16-multidisciplinary online distance conference on "scientific and practical research in uzbekistan" part-14

10
Июнь
17
BASLAWÍSH KLASS OQÍWSHÍLARÍN HAQ KEWILLILIKKE HÁM DURÍS 
SÓZLILIKKE TÁRBIYALAW
Berdimuratova Gulayda
Ájiniyaz atındaǵı NMPI, Baslawısh tálim 
fakultetiniń 4 –kurs studenti
Telefon: [phone]
[e-mail]
Ilimiy basshı: A.Pazılov – p.i.k., docent
Annotaciya: 
Baslawısh.klass.oqıwshıların.durıs.sóylewge,.ádalatlı.bolıwǵa.úyretiw.boyınsha.
oqıtıwshılarǵa.jol-jorıqlar.berilgen.
Gilt sózler
:. Baslawısh. klass,. tárbiya. isi,. tálim. procesi,. minez-qulıq. belgileri,. keń. peyillik,.
bilimlendiriw
Haq. kewillilik. hám. durıs. sózlilik. házirgi. dáwirde. insanıy. qádiriyattıń. bir. kórinisi. sıpatında.
belgili.. Haq. kewillilik,. ásirese,. baslawısh. klass. oqıwshısı. hám. oqıtıwshısınıń. arasında,. olardıń.
ózara.múnásibetlerinde,.tálim.protsesinde.belgili.áhmiyetke.iye..Keń.peyillik.hár.qanday.adamnıń.
minez-qulıq.belgileriniń.bir.kórsetkishi..Keń.peyillikke.tiykarlanǵan.tárbiya.–bul.hár.tárepleme.
ózgeshelikke. iye.. Búgingi. kún. bilimlendiriwiniń. aldına. qoyǵan. baslı. maqset. hám. talaplarınan.
biri.–bul.baslawısh.klaslardan.baslap.joqarı.insanıy.pazıyletlerge.tárbiyalaw,.oqıwshılardıń.ózara.
múnásibetlerinde.húrmet,.birge.islesiw,.isenim.ruwxında.shólkemlestiriw.kónlikpesin.tárbiyalaw..
sonday-aq,.házirgi.globallasıw.dáwirinde.insan,.onıń.imkaniyatları,.insannıń.jámiyet.penen.tıǵız.
baylanıslılıǵı.onıń.ortalıqta.tutqan.ornı.oǵada.áhmiyetli..insan.dúnyaǵa.keler.eken,.onıń.átirapqa.
kóz.qarası.sol.jasap.atırǵan.jámiyetlik.turmıs.penen.baylanıslı.halda.qáliplesip,.rawajlanıp.baradı..
insan. ózi. jasap. atırǵan. jámiyette. belgilengen. etiketlik. normalarǵa. sáykes. túrde. is-háreketlerin.
ámelge.asırıp.otıradı..Jámiyetlik.tártip-qaǵıydalar.insannıń.ómir.jolın.belgileydi..Bul.xaqqında.
Prezidentimiz.sh.M.Mirziyoev:.«Biz.tálim.hám.tárbiya.sistemasınıń.barlıq.buwınları.iskerligin.
búgingi. zaman. talapları. tiykarında. rawajlandırıwdı. ózimizdiń. birinshi. dárejeli. wazıypamız.
dep. bilemiz»-. degen. edi. [1.124].. Demek,. búgingi. kún. baslawısh. bilimlendiriw. sistemasında.
oqıwshılarǵa.tek.sapalı.bilim.ǵana.berip.qoymastan.tıyanaqlı.tárbiya.beriw.isi.menen.de.baylanıslı..
sonıń.ushın.da,.mámleketimiz.reformalarınıń.barlıq.basqıshlarında.jaslardı.bilimli,.ádepli.hám.
iymanlı. bolıp. jetilisiwi. ushın. ayrıqsha. ǵamqorlıq. qılmaqta.. Baslawısh. klass. sabaqlıqlarında.
oqıwshılardı. haqkewillikke,. ótirik. sóylemewge,. durıs. sózlilikke. ádetlendiriw. ushın. shańaraqta,.
ortalıqta,.máhállede.jası.úlkenler.tárbiyası.salmaqlı.orınǵa.iye..Ásirese,.xalıq.awızeki.dóretpeleri.
arqalı.tárbiyalaw.unamlı.túske.iye..3-klass.ushın.oqıw.sabaqlıǵında.oqıwshılardı.haqkewillilikke.
tárbiyalawda.bir.qatar.naqıl-maqallar.berilgen..atap.aytqanda,.
.«Jaramas.ádet.kóp.bolar,
.eń.jamanı-kúnshillik,
.Bir.zaman.ráhát.kóre.almay,
.ómiri.óter.jenshilip»(61-bet).
naqıldı. oqıwshılarǵa. ápiwayı. túrde. tómendegishe. túsindiriw. múmkin.. adam. balası. nege.
ádetlense,. soǵan. úyrenip. ketedi.. Úyde,. klasta. dáslep. az-azdan. ótirik,. sońınan. bul. ótirikleri.
adamlarǵa.áshkara. bolmay,. olardıń. qulaqların. úyretip. barıwı. nátiyjesinde,.basqalar. oqıwshınıń.
ótirik.sózin.de.durıs.sózdey.etip.qabıllasa,.onda.bala.usı.jaman.ádetke.úyrenip.ketedi..Ol.adamlardı.
ańsat.ǵana.ótirik.sóz.benen.aldaw.múmkin.degen.túsinikke.iye.boladı..Oqıwshı.bul.háreketlerdi.
ózi.bilmegen.halda.ámelge.asıradı..Naqılda.sóz.etilgenindey,.adamnıń.nadurıs.háreketlerinen.biri-
bul.kúnshillik.ekenligi,.adam.kishi.jaslarınan.kúnshil.emes,.al.haqkewil,.qanaatshıl.bolıp.ósiwi.
kerekligi. názerde. tutılǵan.. 3-klass. oqıw. sabaqlıǵında. «Ádeplilik-ar-uyat,. adamlıqtıń. belgisi».
naqılı.berilgen..ras.sózlilik,.bárha.haqıyqatlıqtı.sóylewge.ádetleniw,.kishipeyil.bolıw,.haqkewil.
bolıw. da. insanıy. –adamgershilik. pazıyletlerden. biri.. Eger. baslawısh. klass. oqıwshısı. ata-ana,.
muǵallim.dosları.tárepinen.bárha.kemsitiwlerge,.tómen.názer.menen.qarawına.dus.kele.berse,.
onda.oqıwshı.kópshilikke.onsha.aralasa.bermeytuǵın,.haq.kewli.menen.múnásibette.bolmaytuǵın,.
minezi.bolsa.oǵada.saldamanlı,.kem.gápli,.natıq,.uyalshaq.bolıp.qaladı..Bunıń.ushın.ata-ana.da,.
mektepte.ustazlar.da.basqalarǵa.onsha.aralasa.bermeytuǵın,.asa.natıq.balalar.menen.olardı.jaqın.
tutıp. sóyleskeni. durıs. boladı.. Oqıtıwshılar. olarǵa. qanday. da. nárseni. isenip. tapsırıwı,. bunday.

---

297