16-mavzu. Ayirish tizimi kasalliklari, patogenezi va farmakoterapiya asoslari Reja

Patologoanatomik o‘zgarishlar. Kasallik o‘tkir kechgan paytlarda buyraklar xajmi kattalashgan, qonga tulishgan, bo‘shashgan, kapsulasi tez archiladigan bo‘lib qoladi. Epiteliy donador bo‘lib, kanalchalarda yog‘li degeneratsiya kuzatiladi. Epiteliyni loyqalangan ko‘tarilishi kuzatiladi. Og‘ir hollarda esa buyraklar juda kattalashgan bo‘ladi. Qonsizlanish va distrofik-nekrotik jarayonlar hisobiga buyraklar oqish tusga kiradi, sarg‘ayishi ham mumkin. Kasallik surunkali kechishga o‘tgach, lipoidli yoki amiloidli distrofiya kuzatilib, tupchalar bujmayadi, biriktiruvchi to‘qima o‘sadi. Yadroning piknozi, donadorlashishi, vakuolizatsiyasi (kanalchalar epiteliysida) kuzatiladi. Kanalchalar silindrlar bilan tulgan bo‘ladi.
Yog‘li distrofiyada buyrak bushashadi, oqaradi.
Belgilari. Yurak urushlari tezlashib, arterial bosim biroz ko‘tariladi. Anuriya. Siydikning zichligi pasayadi (1,010-1,015). Proteinuriya kuzatilib, oqsillar miqdori 3-5 % dan yuqori bo‘ladi. Chukmada buyrak epiteliysi va qisman gealenli va donador silindrlar, eritrotsit va leykotsitlar kuzatiladi. Qonda eritrotsitlar kamayadi, neytrofilli leykotsitoz. Atsidoz. Uremiya. Buyrak etishmovchiligi sindromlari (holsizlanish, uyqusirash yoki asab quzg‘alishi va klonik-tonik qaltiroq), qiyin tuzaladigan enterit va ichaklar metiorizmi xarakterli bo‘ladi. Kasallik tuzalib borgach, siydikda oqsil miqdorining kamayishi bilan kechadigan poliuriya kuzatiladi.
Surunkali hollarda oriqlash, qovoq, ko‘krak, oyoqlar va urug‘don xaltasida shishlar paydo bo‘ladi. Anemiya, ich ketishi, meteorizm kuzatilib, diurez susayadi, proteinuriya, siydikda epiteliy xujayralari, silindrlar, leykotsit va eritrotsitlar ko‘payadi. Buyrak etishmovchiligi belgilari, gipoproteinemiya, albumin-globulin ko‘rsatkichining pasayishi kuzatiladi.
Kechishi. Proteinuriya, xolisterinemiya, shishlar va oriqlash oqibatida 2-3 haftagacha chuziladi.
Tashxisi. Anamnez ma’lumotlari va belgilari, siydik va qonni tekshirish (proteinuriya, xolisterinemiya, lipoiduriya. Qon bosimi normada va pasaygan bo‘lishi mumkin) e’tiborga olinadi.