471
10
Июнь
17
BOSHLANG‘ICH SINFLARDA DARS O‘TISH METODIKASI
Namangan viloyati, Pop tumani 38-umumiy
o‘rta ta’lim maktabining boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi
Ibraximova Gulmira Nabijanovna
Annotatsiya:
Ta’lim jarayonida yuz berayotgan o‘zgarishlar o‘qituvchilardan dars o‘tish
metodikalarni o‘zgartirib borish, yangi ta’lim texnologiyalaridan foydalanish va o‘z ustida do-
imiy. ishlashni. talab. qiladi.. Maqolada. boshlang‘ich. sinflarda. zamonaviy. dars. o‘tish. metodlari.
haqida.fikr.yuritiladi.
Kalit so‘zlar:
dars,.ta’lim,.texnologiya,.metod,.zamonaviy.
An’anaviy dars o‘tish usulida o‘quvchilar doimiy tizimda ishlaydilar
va belgilangan qoidalar
asosida. bilim. oladilar.. 20-asr. oxirlarida. fan. va. axborot. texnologiyalarining. rivojlanishi. ta’lim.
tizimida. ham. bilim. berishning. yangi. usullariga. o‘tishni. boshlab. berdi.. Ta’limning. maqsadi.
o‘quvchilarga to‘g‘ridan-to‘g‘ri bilim berish emas, balki ularni to‘g‘ri yo‘lga solish, yo‘naltirish
v.ilm.dengizidan.haqiqiy.bilimlarni.egallashga.o‘rgatishdir.
Zamonaviy ta’lim berish usuli moslashuvchan bo‘lishni talab qiladi, va dars 9o‘tishning turli
xil. texnologiyalarini. qamrab. oladi.. Ko‘p. sonli. texnologiyalar. orqali. dars. o‘tish. o‘quvchilarda.
bilimlarni.chuqur.o‘zlashtirish,.kengroq.anglash.imkoniyatlarini.beradi..O‘qitish.usuli.bu.bilim.
olishni boshqarish va yo‘naltirish bo‘lib, ta’lim beruvchi va ta’lim oluvchi birgalikda faol
qatnashadigan.jarayon.bo‘lib.hisoblanadi..O‘qituvchining.ijodiyligi.va.tajribasi.ushbu.jarayonning.
qanday.tashkil.etilishida.namoyon.bo‘ladi.
Kognitiv nazariyalarga ko‘ra, o‘rganish ma’lumotlarni shakllantirish va
uni tahlil qilish
jarayonida. sodir. bo‘ladi.. Ta’lim. olishning. samarasi,. qancha. bilim. olganlikda. emas,. qanday.
va. qanaqa. bilim. olishga. bog‘liq.. O‘qituvchi. o‘quvchilarga. passiv. qabul. qiluvchi. emas,. faol.
o‘rganuvchi.sifatida.qarashi.dars.jarayonining.qiziqarli.o‘tishiga.sabab.bo‘ladi.
Tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, ko‘plab mamlakatlarda o‘qituvchilar o‘quvchilarning
faolligiga.asoslangan.darsdan.ko‘ra.ta’lim.jarayoning.yaxshi.tuzilishiga.e’tibor.berishadi..Dars.
o‘tish metodikasi tushunchasi umumiy qoidalarga, pedagogika va sinfni boshqarishga qaratilgan
strategiyalarni.ifodalaydi..O‘qituvchining.qanday.usulni.tanlashi.uning.o‘z.tajribasi,.bilimi,.ta’lim.
falsafasi,.o‘quvchilarning.tarkibi.va.o‘qituvchiga.mos.keladigan.usulni.tanlay.olishiga.bog‘liq.
Ta’lim.berish.metodikasining.muvofiqligi.va.samaradorliga.o‘quvchilarning.bilim.darajasini.
to‘g‘ri.baholay.olish.va.olib.borilishi.kerak.bo‘lgan.ta’lim.turiga.mosligiga.asoslanadi.
O‘qituvchilar o‘quvchilarga maksimal darjada ma’lumot berish va bir vaqtning o‘zida uni
tushunganliklarini. muhokama. qilishni. xoxlaydilar.. Boshlang‘ich. sinflarda. o‘quvchilar. har. bir.
narsani.yangidan.o‘rgana.boshlaydilar..O‘quvchilarga.juda.ko‘p.ma’lumot.berish.sinfda.o‘quvchilar.
faolligini. pasayishiga. olib. keladi.. Har. bir. yangi. mavzuda. ma’lumotlarni. aniq. va. lo‘nda. ifoda.
etilishi o‘quvchilar ongida aniq tushunchani shakllantiradi va darslarni o‘z vaqtida o‘zlashtirishiga
yordam.beradi..Har.bir.o‘quvchiga.individual.yondashuv.ta’lim.jarayoning.samarali.bo‘lishiga.olib.
keladi..sinfda.har.bir.o‘quvchining.faolligiga.e’tibor.berish,.fikrlarini.erkin.ifoda.etishiga.o‘rgatish,.
tanqidiy.fikrlashga.yo‘naltirish.kelajakda.o‘quvchilarning.mustaqil.bo‘lishlariga.asos.bo‘ladi.
faol. o‘qitish. usullari. ta’lim. jarayonida. o‘quvchilarni. ko‘proq. jalb. etishga. mo‘ljallangan..
Xususan,
munozara, evristik va didaktik o‘yinlardan foydalanish dars
jarayomomi yanada
qiziqarli.o‘tishiga.va.yangi.mavzuni.tez.va.oson.o‘zlashtirilishi.samarasini.beradi..zamonaviy.
ta’lim.texnologiyalaridan.foydalanish,.aqliy.hujum,.baliq.skileti.grafik.organayzeri,.muhokama.
kabi.usular.o‘quvchilar.xotirasini.mustahkamlaydi.
Xulosa o‘rnida
shuni aytis lozimki, bugungi kun ta’lim t8izimi o‘qituvchining dars
jarayonida
faolligini emas balki bilimlarning
qay tarzda berilishi, o‘quvchilarning faol bo‘lishi
va dars
jarayonining.samarali.tashkil.etilishini.talab.qiladi.
Adabiyotlar:
1.. M.. skutil,. “View. of. primary. education. in. terms. of. the. application. of. teaching. methods.
in the educational process focusing on project based teaching” 7th
International Conference of
Education,.research.and.innovation.–.icEri2014,.November.2014,.pp..6437-6443..(article.in.
a.conference.proceedings).
2..fEP.EE.–.framework.Education,.Programme.for.Elementary.Education,.www.vuppraha.
cz/wp-content/uploads/2009/12/rVP_zV_EN_final.pdf,.(2007).
3..Gorard,.s.,.Quantitative.Methods.in.Educational.research..london:.continuum,.(2001).
