15 – Мавзу метод ва методология: асосий тушунчалар

Тараққиёт жараёни

• Тараққиётни кичрайиш, кенгайиш, такрорланишдек тушуниш;
• Ҳаракат манбасига ҳаракатлантирувчи кучга етарли эътибор қаратилмаслиги;
• Оламдаги ҳодисаларнинг энг умумий ўзаро алоқаларини тушунмаслик;
• Тарихий тараққиётни инкор қилиш.

• Тараққиётни спиралсимонлигини тан олиниши, яъни олдинги йўлни такрорланиши, лекин янада юқорироқ босқичга кўтарилиши. (инкорни инкор);
• Тараққиётнинг асосий сабаби ички зиддиятларнинг тан олиниши;
• Сон ўзгаришларининг сифат ўзгаришларига эҳтимолли ўтишининг тан олиниши;
• Умуман оламнинг ягона тараққиётини келтириб чиқарувчи ҳодисаларнинг ва ҳодисалар ўртасидаги ўзаро алоқадорлик ва ўзаро боғлиқликнинг тан олиниши.

Метафизика
Диалектика
МЕТАФИЗИКА ВА ДИАЛЕКТИКА ТАРАҚҚИЁТ ҲАҚИДА
Синергетика
Синергетика – ўзаро мувофиқлашган, ўз-ўзини ташкиллаштирувчи
тизимлар ривожланиши.
Бифуркация
Диссипатив тизимлар
Флуктуация
Аттрактор
Синергетика
Бифуркация
Флуктуация
Диссипатив тизим
Иккиланиш нуқталари-
нинг мавжудлигини ҳам-
да ривожланиш даво-
мининг ҳар хиллигини
назарда тутади. Улар-
нинг фаолияти натижа-
ларини олдиндан ба-
шорат қилиш қийин.
И. Пригожиннинг фик-
рига кўра, бифуркация
жараёнлари тизимнинг
мураккаблашувидан
далолат беради. Н.
Моисеевнинг фикрича,
«ижтимоий тизимнинг
ҳар бир ҳолати би-
фуркация ҳолатидир».
умумий ҳолда таъсир-
лантиришни англатади. Улар-
нинг икки катта туркуми:
ташқи муҳит яратадиган
флуктуациялар ва тизим-
нинг ўзида вужудга кела-
диган флуктуациялар фарқ-