15-mavzu: Veb autentifikatsiya va identifikatsiya

Mijoz va server o‘rtasidagi so‘rovlar
Foydalanuvchi sayt bilan ishlayotganida brauzerdan http(s) protokoli orqali veb serverga so‘rovlar yuboriladi.





Mijozlar va seanslar
Dinamik veb saytlarda har bir mijoz uchun veb serverda virtual seans hosil qilinadi.

Mijoz tomon veb serverdagi resursga murojaat qilish uchun http so‘rov(request) jo‘natadi.

Veb server esa ushbu so‘rovga mos javob qaytaradi.

Agar har bir mijozni identifikatsiyalash shart bo‘lmasa, unda seans idenifikatori ishlatilmaydi (boshqacha aytganda hosil qilingan seans, foydalanuvchi so‘roviga javob qaytarilishi bilan o‘chiriladi(tugatiladi)).

Aks holda, seans identifikatori yaratilib, mijoz uchun veb serverda seans hosil qilinadi. Masalan login va parol orqali kiriladigan saytlarda albatta mijoz identifikatsiya qilinadi, hamda u uchun seans ochilib, seans identifikatori beriladi.

Seans holati (session state)

Seans holati (session state) — bu veb dasturlardagi seanslarni boshqarish texnologiyasi. Ushbu texnologiya biron sahifada kiritilgan qiymatni vaqtincha xotirada saqlab, keyin boshqa sahifadan ushbu qiymatga murojaat qilishni ta’minlaydi. Boshqacha aytganda bir http so’rov orqali foydalanuvchi tomonidan yuborilgan qiymatni vaqtincha xotirada saqlab turib, ushbu qiymatdan keyingi http so’rovlar kelganda foydalanish imkonini beradi. Bunda qiymat sifatida har qanday tipdagi ma’lumot kelishi mumkin.
Har bir mijoz veb dasturga murojaat qilganda o‘zining seansiga, hamda o‘ziga tegishli ma’lumotlar to’plamiga ega bo‘ladi.
Seans qo‘llanilishiga misol sifatida internet magazindagi savatchani misol keltirish mumkin. Bunda har bir xaridor o‘zining savatchasiga ega. Savatchani obyekt deb oladigan bo‘lsak, savatcha bilan bog‘liq ma’lumotlarning barchasi seansda saqlanishi mumkin, ya’ni xaridor tomonidan sotib olish uchun tanlangan tovarlar haqidagi ma’lumotlar savatcha obyektida saqlanishi mumkin. Har bir xaridorning savatchasi alohida obyekt, ular (xaridorlar) boshqa xaridorlarning savatchasiga murojaat qila olmaydi. Ya’ni seansda saqlangan obyektlar (ma’lumotlar) faqat ushbu seans egasiga ko‘rinadi.
Xaridor bir sahifadan ikkinchi sahifaga o‘tganda ham uning savatchasidagi tovarlar (ya’ni ma’lumotlar) saqlanadi, yo‘qolib ketmaydi.