|
10
дарсларни инТерФаол МеТодлар асосида ТаШкил ҚилиШнинг
Шакллари, МеТодлари ва восиТалари
Турсунқулова Сабохат Пардаевна
Термиз шаҳар 15-ўрта мактаб бошланғич синф ўқитувчиси
Телефон:+998915878362 normurodov.oibek@mail.ru
Аннотация:
Ушбу. мақолада. дарсларни. интерфаол. методлар. асосида. ташкил.
қилишнинг. шакллари,. методлари. ва. воситалари. келтириб. ўтилади.. Шу. билан. бир.
қаторда. мавзуларни. ёртилиши,. ўқувчиларнинг. ўтилаётган. мавзуни. ўзлаштириши. ва.
интеллектуал.салоҳиятини.оширишдаги.аҳамияти.ёритиб.берилади.
Калит сўзлар:
педагогик.технология,.интерфаол,.таълим,.ўқитувчи,.ўқувчи,.дарс,.
кўникма.
Ҳар. бир. жамият. келажаги,. инсоният. истиқболи,. кишиларнинг. ҳаёти. ва. турмуш.
даражаси.фан.ва.маъданият.тараққиёти.билан.бевосита.боғлиқдир..Фан.ва.маъданият.
ривожланиши. таълим-тарбия. ишларининг. қай. даражада. олиб. борилишидан. келиб.
чиқади.. Бу. фалсафий. ақида. давлат. аҳамиятига. эга. бўлган. ижтимоий. қонуният.
ҳисобланади.
педагогик. технологиянинг. энг. кичик. модуллари. энг. асосий. тушунча. бўлиб,. улар.
гўёки. педагогик. технологияни. ҳосил. қилувчи. “ғиштча”лар. вазифасини. бажариши.
билан. асосий. аҳамиятга. эга.. Алгоритм. -. педагогик. технология. таркибий. бўлаклари,.
модуллари. ўзаро. жойлашувининг. кетма-кетлигини. аввалдан. белгиланган. тартибини.
(қоидасини).билдиради..
Шундай. қилиб,. педагогик. технологиянинг. асосий. жараёни:. -. Ташкил. этиш,.
ҳамкорликда. иш. юритиш,. такомиллаштириш,. тахлил. қилиш,. қиёслаш,. умумлашти
-
риш,.хулоса.чиқариш,.бошқариш,.назорат.этиш,.баҳолаш.кабиларни.ўз.ичига.олади..
Технологияларнинг. объекти. -. таълим. мазмунини. технологиялаштириш. жараёни
-
дир.. Технологиянинг. предмети-таълим. жараёнини. пировард. самарали. натижасини.
олиш.шакли,.усул.ва.воситаларини.белгилашдан.иборат..
Технологиянинг. мақсади-таълим. мазмунини. модуллаштириш,. алгоритмлаш. лойи
-
халаштириш. асосида. ўқувчини. шахсий. фаоллиги. иштирокида. Давлат. таълим. стан
-
дартларини.тўла.ўзлаштиришни.кафолатлашдан.иборат..
Хар.бир.ўқитувчи.педагогик.технологияни.ўз.машғулотларига.қўллаш.учун.қуйидаги.
технологик.харитасидан.фойдаланиши.мумкин:
Мавзуни.аниқлаш;.
Мақсадни.аниқлаш;.
Мавзу.юзасидан.ўзлаштириши.лозим.бўлган.калит.сўзларни.белгилаш;.
Вазифалар.1,2,3.....белгилаб.олиш;.
Технологик.жараённи.ташкил.этиш:.
1..Якка.ишлаш;.
2..Жуфт.бўлиб.ишлаш;.
3..Кичик.гурухларда.ишлаш;.
4..Катта.гурухларда.мунозара,.савол.жавоб,.дебат.ва.хоказолар..
Тайёр. холдаги. технологиялар. аввал. тажриба-. синовдан. ўтган. юқори. кўрсатгич.
берганлари. истемолга. киритилади.. Бу. эса. педагогик. жараённи. модернизaция.
305
10
қилиш. асосида. педагогик. тизимни. янгилаш. асосида. кечади.. Машғулотларни.
лойихалаштиришда. хар. бир. ўқитувчи. олдида. бир. савол. кўндаланг. туриши. керак..
Яъни,.хар.бир.машғулотнинг.мақсади,.вазифаси,.кетма.кетлиги,.изчиллиги,.ўқувчини.
фаоллаштириш.учун.нима.қилиш.керак.ва.уни.амалга.оширишда.қуйидагиларга.риоя.
қилиш.керак:.
Ўқув.материалларини.танлаш,.уни.дидактик.талаблар.асосида.ташкил.этиш;.
.Фойдаланиладиган.метод.ва.жараёнларни.жихозлаш;.
Лойихалар. асосида. ўқув. жараёнини. ташкил. этишда,. машғулотни. олиб. борувчи.
ўқитувчи. фидокорлик,. ижодкорлик. намунасини. кўрсатиши,. ўқувчини. рухий. қўллаб.
қуватлаш,.уларни.эхтиёж,.қизиқишлар.асосида.пировард.мақсадга.эришишга.харакат.
қилиш..Қуйида.биз.машғулот.жараёнини.лойиха.асосида.ташкил.этиш.босқичларини.
келтирамиз:.
-.Мавзуга.оид.материалларни.тўплаш;.
-.Таълим.мақсади.ва.вазифалар.мазмунини.белгилаш;.
-.Таълим.шакли,.методи.ва.воситаларини.танлаш;.
-. Лойиҳада. кўзда. тутилган. тушунча,. билим,. кўникма. малакаларни. ўзлаштириш.
жараёнида.сарфланадиган.вақт.бирлигини.ҳисобга.олиш;.
-. Ҳар. бир. босқич. натижаларини. олиш. учун. машқ. ва. мисоллар. тизимини. ишлаб.
чиқиш;.
-.Машғулотни.назарий.жиҳатдан.олиб.бориш.учун.тестлар,.саволларни.ишлаб.чиқиш;.
-.Лойихани.машғулот.жараёнига.татбиқ.этиш;.
-.Машғулот.жараёнини.олиб.бориш.ва.якунлаш,.хулосалар.чиқариш.механизмини.
яратиш.
Бунда.асосий.эътибор.ўқувчи.фаоллигини.ошириш,.мустақил.фикрлашга.ўргатиш,.
ижодий,. мантиқий. фикрлай. олиш. кўникмасини. шаклантириш,. уни. мустақиллиги,.
эркинлигини. таъмин. этиш,. ўқувчини. эхтиёж,. қизиқишлари. асосида. иш. юритиш,.
ўқувчининг.ички.имкониятларини.ишга.солиш,.ўз-ўзини.тарбиялаш,.мустақил.билим.
олиш.кўникма.ва.малакасини.оширишни.ҳосил.қилишга.каратмоғи.зарурдир.
Бу зайлда ташкил этилган таълим ўқитувчи ва ўқувчига доимий
илмий ижодий, узлуксиз ўз устида ишлаш имкониятини беради. Бунда
холатнинг таълим жараёнига, унинг ижодий муқитини яратади ва сифат
самарадорлик кафолатланади.
Интерфаол таълим замонавий дарсдан бошланади. Бошқача қилиб
айтганда дарсларни ташкил этишга масъулият билан ёндашадиган
юқори касбий малакали ва билимдон методик мақотарга эга, замонавий
интерфаол технологияларни мукаммал ўзлаштириб олган инновaцион
фаолиятда таълимни ташкил этадиган ўқувчиларга талаб ошиб бормоқда.
Интерфаол таълимда жараён индивудуаллашган қолда кечади.
Таълим жараёнида ўқувчи фаол иштирок этади. Ўқувчи билим
жараёнига катта қисса қўшади. Жараённи олиб боришда ўқувчиларнинг
шахсий хусусият тайёргарлик даражаси қисобга олинади.
Интерфаол асосда дарс жараёнини ташкил этилганда:
- ўқувчининг ўзаро фаоллигини ошади;
- ўқувчида ўқув режа, дастур, дарсликлар, стандарт меъёрлар асосида
мавзу мазмунини ўзлаштириб олиш малакалари шаклланади;
- таълим мазмунини, матни, машқ масалаларини мутолаа қилиш,
306
10
ишлаш, ўзлаштириш кўникмалари ўқитувчининг кундалик шахсий
ишларига айланади, уларнинг масъулияти ошади;
- ўқувчи эркин фикр билдириши, ўз шахсий фикрини қимоя қилиш,
исботлай олишга одатланади;
- энг муқими ўқув жараёнида дидактик мотивлар вужудга келади. Ўз
навбатида дарсни қизиқарли бўлишига олиб келади. Яъни бу жараёнда
ўқувчининг эқтиёжи, хоқиш, истаклари қондирилади. Энг муқими ўқув
материалининг тўла ўзлаштирилиши кафолатланади.
- ўқитиш усуллари таълим жараёнида турли хил кўринишларда (якка,
жуфт, кичик гуруқ ва катта гуруқларда) кечади.
Бундай тарзда ташкил этилган дарсларда ўқувчи таълим мазмунини
ўзлаштирибгина қолмай, балки ўзининг меқнат ва танқидий фикрларини
қам ривожлантиради. Мавзуларда кўзда тутилган билим, кўникма,
малакаларни таълим стандартларини ўзлаштириб олишга эришилади.
Фойдаланилган.адабиётлар.рўйхати:
1.. Каримов.И..А..“Ўзбекистон.буюк.келажак.сари”.Т..Ўзбекистон,.1998.
2.. Р.A.. Мавлонов,. M.. Арабова,. Ғ.. Салохитдинова. “педагогик. технология”. Т..
Ўзбекистон.Республикаси.Фанлар.Академияси..“Фан”.нашриёти..2008.
3.. Ж..Йўлдошев,.Ф..Йўлдошева,.Ғ..Йўлдошев.“Интерфаол.таълим.сифат.кафолати”.
Т..2008.
307
Do'stlaringiz bilan baham: |
