xalqlari.pul.birligi.“So‘m”
4
.deb.
nomlangani.menga.yangilikdir..Bunday.ma’lumotlar.gazetada.ko‘p..Shunga.o‘xshash.maqolalarni.
kelgusi.izlanishlarimizda.keltirib.o‘tamiz..
Tadqiqot. natijasidan.
xulosa
. qilib,. shuni. qayd. etish. lozimki,Turkistonda. milliy. matbuotning.
paydo. bo‘lishi. va. uning. taraqqiyoti. o‘lka. xalqlarining. ijimoiy-siyosiy. va. madaniy. hayotida.
muhim.tarixiy.voqea.bo‘ldi..Ayniqsa,.jadidlar.asos.solgan.O‘zbek.milliy.matbuoti.o‘z.yo‘lidagi.
g‘ovlarga.qaramay,.milliy.ong,.milliy.til,.milliy.adabiyot.va.matbuotni.shakllantirishga.barakali.
ta‘sir.ko‘rsata.oldi..Shunday.bo‘lsada.unga.aksilinqilobiy.matbuot.tamg‘asi.bosildi..Shuni.alohida.
qayd. etish. joizki,. sho‘ro. tuzumi. davrida. turkiston. matbuotining. O‘zbek. xalqining. ijtimoiy-
siyosiy. va. madaniy. hayotidagi. ahaimiyati. tarixiy. haqiqatga. zid. ravishda. buzib. talqin. qilindi..
Yurtimizda.qaror.topgan.mustaqillik.tufayli.biz.endilikda.tarixiy.merosimizni.haqqoniy.o‘rganish.
va.baholash.imkoniga.erishdik..
Tadqiqot.natijalari.va.tahliliga.ko‘ra,.biz.quyidagi.xulosalarga.keldik:
Turkistondagi. dastlabki. davriy. nashrlar. rus. hukumatining. Turkiston. ma‘muriyati. mablag‘i.
hisobidan. nashr. qilinib,. ularning. o‘lkada. mustamlakachilik. siyosatini. o‘tkazish. vositasi. bo‘lib.
xizmat.qildi;
Turkistonda. O‘zbek. tilidagi. dastlabki. mustaqil. nashrlar. asrimizning. boshidagina,. aniqrog‘i.
birinchi. rus. inqilobi. davrida. vujudga. keldi.. Bu. shubhasiz,. o‘lka. ijtimoiy. hayotida. tarixiy.
ahamiyatga. molik. muhim. voqea. bo‘ldi.. Inqilob. zarbasidan. sarosimaga. tushgan. rus. hukumati.
matbuot.sohasida.ham.yon.berishga.majbur.bo‘lgan;
Foydalanilgan.adabiyotlar.ro‘yxati:
1..Karimov.I.A..Tarixiy.xotirasiz.kelajak.yo‘q..–T.:.Sharq,.1998..–.32.b.
2..Agzamxo‘jayev.S.Turkiston.muxtoriyati.milliy-demokratik.davlatchilik.qurilishi.tajribasi..
–.T.:.Ma’naviyat,.2000..–.168..b..
3.. Ziyo. Said.. O‘zbek. vaqtli. matbuoti. tarixiga. materiallar.. Tanlangan. asarlar.. –. T.:. G‘afur.
G‘ulom.nomidagi.adabiyot.va.san’at.nashriyoti,.1974..–.251..b.
5..Shamsutdinov.R..va.boshq.Vatan.tarixi.(XVI-XX.asr.boshlari);.K.2.Т.:.“Sharq”,.2010..–.
368.b..
6..Ahmad.Zakiy.Validiy.To‘g‘on..Kengash.1917.1-15.sonlari.
1
. sarjin.=.2160.mm
2
. Kengash”.gazetasi..1917..1-son..–.B..4.
3
. “Kengash”..1917..4-son..–.B..1.
4
. “Kengash:..1917..1-son..–.B..1.