|
400000
845000
1050000
1320000
550000
Televizor
DVD Player
Muzlatgich
Dazmol
Printer
-5
-4
-3
-2
-1
0
1
2
3
4
5
-4
-3
-2
-1
0
1
2
3
4
f(x)
Ma’lumotlarni tartiblash
Ma’lumotlarni tartiblash uchun kerakli ma’lumotlar belgilanadi va “Главная”
ilovasidagi
,
,
buyruqlaridan foydalaniladi.
- raqamli ma’lumotlarni o’sish tartibida, satrli
ma’lumotlarni alfavit tartibida tartiblaydi. (Belgilash boshlangan ustun bo’yicha).
- raqamli ma’lumotlarni kamayish tartibida, satrli
ma’lumotlarni teskari alfavit tartibida tartiblaydi. (Belgilash boshlangan ustun
bo’yicha)
bilan jadvalli ma’lumotlarni ixtiyoriy ustun va
ustunlarni darajali holatda tartiblashlarni amalga oshirish mumkin.
Buni birorta jadvalli ma’lumot bilan ko’rib chiqamiz
№ Tovar nomi
Soni
Tan
narhi
Harajat
Sotilish
narhi
Foyda
1
Televizor
10
700000
100000 750000
400000
2
DVD Player
25
175000
280000 220000
845000
3
Muzlatgich
10
1200000 450000 1350000 1050000
4
Dazmol
50
200000
180000 230000
1320000
5
Printer
5
1000000 200000 1150000 550000
Soni ustuni bo’yicha kamayish tartibida tartiblash
Tan narhini o’sish tartibida, bir hil tan narhlilarning Tovar nomlarini alfavit
tartibida tartiblash.
Excel da iqtisodiy masalalarni yechilishi
Korxonaning xizmat safari xarajatlari
N Boriladigan
joy
Yo’l
narxi
Kunlar
soni
Kunlik
harajat
Kishilar
soni
Jami
harajat
1. Toshkent
8000
5
150
4
2. Buxoro
8600
4
150
5
3. Kiev
18600
12
480
4
4. Moskva
17800
10
510
6
5. London
85000
15
1050
5
Mazkur masala uchun “Jami harajat” ustuni quyidagi formula yordamida
hisoblanadi:
= (2* “yo’l narxi” + “Kunlar soni” * “Kunlik harajat” )* “Kishilar soni”
Yechish:
1. Jadvalning A1 katagiga jadval mavzusini bildiruvchi matnni kiritamiz:
Korxonaning xizmat safari xarajatlari
kiritilgan matn masalamiz uchun tuzilayotgan jadval o’rtasiga keltirilishi uchun
quyidagicha ish yuritamiz:
- matn yozilgan katakdan boshlab o’ng tarafga ushbu masalani yechish uchun
kerakli sondagi ustunlar ajratiladi (bizning xolda 7ta);
- “Glavnaya” nomli vkladkadagi “Viravnivaniye” nomli uskunalar panelidan
“birlashtirish va markazga joylashtirish” buyrug’ini bildiruvchi tugmani bosamiz.
2. Ikkinchi satrdan boshlab, jadvalimiz ustunlari nomlarini kiritamiz:
N Boriladigan
joy
Yo’l
narxi
Kunlar
soni
Kunlik
harajat
Kishilar
soni
Jami
xarajat
3. Agar jadvalimiz ustunlari nomlari kataklarga sig’masa yoki katak kenglik
qilsa, u xolda ustunlar kengligini kerakli mikdorda o’zgartirishimiz mumkin.
Buning uchun, sichqoncha ko’rsatkichi yordamida EJ ustunlari nomlari yozilgan
satrdagi ustunlarni ajratib turuvchi vertikal chiziqlarni ushlagan xolda (chiziq
ustiga sichqoncha ko’rsatkichi keltirilganda u o’z ko’rinishini o’zgartiradi), kerakli
tarafga xarakatlantiramiz.
4. Kataklarni boshlang’ich ma’lumotlar bilan to’ldiramiz:
1. Toshkent
800
5
150
4
2. Buxoro
860
4
150
5
3. Kiev
18600
12
480
4
4. Moskva
17800
10
510
6
5. London
85000
15
1050
5
5. Jadvalimizning oxirgi ustuniga (bizning xolda F2) natijani hisoblash
formulasini
=(2*
C2 + D2 * E2) *F2
teramiz va Enter tugmasini bosamiz. Shundan so’ng F2 katagida hisoblash natijasi
paydo bo’ladi. Jadval ko’rsatkichini F2 katagiga keltirsak dasturning formulalar
satrida kiritgan formulamiz ifodalanib turadi.
Qolgan satrlarda xam shu formula asosida hisoblashlar bajarishimiz kerak.
Buning uchun, jadval ko’rsatkichini F2 katagiga keltirib, uning o’ng past
burchagidagi nuqtani sichqoncha yordamida ushlaymiz va natijasi hisoblanishi
kerak bo’lgan oxirgi qatorgacha sudrab olib borib qo’yib yuboramiz. Bu bilan
qolgan kataklarga xam shu formula tahsir etadi va natijalar mos kataklarda xosil
bo’ladi.
6. Natijada quyidagi jadvalni hosil qilamiz.
N Boriladigan
joy
Yo’l
narxi
Kunlar
soni
Kunlik
harajat
Kishilar
soni
Jami
harajat
1. Toshkent
800
5
150
4
94000
2. Buxoro
860
4
150
5
11600
3. Kiev
18600
12
480
4
171840
4. Moskva
11080
10
510
6
244200
5. London
85000
15
1050
5
928750
Bank ishi.
ma’lum miqdordagi pul mablag’i biror muddatga qandaydir foyizli omonatga
qo’yilgan bo’lsin, muddat oxirida omonatning qaytariladigan summasi aniqlansin.
1-rasmda ko’rsatilgan jadvaldagi kabi ma’lumotlar berilgan bo’lsin. B4
yacheykasida omonatning ko’payish koeffitsentini =(1+B3)*B2 formula asosida
hisoblaymiz uning natijasi 2-rasmda ko’rsatilgan.
1-rasm
2-rasm
Omonatning muddat oxirida qaytarilish summasi B5 yachyekasida =B1*B4
formula asosida hisoblanadi (3-rasm). Olingan natija 4-rasmda ifodalangan.
3-rasm
4-rasm
Demak 5 yilga 5% li omonatga qo’yilgan 500 000 so’m pul muddat oxirida
638 140,78 so’m bo’lar ekan.
2. Muddat oxirida omonatchiga qaytariladigan summani omonatchining xoxishiga
ko’ra amalga oshirish kerak bo’lsa, u xolda omonatning foyizi qancha bo’lishi
aniqlansin.
Faraz qilamiz 500 000 so’m omonat 5 yildan so’ng 800 000 so’m bo’lishi kerak
bo’lsin, u xolda omonat foyizini hisoblash uchun avvalgi misolda hisoblangan
javob joylashgan B5 yacheykasidagi natijani tanlab Данные vkladkasidagi
Работа с данными nomli panelda joylashgan Анализ “что если” ro’yxatidan
Подбор параметра… buyrug’ini tanlaymiz (5-rasm). Natijada 6-rasmdagi
muloqot oynasi ochiladi.
5-rasm
6-rasm
Muloqot oynasidagi Значение maydoniga 800 000 ni kiritib, Изменяя
значения ячейки maydoniga B3 yacheykasini tanlaymiz (7-rasm) va OK
tugmasini bosamiz.
7-rasm
Natijada 8-rasmdagi B3 yacheykasida 10% javobni olamiz.
8-rasm
Adabiyotlar ro’yxati:
1.
Katherine M. First look office 2010. MicrosoftPress. Подразделение
корпорации Майкрософт. One Microsoft Way. Redmond, Washington 98052-
6399. © КорпорацияМайкрософт (Microsoft Corporation), 2010.
Mustaqil ishlash uchun savollar
1.
MS Excel dasturiga necha turdagi ma’lumotlar kiritilishi
2.
MS Excel dasturiga formular kiritish tartibi
3.
Satr va ustunlar ustida amallarni bajarish tartibi
4.
Funksiya va formulalar bilan ishlash qoidalari
Nazorat uchun savollar
1. MS Excel dasturi oynasi tuzilishini aytib bering.
2. Ish kitobi nima?
3. Yacheykadagi ma’lumot ustida qanday amallar bajarish mumkin?
4. Formulalar satrining vazifasi nima?
5. Formula qanday hosil qilinadi?
6. Funksiyalar ustasining vazifasi nima?
7. Tayyor bo’lgan jadval ko’rinishidagi hujjatni qanday chop etiladi?
Test savollari
1) Excelda yacheykaga formula kiritish qanday boshlanadi? Joriy
yacheykaga...
a) "=" belgisini qo'yilgandan so'ng
b) ixtiyoriy son yoki yacheyka manzilini kiritish bilan
c) funksiya nomini kiritish bilan
d) yacheyka nomi yoki manzilini(adresi) kiritish bilan
2) Excelda yaratilgan hujjatlar nima deb ataladi?
a) ish kitobi
b) ish saxifasi
c) hujjat
d) elektron jadval
3) Ish kitobi nimalardan tashkil topgan?
a) ish sahifalaridan
b) ish kitobchalaridan
c) hujjatlardan
d) fayllardan
4) Excelda formulalar satrida nima ifodalanadi?
a) joriy(tekushiy) yacheykadagi ma'lumotlar yoki formula
b) fayl nomi
c) formula
d) yacheyka nomi yoki manzili(adresi)
5) Excel tashkil etgan fayllar qanday kengaytma bilan saqlanadi?
a) .xls (.xlsx)
b) .txt
c) .doc (.docx)
d) .mdb (.accdb)
6) Excelda yacheykaga qanday ma'lumotlar kiritish mumkin?
a) formula, son, matn
b) funktsiya, son, matn
c) matn, formula, funktsiya
d) formula, son, funktsiya
7) Excelda yacheyka manzili(adresi)da $ belgisi ishlatilgan bo'lsa, u
nimani bildiradi?
a) absolyut adresni ifodalaydi
b) nisbiy adresni ifodalaydi
c) pul birligini ifodalaydi
d) dollarni ifodalaydi
8) Yacheyka ichida yozilgan IX$111 ifoda nimani anglatadi?
a) oddiy matnli ifodani
b) IX$111 nisbiy manzilli yacheykani
c) IX ustuni nisbiy va 111 satri absolyut bo'lgan yacheyka manzilini
d) IX ustuni absolyut va 111 satri nisbiy bo'lgan yacheyka manzilini
9) Yacheykalar diapazon nima?
a) O'zaro qo'shni bo'lgan qator, ustun yoki to'rtburchak shaklidagi
yacheykalar guruhi
b) Bir nechta yacheykalar manzillari
c) O'zaro qo'shni bo'lmagan yacheykalar guruhi
d) Qo'shni saxifalar nomi
10)
Jadval ko'rsatkichi(tablichniy kursor) nima?
a) Joriy yacheykani boshqa yacheykalardan ajralib turuvchi to'q qora
rangli ramka
b) Sichqoncha ko'rsatkichi Excelda shunday ataladi
c) Jadval ichida sichqoncha xarakatini ifodalovchi oq rangdagi qo'shuv
belgisi
d) Yacheyka ichidagi o'chib-yonib turuvchi matn ko'rsatkichi Excelda
shunday ataladi
11)
Excel katagidagi ma'lumot "=" belgisi bilan boshlangan bo'lsa, u
a) formula kiritilayotganini bildiradi
b) son kiritilishini bildiradi
c) funktsiya kiritilishini bildiradi
d) matn kiritilayotganini bildiradi
Do'stlaringiz bilan baham: | 
