|
10
ЁШларни касБга ЙЎналТириШда оиланинг Ўрни
Исмаилова Зухра Карабаевна,
педагогика фанлари доктори, профессор,
Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини
механизациялаш муҳандислари институти,
Телефон: +99890-912-00-61
zukhra_ismoilova@gmail.com
Аннотация.
Мазкур.мақолада.таълим.муассасаларида.ёшларни.касбга.йўналтиришда.
оила,.унинг.ўрни.ва.аҳамияти.масалаларига.эътибор.қаратилган.
Калит сўзлар:
ўқувчи,.ёшлар,.жамият,.оила,.касб,.тарғибот,.касбга.йўналтириш.
Сир.эмаски,.ўзбек.этнопсихологиясига.хос.яхши.ҳислатлардан.бири.ҳар.бир.ҳаракатда.
оиладагилар.измидан.бориш,.улар.билан.маслаҳатлашиш,.уларга.уҳшашликка.ҳаракат.
қилиш,. оиланинг. касбий. сулоласини. давом. этириш. муҳим. аҳамиятга. эга.. Шу. боис
-
дан.бўлса.керак,.кўпчилик.ўсмир.йигитлар.ота,.қизлар.эса.она.касбини.танлайди..Бу.
ҳислатлардан. унумли. фойдаланиш. ёшларга. касб. танлашда. амалий. ёрдам. кўрсатиш.
учун.ўқув.муассасаларида.фақат.қабул.жараёни.бошланиш.арафасидагина.эмас,.балки.
ўқув. йили. давомида. тез-тез. “Очиқ. эшиклар. куни”,. “Касблар. фестивали”. каби. касб
-
га. йўналтириш. тадбирларини. ўтказиб. туриш. мақсадга. мувофиқдир.. Бунда. айниқса,.
ўқув. муассасаларда. фаолият. кўрсатиб. келаётган. ота-оналар. кенгашларига. ҳудуддаги.
маҳалла. вакллари,. фаол. ота-оналарни. жалб. қилиниши. яхши. самара. беради.. Шу. би
-
лан.бирга.ўқув.муассасаларда.фаолият.кўрсатиб.келаётган.ота-оналар.кенгашларида.
доимий.оммавий.ота-оналар.билан.учрашув.куни.тадбирларини.ўтказиб.борилишини.
таъминлаб.бориш.лозим.
Бу.тадбирлар.асосида.ота-оналарга.Ўзбекистон.Республикаси.президентининг.2006.
йил.27.июлдаги.“Умумтаълим.мактаблари.битирувчиларини.академик.лицей.ва.касб-
ҳунар.коллежларда.таълим.олишларини.кенгайтириш.чоралари.тўғрисида”ги.пҚ-427.
сонли. қарорнинг. мазмуни. моҳияти. билан. таништириш,. ахборотлар. етказиб. бериш.
муҳим.аҳамият.касб.этади..
Ўзбекистон. Республикаси. энг. янги. тарихида. «ёшлар. ва. аҳоли. ўртасида. мамлака
-
тимизнинг. бой. тарихини,. унинг. бетакрор. маданияти. ва. миллий. қадриятларини. кенг.
тарғиб.қилиш».долзарб.вазифалар.қаторида.қайд.этилган..Ўзбекистонда.амалга.оши
-
рилаётган. ислоҳотлар,. жамият. ҳаётида. содир. бўлаётган. ўзгаришлар. ҳар. бир. шахс,.
ота-она,.маҳаллаларнинг.анъаналарга.нисбатан.янгича.ёндашувини.тақозо.этади.
Шу. боис. оилада. ота-онанинг. фарзандларининг. келажакда. қайси. касб. эгаси.
бўлишлари,.уларни.танламоқчи.бўлган.касб.доирасидаги.дунёқарашлари,.қизиқишлари,.
қобилиятлари.асосида.касбга.йўналганлик.жараёнлари,.аввало.оилада.намоён.бўлади..
Шу. боис,. ота-оналарга. фарзандларини. касбга. йўналтириш. жараёнларида. қўйидаги.
омиллар.асосида.ёндашишлари.тавсия.этилади:.
1.. Ўқувчи. шахсининг. касбий. қизиқишлари,. лаёқатлари,. қобилиятлари. асосида.
ёндашиш;.
2..Ўқувчи.шахсида.монелик.қилувчи.касалликларни.инобатга.олган.ҳолда.ёндашиш;.
3.. Ўқувчи. шахсига. касблар. таснифи. ва. касб. эгасига. қўйилган. талаблар. асосида.
маълумотлар.етказиб.бериш.жараёнларига.эътибор.қаратиш;.
188
10
4.. Ҳудуднинг. кўпроқ. қайси. касбга,. меҳнат. бозорига. бўлган. талаблари. асосида.
ёндашиш;.
5..Ўқувчи.шахсининг.психологик.хусусиятларига.мослигига.доир.ёндашиш.
Шу. билан. бирга. ота-оналар. фарзандларининг. қобилиятлари,. психофизиологик.
хусусиятлари.асосида.танламоқчи.бўлган.касб.доирасида.қўйидаги.дарсдан.ташқари.
машғулотлар. асосида. билим,. кўникма,. малакаларини. шакллантириб. боришларида.
қўйидаги.омиллар.муҳим.саналиши.мумкин:
Оила - Спорт мажмуалар –Тўгараклар -Ўқувчи-ёш шахси -Ёшлар ижодиёт уйи
Бу.ёшларни.касб.танлашда.ўз-ўзини.англаш,.ўз-ўзини.қандай.баҳолашларига.имкон.
берувчи.омил.бўлиб.сананалиши.мумкин..Албатта.оилада.ота-оналар.томонидан.касбга.
йўналтириш.ишларини.олиб.борилиши.таълим.муассасаларда.олиб.бориладиган.касбга.
йўналтириш.ишлари.жараёнларидан.фарқли.улароқ,.яъни.индивидуал.ёндашув.асосида.
олиб.борилиши.кўп.жиҳатдан.аҳамиятлилиги.билан.фарқ.қилиши.табиий..Мазкур.касбга.
йўналтириш.омиллар.асосида.умумтаълим.мактаблари.ва.касб-ҳунар.коллежларидаги.
касбга. йўналтириш. ишларида. ота-оналарнинг. ҳамкорлигини. таъминлаб. борилиши.
натижасида.ўқувчи-ёшлар.шахсида.қўйидаги.тасаввурлар.юзага.келади:
-.ёшларнинг.касбий.ўзлигини.англаши.ортади,.касбий.қарор.қабул.қилиши.тезлашади;.
-.касбий.танловга.иккиланаётган.ўқувчи-ёшлар.зарурий.касбий.ахборот,.маслаҳатларга.
эга. бўлади;. -. ўқувчи-ёшларнинг. турғун. (доимий). касбий. қизиқиши. ва. мойиллиги.
шакллантирилади;.-.танлаган.касби.ўзининг.психофизиологик.имкониятига.мос.келиш.
келмаслиги.ҳақида.тушунчага.эга.бўлади;.-.ўқувчи-ёшларнинг.касб.танлашда.жамият.
олдидаги.бурчи.ва.маъсулият.ҳисси.ортади.
. Хулоса. қилиб. айтганда,. умумтаълим. мактаблари. ва. касб-ҳунар. коллежларида.
фаолият. кўрсатиб. келаётган. ота-оналар. кенгашларида. доимий. ота-оналарнинг.
иштирокини. таъминлаб. бориш. ва. оилада. ота-оналарнинг. фарзандлари. билан. доимо.
касбга. йўналтириш. жараёнларга. индивидуал. ёндашишлари,. ўқувчи. шахсининг.
келажакдаги.касб.танловларида.муҳим.аҳамият.касб.этиши.табиий.
Фойдаланилган.адабиётлар:
1..Мирзиёев.Ш.М..Танқидий.таҳлил,.катъий.тартиб-интизом.ва.шахсий.жавобгарлик.
–.ҳар.бир.раҳбар.фаолиятининг.кундалик.қоидаси.бўлиши.керак.//.Мамлакатимизни.
2016.йилда.ижтимоий-иқтисодий.ривожлантиришнинг.асосий.якунлари.ва.2017.йилга.
мўлжалланган.иқтисодий.дастурнинг.энг.муҳим.устувор.йўналишларига.бағишланган.
Вазирлар.Маҳкамасининг.кенгайтирилган.мажлисидаги.маъруза,.2017.йил.14.январь..
–.Тошкент:.Ўзбекистон,.2017..–.Б..47...
2..Исмаилова.З.К..педагогика..–.Тошкент:.Молия-иқтисод,.2008.
189
Do'stlaringiz bilan baham: |
