16-mavzu: Elektron pochta, mijoz dasturiy ta’minoti. Yangi electron pochta yaratish yo’llari. Reja

Elektron pochtada mavjud xavflar

Elektron pochta bilan ishlash jarayonida kuyidagi xavflar mavjud:

1. Junatuvchining qalbaki manzili. Kabul kilingan xatni Ye-mail manzili anikligiga tulik ishonch xosil kilish kiyin, chunki xat junatuvchi uz manzilini qalbakilashtirishi mumkin.

2. Xatni kulga kiritish. Elektron xat va uning sarlavxasi uzgartirilmasdan, shifrlanmasdan junatiladi. SHu bois, uni yulda kulga kiritish va mazmunini uzgartirishi mumkin.

3. Pochta «bomba»si. Pochga tizimiga kuplab elek­tron xatlar junatiladi, natijada tizim ishdan chikadi. Pochta serverining ishdan chikish xolatlari kuyidagilardir:

• disk tulib koladi va keyingi xatlar kabul qilinmaydi. Agar disk tizimli bo’lsa, u xolda tizim tamomila ishdan chikishi mumkin;

• kirishdagi navbatda turgan xatlar sonining oshib ketishi natijasida keyingi xatlar umuman navbatga kuyilmaydi;

• olinadigan xatlarning maksimal sonini uzgartirish natijasida keyingi xatlar kabul kilinmaydi yoki uchiriladi;

• foydalanuvchiga ajratilgan diskning tuldirilishi natijasida keyingi xatlar kabul kilinmaydi va diskni tozalab bulmaydi.

4. «Qo’rqinchli» (noxush) xat. Internet orqali olinadigan elektron xatlarning umuman noma’lum shaxslar tomonidan junatilishi va bu xatda foydalanuvchilarning shaxsiyatiga teguvchi suzlar bulishi mumkin.

Elektron pochtani ximoyalash

Yukorida keltirilgan xavflarga nisbatan kuyidagi ximoyalanish usullari ishlab chikilgan:

- qalbaki manzildan ximoyalanish, bu xolda shifrlangan elektron imzolarni qo’llash taklif qilinadi;

- xatni kulga kiritishdan ximoyalanish, bu xolda xabarni yoki jo’natish kanalini shifrlash taklif qilinadi.

Ushbu ximoyalash usullari bevosita kolgan xavflarning ulushini kamaytiradi.