16-multidisciplinary online distance conference on "scientific and practical research in uzbekistan" part-14



Download 4,47 Mb.
Pdf ko'rish
bet22/221
Sana04.06.2022
Hajmi4,47 Mb.
#635792
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   221
Bog'liq
10.Pedagogika-5

Педагогика ва Психология 
соҳаларидаги инновациялар


17
10
SPORTCHI YURAGINING SIFATLI ISHLAYOTGANLIGI VA CHIDAMLILIGINI 
ANIQLASHNING ANATOMIK USULLARI
Xudoyberdiyeva Aziza Jo‘raboyevna
57-umumiy o‘ta ta’lim maktabi biologiya fani o‘qituvchisi
Namangan viloyati, Chust tumani
Annotatsiya: 
Ushbu.maqolada.sport.chempionlarini.tayyorlashda.sportchining.jismoniy.
qobiliyati.va.chidamliligini.anatomik.aniqlash.va.tahlil.qilish.usullari.yoritilgan..Shu.bilan.
birgalikda. sport. murabbiylari. va. sportchilar. uchun. jismoniy. qobiliyatlarini. rivojlantirish.
hamda.shug‘ullanish.jarayonidagi.muhim.tavsiyalar.keltirib.o‘tilgan.
Kalit so‘zlar: 
anatomiya,.Korotkov.usuli,.arterial.bosim,puls,Garvatsep.testi.
Sport..anatomiyasi..va..fiziologiyasida..sportchi..qobiliyatini..shakllantirish..va..tahlil..
qilishda...quyidagi..tekshiruv..usullaridan..foydalanish..mumkin...
1..Jismoniy..ish..qobiliyatini..yurak.–.qon..tomir..sistemasidan..qon..bosimini..Korotkov..
usulida..aniqlash...
Qon bosimi - qonning tomirlar devoriga ko‘rsatgan bosim kuchidan yuzaga
keladi. . va. . maksimal. . va. . . minimal. . bosimdan. . tashkil. . topadi.. . . Odamda. . yurak. -. . qon..
tomir..sistemasining..faoliyati..arterial...bosimni..o‘lchash..yo‘li..bilan..baholanadi...Arterial..
bosim..normal.holatda...110.–.70.,...120.–.80..mm..bo‘lib..sfigmomonometr..yoki..tanometr..
asbobi..yordamida..o‘lchanadi...Bunda..tekshirilayotgan...o‘quvchilar..qon..bosimi..tinch...
holatda..o‘lchab..olinadi...So‘ngra..tekshiriluvchi..yoshi,..jinsiga..qarab..jismoniy..yuklama..
beriladi..va..mashqdan..keyingi..birinchi..minutda...qon..bosimi..o‘lchab..yoziladi...Besh..
minutlik tiklanishdan keyingi qon bosimi tinch holatdagi qon bosimiga qanchalik
yaqin..bo‘lishi..bilan..baholanadi...
Natijalar..o‘rtasidagi..farqni..kamligi..sportchini..chidamliligini..bildiradi...Bu..quyidagi..
jadval..asosida..aniqlaniladi.
2..Garvatsep..testi..indeksi.yordamida..jismoniy..qobiliyatini..aniqlash.....Bu..tekshiruv...
usuli.arterial..pulsni..sanash..bilan...kuzatiladi.....
Arterial puls – yurakning chap qorinchasi qisqarganda undagi qonning tomirlarga
yuqori.bosim..ostida..chiqarilishi.natijasida..tomir..devorining.tebranishidan..hosil..bo‘ladi..
Normal.holatda..arterial.puls.70.–.72.taga.teng..
.
.
.
.
.
t.x.100
Tekshiruv.natijalari..G.S.T.I.=.__________
.
.
.
.
(.F2.+F3.+.F4).x2
formula.orqali..hisoblaniladi..
Bu. yerda. G.S.T.I.. -. Garvatsep. testi. indeksi,. t. -. ish. bajarish. muddati. ,. F. 2. ,. F. 3. ,. F. 4.
tiklanishdan. keyingi. 2. ,. 3. ,. 4. minutlarning. dastlabki. 30. sekundidagi. puls. soni.. Tiklanish.
davrida puls va qon bosimi normal reaksiya bilan tiklanishi yoki gipertonik , gipotonik 
reaksiya.bilan.tiklanishini.kuzatish.mumkin..Natijalar.55.dan.kam.bo‘lsa.–.yomon,.56-64.
bo‘lsa. -. o‘rtachadan. yomon. ,. 65-79. bo‘lsa. o‘rtacha,. 80-89. bo‘lsa. yaxshi. ,. 90. va. undan.
yuqori.bo‘lsa.a‘lo.deb.baholanadi..


18
10
T\R
Ismi va familiyasi 
f 2 , f 3 , f 4 dagi 
puls soni
Ball
Baho
1
Jo‘rayev Ilhom
58 , 56, 54
89
Yaxshi
2
Ergashev Jahongir 
56, 54, 50
93
A‘lo
3
Omonov Ollomurod 
52, 50, 46
101
A‘lo 
4
Valiyev Jo‘rabek
62, 60, 58
83
Yaxshi
5
T ursinov Nodir
60, 58, 56
86
Yaxshi
6
Botirov.Sirojiddin
60, 58, 54
87 
Yaxshi
7
Hamidhonov Muhammad
68, 66, 62
76
O‘rtacha
8
Nuraliyev.Shoxrux
64, 62, 60
80
Yaxshi
9
Yazanaliyev Abdulbori
58, 56, 52 
90
A‘lo 
10
Orzumatov Bekzod 
66, 64, 62
78
O‘rtacha
3..Erkin.nafas.olish.va.erkin.nafas.chiqarishdan.so‘ng.nafasni.tutib.turish.vaqtini.aniqlash..
Bunda asosan tekshiriluvchini o‘pka tiriklik sig‘imini qanchalik kengligi va nafas tizimini 
sog‘lomligi,.chidamliligi.sportchilarga.juda.muhim.ekanliligi.aniqlaniladi..Natija.qanchalik.
yaxshi. bo‘lsa. shu. sportchi. organizmida. kislorod. qarziga. chidamlilik. shakllanayotganini.
bildiradi..Tekshiriluvchi.3.–.4.marta.erkin.nafas.olib.chiqaradi..So‘ngra.chuqur.nafas.olib.
nafasni.tutib.turadi.va.vaqtini.belgilaydi..
Yana 3 – 4 marta erkin nafas olib chiqarib , chuqur nafas chiqargandan so‘ng nafasni 
tutib.turish.vaqtini.belgilanadi..Bu.jarayon.mashqdan.so‘ng.,.hamda.tiklanishdan.so‘ng.ham.
takrorlanadi.va.natijalar.taqqoslanadi...
.Tinch.holdagi.va.tiklanishdan.keyingi.natijalar.o‘rtasidagi.farqning.kamligi.bilan.sportchi.
qobiliyati.aniqlaniladi..Bu.quyidagi.jadval.asosida.taqqoslanadi.
T\R
Ismi va 
familiyasi
Yoshi
Erkin nafas olgandan so‘ng
Erkin nafas chiqarishdanso‘ng
Tinch 
holda
Mashqdan 
so‘ng
Tiklanishdan 
so‘ng
Tinch 
holda
Mashqdan 
so‘ng
Tiklanishdan 
so‘ng
1
Jo‘rayev I
15
30
18
25
28
13
22
2
Ergashev J
15
26
15
20
22
15
19
3
Omonov O
15
39
24
34
36
20
30
4
Valiyev J
15
32
15
22
30
16
24
5
T ursinov N
15
28
14
23
25
12
20
6
Botirov S
15
30
12
26
30
15
24
7
Hamidhonov 
15
28
12
22
24
10
20
8
Nuraliyev Sh
15
28
13
24
22
14
18
9
Yazanaliyev
15
30
13
20
28
15
22
10
Orzumatov
15
32
12
24
30
10
25
Tekshiruv ishlarini olib borish uchun sport va bolalar sporti yo‘nalishi bilan shug‘ullanuvchi 
har.-.xil.darajadagi.o‘quvchilar.tanlab.olindi..Tekshiruv.natijalari.tahlil.qilinib.qon.bosimini.
Korotkov. usulida. tekshiruv. natijasiga. ko‘ra. ;. Omonov. Ollomurod,. Valiyev. Jo‘rabek,.
Yazanaliyev. Abdulboriylar. yurak. –. qon. tomir. tizimida. jismoniy. mashqlarga. moslashishi.
tezroq.amalga.oshishi.aniqlandi.
Garvatstep. testi. indeksi. yordamida. tekshirikganda. tahlil. natijasiga. ko‘ra. Ergashev.


19
10
Jahongir,.Omonov.Ollomurod,.Yazanaliyev.Abdulboriylar.jismoniy.qobiliyati.a‘lo.,.Jo‘rayev.
Ilhom,.Valiyev.Jo‘rabek,.Tursinov.Nodir,.Botirov.Sirojiddin.yaxshi.deb.baholandi.
Erkin nafas olish va erkin nafas chiqarishdan keyingi nafasni tutib turish vaqtini aniqlash 
jarayonida. Omonov. Ollomurod. va. Botirov. Sirojiddinning. natijalari. nisbatan. yahshi. deb.
topildi.. Bu. tekshiruvda. yaxshi. natija. bergan. o‘quvchilar. jismonan. chidamli. ,. fiziologik.
jihatdan.chiniqqan.deb.topilib.chempionlikka.tayyorlashga.tavsiya.etildi..
Tekshiruv.natijalari.asosida.ajratib.olingan.o‘quvchilarda.jismoniy.qobiliyatni.shakllantirish,.
rivojlantirish. uchun. quyidagi. qoidalar. asosidagi. dasturga. amal. qilish. maqsadga. muvofiq.
bo‘ladi..
1.. Kun.tartibini.to‘g‘ri.tuzish.
2.. Sportchiga.hos.bir.haftalik.ovqatlanish.ratsionini.tuzish.
3.. Jismoniy.mashqdan.so‘ng.qarama.–.qarshi.bo‘lgan.issiq.va.sovuq.dush.qabul.qilish.
4.. Jismoniy. mashqlarni. asta. sekinlik. bilan. bosim. va. harorat. xar. hil. joylarda. amalga.
oshirish..
5.. Madaniy.dam.olishni.ko‘proq.ochiq.maydonda.o‘tkazish..
6.. Organizmni.chiniqtirish.jarayonini.uzluksizligi.va.o‘zini.nazoratini.muntazamliligini.
amalga.oshirish.
Shu.dastur.asosida.ma‘lum.muddat.shug‘ullangan.sportchilar.qayta.tekshiruv.jarayonidan.
so‘ng.yuqori.natijalarga.erishganligi.aniqlanilib.ruhan.ham.chempionlikka.tayyorligini.his.
qiladi.

Download 4,47 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   221




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish