14-tema. Paskalda qatarıy shamalar menen islew

14-tema. Paskalda qatarıy shamalar menen islew
Tildiń álipbesine kiretuǵın simvollar izbe – izligine qatarlıq ózgeriwshiler dep aytamız. Qatarlıq ózgeriwshiler ańlatpada paydalanılǵanda olardı ádette “,” – apostof belgisi ishinde jazamız.
Mısal: ’Turbo – Paskal’, ’student’, ’2017’, ’x=’ h. t. b. ,qatarlıq konstantadaǵı simvollardıń sanın onıń uzınlıǵı dep aytamız. Paskal` tilinde qatar uzınlıǵı 0 den 255 ge shekem bolıwı múmkin.
Mánis sıpatında qatarlıq konstantalardı qabıl etetuǵın ózgeriwshilerge qatarlıq ózgeriwshiler dep aytamız. Qatarlıq ózgeriwshiler sintaksisi tómendegishe kórsetiledi[17,31,34].
Type =string [qatar uzınlıǵı joqarǵı shegi];
Var <ózgeriwshi_atı>:;
Al qatarlıq ózgeriwshini tikeley kórsetiw ushın:
<ózgeriwshi_atı>: string [qatar uzınlıǵı joqarǵı shegi];
Mısal: type fio=string[40];
Var x,y,z: fio;
begin
...
x:= ’Abdullaev Almas’; y:=’Jumamuratovich’; z:=’Ózbekstan Respublikası’;
bul jerde x,y,z ózgeriwshilerine menshiklengen qatarlıq ózgeriwshilerdiń uzınlıqları 40 baytdan artpawı kerek.
Sonday – aq, Paskal` tilinde qatarlıq konstantalar ústinde =, <>, <, >, >=, <= salıstırıw ámellerin orınlaw múmkin. Qatarlıq konstantalar salıstırılǵanda shepten ońǵa qaray tekseriledi hám dáslepki sáykes bolmaǵan elementtiń tártip nomeri salıstırıladı. Qaysı biri úlken bolsa, sol qatarlıq ózgeriwshi úlken esaplanadı. Mısalı 300>32 bolǵanlıǵı menen ’300’>’32’ logikalıq ańlatpası mánisi ’false’, cebebi ’0’>’2’ ańlatpa false. Standart qatar funkciyaları hám qatar proceduraları Paskal` tilinde qatarlar menen isleskende kóp gezlesetuǵın operaciyalardı orınlaw ushın standart funkciya hám standart procedura jaratılǵan.
Standart qatar funkciyalarına tómendegiler kiredi:

1. 
   copy(st, poz, N); bul funkciya st qatardan, poz – poziciyadan baslap N simvoldı alıwǵa múmkinshilik beredi. Eger st qatar uzınlıǵı d ǵa teń bolsa, poz<=d shárti orınlanıwı lazım. Eger d
   ǵadı. Bul jerde poz hám N ulıwma jaǵdayda integer tipli ańlatpalar.