15– лаборатория иши имс оптронларини тадқиқ этиш

Е1, В
UКИР, В
IКИР= E1/R1, мА

2.1.3. Е2=0 деб олинг. Е1 ни ўзгартириб бориб, фотовольтаик режим учун оптрон узатиш характеристикасини I_ЧИҚ=f(I_КИР) ўлчанг.

Ўлчаш натижаларини 15.2 – жадвалга киритинг.
15.2 – жадвал

Е1, В
UКИР, В
IКИР= E1/R1, мА

2.1.4. Е2=5 В ўрнатинг. 2.1.3 – банддаги ўлчашларни фотодиодли режим учун такрорланг. Ўлчаш натижаларини 15.2 – жадвалга ўхшаб, 15.3 – жадвалга киритинг.
15.3 – жадвал

Е1, В
UКИР, В
IКИР= E1/R1, мА

2.1.5. Оптрон чиқишидаги сигналнинг ортиб бориш t_орт. ва камайиб бориш t_кам. вақтларини ўлчанг.
15.6 – расмда келтирилган схемани йиғинг, ёруғлик диоди занжирига импульс генераторини уланг. Генратор чиқишида амплитудаси 5В ва частотаси 1кГц бўлган импульсни ўрнатинг. R2 қаршиликка 1:10 кучланиш бўлувчиси орқали осцилограф уланг. (Осцилографнинг бошқа каналидан генератор чиқишидаги импульс амплитудасини ўлчаш учун фойдаланинг). Е2=5 В ўрнатинг ва чиқиш токи осцилограммасидан сигналнинг ортиб бориш t_орт. ва камайиб бориш t_кам. вақтларини ўлчанг.
Е2=0 ни ўрнатинг ва фотовольтаик режим учун вақт ўлчовларини такрорланг.

15.6-расм. Диодли оптрон динамик характеристикасини ўлчаш схемаси.
2.2. Транзисторли оптрон характеристикаларини тадқиқ этиш.
15.7 – расмда келтирилган схемани йиғинг, Е2=5 В ўрнатинг.

15.7-расм. Кучайтиргичли диодли оптронни ўлчаш схемаси.
(Бу схемада оптрон фотодиоди ва ташқи транзистор фототранзисторни имитация қилади).
Е1 ни ўзгартириб бориб, I_КИР=Е1/Р1 ва I_ЧИҚ=I_К деб олиб, транзисторли оптрон узатиш характеристикаси I_ЧИҚ=f(I_КИР) ни ўлчанг. Ўлчаш натижаларини 15.2, 15.3 жадвалларга ўхшаш тарзда 15.4 – жадвалга киритинг.
15.4 – жадвал

Е1, В
UКИР, В
IКИР= E1/R1, мА

3. Тажрибада олинган натижаларни ишлаш.
3.1. Оптрон кириш характеристикасини қуринг ва I_КИР=10 мА қийматига мос келувчи кириш кучланиши U_кир қийматини аниқланг.
3.2. Диодли ва фотовольтаик режимлар учун оптрон узатиш характеристикаларини қуринг ва I_КИР=10 мА қийматида ток бўйича узатиш коэффициентини K_I аниқланг.
3.3. Диодли оптронда сигнал тарқалишининг ўртача кечикиш вақтини ҳисоблаб топинг.
.
3.4. Транзисторли оптрон узатиш характеристикасини қуринг ва I_КИР=10 мА қийматида ток бўйича узатиш коэффициентини K_I аниқланг.
4. Ҳисобот мазмуни.
1) тадқиқ этилаётган оптрон чегаравий қийматлари ва принципиал схемаси;
2) ўлчаш схемалари;
3) ўлчанган боғлиқликлар жадваллари ва графиклари;
4) ҳисоблаб топилган параметрлар;
5) ток ва кучланиш осцилограммалари.

Назорат саволлари

1. Оптоэлектрон асбоб нима ва улар қаерларда ишлатилишини тушунтиринг.
2. Фотодиод ишлаш принципи ва асосий характеристикасини тушунтиринг.
3. Ёруғлик диоди ишлаш принципи ва асосий характеристикасини тушунтиринг.