14-súwret. Sımtorlar tesikleriniń kvadrat forması Torlar tesikleri maydanı (maydanı ) dıń to'rning ulıwma maydanına qatnası janlı kesim

Maydalawdin’ jabıq tsikillarini isletiwdiń o’nimdarlig’i

Usaqlaw, eleklew hám jenshiw sıyaqlı ruda tayarlaw sxemaları boyitiluvchanlikka tekseriw nátiyjeleri tiykarında rudaning qásiyetlerin, isletiliwi múmkin bolǵan qozaqlardıń texnologiyalıq xarakteristikası hám ózgeshelikleri hám de tártibi uqsas bolǵan ónimdi qayta islew nátiyjeleri tiykarında saylanadı.

Fabrikaǵa berilip atırǵan ónimdiń ólshemi joybardıń kán bóleginde, bayıtıwdıń birinshi procesine túsip atırǵan ónimdiń ólshemi hám bayıtıw usılı boyituvchanlikka tekseriw nátiyjeleri tiykarında anıqlanadı. Rudaning qattılıǵı, granulometrik quramı, namlit, loyning muǵdarı, maydalanuvchanlik, elanuvchanlik, yanchiluvchanlik sıyaqlı fizikalıq ózgeshelikleri usaqlaw, eleklew hám jenshiw usılların jáne bul processlerdi orınlawshı qozaqlardıń túrin belgilewge múmkinshilik beredi. Sxemanı tańlawǵa proektlestiriwdiń ulıwma sharayatları : rayondıń ıqlım sharayatı, kárxananıń islep shıǵarıw ónimliligi, konni qazıw usılı, rudani fabrikaǵa beriliw usılı hám

basqa kóplegen faktorlar da tásir etedi. Birpara jaǵdaylarda iri bólekli rudani ajıratıp alıp, jıynap qoyıwǵa tuwrı keledi. Joybarda sınaqtan ótken sheshimlerdi qóllaw jol qoyılıwı múmkin bolǵan aljasıqlardıń aldın aladı. Ayırım texnologiyalıq bo'g'imlarni qaytaldan qurıw úlken ǵárejetlerdi talap etedi hám kárxananıń sanaat quwatın ózlestiriwge waqtın bay beredi.

Usaqlaw processleri paydalı qazilmani digirmanlarda jenshiw ushın yamasa tuwrıdan-tuwrı bayıtıw processlerine tayarlaw ushın qollanıladı. Maydalaytuǵın - saralovchi fabrikalarda bolsa usaqlaw processleri ǵárezsiz mániske iye.

Usaqlaw sxemalarına ádetde dáslepki hám tekseriwshi elew processleri qosıladı.

Usaqlaw processleri olarǵa tiyisli elew processleri menen birge usaqlaw basqıshın, usaqlaw basqıshlarınıń jıyındısı bolsa usaqlaw sxemasın quraydı.

Usaqlaw basqıshları 4 qıylı kóriniske iye boladı : A - dáslepki elew, usaqlaw hám tekseriwshi elew; B - dáslepki elew hám usaqlaw ; S - usaqlaw hám tekseriwshi elew hám D - usaqlaw processleri (42-súwret) [2].

А

Dastlabki elash

B
Dastlabki elash

Maydalash

42. 
    súwret. Usaqlaw sxemalarınıń kórinisleri
    

Usaqlaw sxemaları bir, eki, úsh hám odan artıq usaqlaw basqıshların óz ishine aladı.

Bir basqıshlı usaqlaw sxemalarınıń sanı usaqlaw basqıshları kórinisleriniń sanına teń, yaǵnıy 4 ke teń. Múmkin bolǵan eki basqıshlı usaqlaw sxemalarınıń sanı salıstırǵanda kóp.

Olardıń ulıwma sanı 4² = 16 (AA, AB, AS, AD, BA, BB, BC, BD, SA, DB, SS, SD, DA, DB, DS, DD).

Múmkin bolǵan úsh basqıshlı usaqlaw sxemalarınıń ulıwma sanı4³ = 64 ta.

Múmkin bolǵan kóp sanlı sxemalarınıń ishinen eń tuwrı (maqsetke muwapıq ) sxemanı tańlaw ushın bólek usaqlaw basqıshlarında dáslepki hám tekseriwshi elewdi qóllaw zárúriyatı máselesin sheshiw kerek.

Usaqlaw basqıshlarınıń sanı maydalanıwshı ónimdiń dáslepki hám aqırǵı ólshemi menen anıqlanadı.

Irilew ólshem degi ruda úlken miynet ónimliligi hám ashıq kán jumıslarında, maydaroqlari bolsa konning kishi islep shıǵarıw quwatı hám jer astı usılında alınadı.

Rudadagi eń úlken bólektiń ólshemi joybardıń kán bólegi tárepinen belgilenedi.

Ruda bólekleri ólsheminiń konni islep shıǵarıw ónimliligi hám qaysı usılǵa shama menen baylanıslılıǵı tómendegi kestede berilgen:

Jenshiw bólimine túsip atırǵan ruda bólekleriniń maksimal ólshemi tómendegishe qabıl etilgen:

sterjenli digirmanlar ushın 15÷20 mm. sharli digirmanlar ushın 10÷15 mm.

Jenshiwdiń dáslepki basqıshında ańsat bóliniwshi, sonıń menen birge ılayli hám ızǵar kón ushın irilikti 20 -25 mm ge shekem asırıw múmkin.

5-Keste. Ruda boyituvchi fabrikalar ushın ruda bólekleriniń maksimal ólshemi

Fabrikaning ruda bo‘yicha i/ch unumdorligi ming tonna/yiliga	Bo‘lakning maksimal o‘lchami, mm
	ochiq kon usuli	yer osti usuli
Kichik – 500 gacha O‘rtacha – 500÷3000 Katta – 3000÷9000 O‘ta katta – > 9000	500÷600 700÷1000 900÷1000 1200	250÷350 400÷500 600÷700 ---

Rudadagi hám maydanlanǵan ónim degi bóleklerdiń berilgen maksimal ólshemlerinde usaqlaw dárejesiniń shegaraları:

S_max = D_max/d_min = 1200/10 = 120 S_min = D_min/d_max = 250/20 = 12,5

Bul jerde: S - usaqlawdıń ulıwma dárejesi. D hám d - dáslepki hám maydanlanǵan ónim degi eń úlken hám eń kishi bólektiń ólshemi, mm.

Ulıwma usaqlaw dárejesi hár qaysı basqısh daǵı usaqlaw dárejeleriniń kóbeymesine teń.

Iri, orta hám mayin usaqlaw ushın maydalagichlarda bir ret maydalap tómendegi usaqlaw dárejelerin alıw múmkin.

• 
  yirik maydalaytuǵın maydalagichlar - 5 ke shekem.
  
• 
  o'rta maydalaytuǵın konusli maydalagichlarda tekseriwshi elewsiz - 6 ǵa shekem.
  
• 
  shuning ózi tekseriwshi elew menen - 8 ge shekem.
  
• 
  mayda maydalaytuǵın konusli maydalaǵısh tekseriwshi elewsiz - 3÷5 ke shekem.
  
• 
  shuning ózi tekseriwshi elew menen - 8 ge shekem.
  

Usaqlawdıń minimal dárejesiS_min = 12,5 ke bir basqıshda usaqlawda erisip bolmaydı, sol sebepli jenshiwden aldın usaqlaw basqıshlarınıń sanı 2 den kem bolmawi kerek.

Usaqlawdıń maksimal dárejesi S_max = 120 ǵa úsh basqıshlı usaqlawda eriwiladi, mısalı:

S_max = 120 = 4 * 5 * 6

yaki D_max = 120 = 4,5 * 45 * 6

Bunnan usaqlaw sxemasın tańlawdıń birinshi qaǵıydası kelip shıǵadı : rudani jenshiwge tayarlawda usaqlaw basqıshlarınıń sanı eki yamasa ush bolıwı kerek.

Bunnan istisno jol menende oǵada qattı túrdegi magnetitli kvarsitlarni usaqlawda 4 basqıshlı usaqlaw sxemaları isletiledi.

Dáslepki elew processleri usaqlawǵa túsip atırǵan ónim muǵdarın kemeytiw (mayda ónimdi ajıratıp alıw esabına ) hám mayda maydalagichning jumısshı zonasında ónimdiń háreketlanuvchanligini asırıw maqsetinde isletiledi.

Usaqlaw sxemalarına dáslepki elew processlerin kirgiziw kapital sarp etiw- ǵárejetlerdiń artıwına alıp keledi hám usaqlaw sexini quramalılastıradı. Sol sebepli dáslepki elew procesi dáslepki ruda quramında mayda klass jetkilikli muǵdarda bolǵanda, sonıń menen birge bul klasstıń ızǵarlıǵı joqarı bolıp, maydalagichning islep shıǵarıw ónimliligin pasaytirsagina qollanıladı.

Birinshi basqıshda, eger mayda ruda bólekleri maydalagichning bosatish tuynugidan biymálel túsip ketetuǵın bolsa (>100 mm) sxemada dáslepki elew isletilmaydi. Eger dáslepki elew processinden waz keshiw 2 iri maydalaytuǵın maydalaǵısh ornatıwǵa alıp kelse, ol jaǵdayda bir maydalagichni dáslepki elew procesi menen qóllaw ábzal, sebebi ekinshi maydalagichni ornatıw iri usaqlaw bólimi qurılısınıń kapital ǵárejetlerin eki ese asırıp jiberedi.

Kóbinese usaqlawdıń ekinshi basqıshında dáslepki elew procesin qóllaw názerde tutıladı. Biraq, eger ortasha maydalaytuǵın maydalagichni mayda maydalaytuǵın maydalagichga salıstırǵanda islep shıǵarıw ónimliligi boyınsha rezervi kóp bolıp, mayda ónimdi elamasdan berilgen islep shıǵarıw ónimliligin támiyinley alsa, ol jaǵdayda dáslepki elew názerde shaqqandı. Bul máseleni sheshiwde rudaning ızǵarlıǵın hám mayda ónim menen tiqilib qalıwı múmkinligin de esapqa alıw kerek.