16-Мавзу. ҚИшлоқ ХЎжалигида таваккалчиликни бошқариш режа

Инвестиция таваккалчилиги
деганда, янги товар ёки хизмат, янги 
технологияни ишлаб чиқиш ва жорий қилиш учун сарфланган ҳаражатларнинг 
қопланмаслиги оқибатида кўриладиган таваккал зарар тушунилади. 
Таваккал капитал
– бу фан-техника янгиликларини жорий этиб, янги 
технологияни ўзлаштириб, бозор рақобатига бардош берадиган янги 
товарларни ишлаб чиқариш учун таваккалга қўйиладиган (сарфланадиган) 
капитал. 
Таваккал капитал эгаси маълум иқтисодий хафвни ўз зиммасига олади, 
чунки янги ишга солинган капиталнинг нақадар фойда бериши ёки бермаслиги 
олдиндан аниқ маълум бўлмайди. Лекин капитал тусмолланиб, кўр-кўрона 
қўйилмайди, балки у янгиликка бўладиган талабни, бозорнинг умумий 
ҳолатини ҳисобга олади, бизнес соҳасида маслаҳат берувчи фирмалар 
хизматидан фойдаланади. 
Таваккал капитални, одатда кичик бизнес вакиллари ёки уларга 
алоқадор йирик фирмалар қўяди. Таваккал капитал фан-техника ютуқларини 
ишлаб чиқаришга жорий этишда катта роль ўйнайди. 
Инвестиция объекти бўлиши у ёки бу товарни сотиш жараёнида унинг 
сифатини баҳолашдаги ўзгариш оқибатида кўзланган зарар хавфи инвестиция 
объекти (қимматли қоғозлар, қимматбаҳо нодир металлар, кўчмас мулк ва 
ҳоказо)нинг 
тугатилиши таваккалчилиги
деб аталади. 
Юқорида 
таъкидлаганимиздек, 
аксарият 
ҳолларда 
иқтисодий 
баҳолашлар ва бошқарув қарорлари кўп вариантли бўлиб, эҳтимоллик 

---

характерига эга. Шу сабабли хато ва янглишишлар бу жараёнда табиий 
бўлганда, барибир нохуш ҳолдир. Шундай шароитда менежер: 
• 
таваккалчиликдаги хавф эҳтимоллигини; 
• 
у хавф даражасини пасайтириш чораларини; 
• 
эҳтимол қилинаётган зарарни қоплаш йўлларини олдиндан ҳисоб-
китобини қилиши лозим. Таваккалчиликни бошқаришнинг моҳияти ҳам ана 
шунда.