16-ma’ruza. Yorug‘lik dispersiyasi nazariyasi

ossillyator kuchi deb ataladi.(16.8) va (16.13) larni solishtirib ko‘ramizki, dispersiyaning klassik va kvant nazariyalari formulalari bir-birlariga juda o‘xshab ketadi, lekin fizikaviy ma’no jihatdan farq qiladi.

Dispersiyaning klassik formulasi	Dispersiyaning kvant formulasi
1) -inchi otsillyator xususiy chastotasi, butunlay musbat son.	1) -holatdan-holatga o‘tish chastotasi, bo‘lganda u musbat, bo‘lganda esa manfiy son.
2) chastotalik elektronlar soni,musbat va butun son.	2) butun bo‘lmagan son; agar bo‘lsa, agar bo‘lsa.

4.Musbat va manfiy dispersiyalar

Bu ko‘rsatilgan farqlar dispersiyaning klassik o‘xshashi bo‘lmagan yangi tarmog‘ining kvant mexanikasi doirasida paydo bo‘lishini ko‘rsatadi.Atom holatlari o‘rtasida shunday kvant o‘tishlar bo‘lishi mumkin ekanki, ular uchun o‘tish chastotasi manfiy qiymatga ega bo‘ladi. Bu holda dispersiya egriligi g‘ayrioddiy tus oladi. ya’ni dispersiyaning manfiy tarmog‘i yuzaga keladi. Dispersiyaning klassik va kvant tarmoqlari rasmlarda keltirilgan. Manfiy dispersiya Ladenburg tomonidan tajribalarda kuzatilgan. Musbat dispersiya Rojdestvenskiy tajribalarida mukammal o‘rganilgan.


Bilimni mustahkamlash uchun savollar
1. Qutublanish vektori va elektr maydoni kuchlanganligi o‘rtasida qanday bog‘lanish bor?
2. Tashqi elektr maydonida harakat qilayotgan elektron uchun harakat tenglamasi qanday yoziladi?
3. Normal va anomal dispersiya deb qanday hodisaga aytiladi?
4. Musbat va manfiy dispersiyalar normal va anomal dispersiyalardan qanday farq qiladi?
Bilimni mustahkamlash uchun uyda bajariladigan topshiriqlar.