14-mavzu: Sintetik yelimlar O’quv modul birliklari

Epoksidli smolalar asosidagi yelimlar. Bu yelimlar sovuqlayin va qaynoq opzida qotadigan turlarga boplinadi va bu yelimlar asosida fizikaviy-mexanikaviy xususiyatlari juda yaxshi bo’lgan birikmalar hosil qilinadi. Epoksidli yelimlar asosida hosil qilingan birikmalar suv, moy va benzin tahsiriga chidamli bo’ladi. Avtomobillarni tahmirlashda sovuqlayin qotadigan epoksidli yelimlardan nisbatan keng foydalaniladi. Epoksid kompozitsiyalar 1 dan 21 gacha raqam bilan ifodalanadigan tarkibda ishlab chiqariladi. 4, 13-16 va 19 raqamli tarkiblarning asosini ED-20 smolasi tashkil etadi, qolgan tarkiblarning asosini esa ED-16 smolasi tashkil etadi. Bu epoksidli kompozitsiyalarning tarkibida 10 foizdan 25 foizgacha plastifikator - diboptilftalat (20 va 21 raqamli tarkiblarda mos ravishda 60 va 50 foiz) bo’ladi. Bu kompozitsiyalar epoksidli smolaga 10-12 foiz qotirgich qopshib tayyorlanadi. qotirgich sifatida polietilenpoliamindan foydalaniladi. Epoksidli kompozitsiyalarga to’ldirgich sifatida alyuminiy kukuni, maydalangan slyuda, grafit, chuyan kukuni, temir oksidi va gaz qurimidan foydalaniladi.
Avtomobillar ishlab chiqarishda qaynoq opzida qotadigan UP-5-207 epoksidli yelimdan keng foydalaniladi. Ularni eshiklarni ichki va tashqi panellarini, kapot va yukxona qovurg’alarini biriktirishda ishlatiladi. SHuningdek epoksidli smolalar asosidagi yelimlardan tsilindrlar blokidagi, tsilindrlar kallagidagi, ilashish muftasi va uzatmalar qoptisi karterlaridagi, moy va suv radiatorlaridagi, yonilg’i bakidagi darz ketgan joylarni va teshiklarni tahmirlashda foydalaniladi.
qaynoq opzida qotadigan yelimlar ishlatiladigan joyning o’zida 90-93 % epoksid smolaga 7-10 % qotirgich qopshib tayyorlanadi. Tayyorlangan yelimni 1-2 soat ichida ishlatib yuborish zarur, aks opzida ular foydalanishga yaroqsiz bo’lib qoladi. Yelimli birikmalar uchun ruxsat etilgan haroratlar chegarasi 60-150⁰C. Xona haroratida qotadigan yelimlar yordamida mustahkam birikma hosil qilish uchun taxminan bir soptka kerak bo’ladi. Biriktirilgan detallarni bir-biriga bosmasa ham bo’ladi (ularning uz massasi yetarli).