15-М. Xalqaro savdo nazariyasi

Qisqacha xulosalar
Xalqaro savdo ikki muhim ob'yektiv sabab - tabiiy va xomashyo resurslarining
mamlakatlar o'rtasida bir tekis taqsimlanmaganligi hamda mamlakatlarda ishlab
chiqarish kuchlarining bir xil rivojlanmaganligiga ko'ra paydo bo'lgan.
Xalqaro savdoga mahsulotlami ayirboshlash, xizmatlami ayirboshlash va yangi
ilmiy-texnik ma’lumotlarni ayirboshlash kiritiladi. Bu ayrboshlashlaming barcha
ko'rinishi tashqi savdo operatsiyalari - eksport va import operatsiyalari yordamida
amalga oshiriladi.
Xalqaro savdo nazariyasining klassik ko'rinishlari A. Smitning «Mutloq ustunlik»
va D. Rikardoning «Nisbiy ustunlik» nazariyalaridir.
D.Rikardoning nisbiy ustunlik nazariyasi mutlaq ustunlikka ega bo'lmagan
mamlakatlaming ham tashqi savdodan foyda ko'rishi mumkinligini asoslab beradi.
Xeksher-Olinning neoklassik konsepsiyasi «Nisbiy ustunlik» nazariyasini omillar
bilan ta’minlanganlik nuqtai nazaridan izohlab berdi.
Erkin savdo yo'lidagi to'siqlami bartaraf qilish resurslaming samarali
taqsimlanishiga yo'l ochib, provardida barcha mamlakatlar uchun iqtisodiy yutuq
olib keladi va bu savdo nazariyalarida isbotlab berilgan.
Nazorat va muhokama uchun savollar
1. Xalqaro savdoni rivojlantirishning ob“yektiv va sub“yektiv sabablari
nimalardan iborat?
2. Xalqaro savdoning shakllari va ular hajmini belgilovchi omillarni tushuntirib
bering.
2. A. Smitning «Mutlaq ustunlik» nazariyasi kamchiligi nimada ko'rinadi?
3. «Nisbiy ustunlik» nazariyasining mohiyatini tushuntirib bering.
4. Savdo sharoitlari tushunchasini izohlab bering. Savdo sharoitining
yaxshilanishi qanday natijalarga olib keladi?
5. Xeksher-Olinning neoklassik konsepsiyasini izohlab bering.
6. “Leontev taajubi” qaysi sababga ko'ra yuzaga keldi va qanday yechim topti?