14-мавзу. Одамнинг ривожланиш генетикаси. Одам ва тиббиёт генетикасининг тадқиқот усуллари

Одам учун хос белгиларининг ирсийланиши
 
Одам ҳам ўсимлик ва ҳайвонларга ўхшаш узоқ эволюция давомида 
пайдо бўлган белги, хосса, хусусиятларга эга бўлиб, уларнинг доминант ва 
рецессив ҳолда ирсийланишлари аниқланган. Одам белгилари ва уларнинг 
ирсийланиш характери қуйидаги жадвалда келтирилган. 
Одам белгилари ва уларнинг ирсийланиш характери 
(
А.Т.Ғофуров ва С.Файзуллаевлар бўйича
) 
БЕЛГИЛАР 
№ Доминант 
Рецессив 
Сочлар, тери ва тишлар 
1. 
Сочнинг қора бўлиши 
Сочнинг оқ сариқ бўлиши 
2. 
Сочнинг малла бўлмаслиги 
Сочнинг малла бўлиши 
3. 
Сочнинг жингалак бўлиши 
Сочнинг текис бўлиши 
4. 
Тананинг сержун бўлиши 
Тананинг камжун бўлиши 
5. 
Эрта каллик (эркакларда) 
Нормал соч тўкилиши 
6. 
Бир тутам оқ сочнинг бўлиши 
Сочнинг биртекис рангда бўлиши 
7. 
Тери, соч ва кўзларнинг нормал 
рангда бўлиши 
Альбинизм 
8. 
Тери рангининг қора бўлиши 
Тери рангининг оқ бўлиши 
9. 
Ихтиоз (терининг тангачага ўх-
шаш қатлам бўлиши 
Нормал тери 

---

10. Тишларда эмалнинг бўлмаслиги 
Нормал тишлар 
11. Терида тер безларининг бўлиш-
лиги 
Терида тер безларининг бўлмас-
лиги 
12. Кўз рангининг қора бўлиши 
Кўз рангининг ҳаворанг бўлиши 
13. Кўз рангининг яшил бўлиши 
Кўз рангининг ҳаворанг бўлиши 
14. Эпикантуснинг бўлишлиги 
Эпикантуснинг бўлмаслиги 
15. Туғма катаракта 
Нормал ҳолат 
16. Кўзнинг яқиндан кўриши 
Кўзнинг нормал кўриши 
17. Узоқдаги нарсаларни яхши кўриш Кўзнинг нормал кўриши 
18. Астигматизм (кўз нуқсонлардан 
бири) 
Кўзнинг нормал кўриши 
19. Глаукома 
Кўзнинг нормал ҳолати 
20. Аниридия (кўз рангини белги-
ловчи парданинг йўқлиги) 
Кўзнинг нормал ҳолати 
21. Кўз гавҳарининг туғма жойидан 
силжиши 
Кўзнинг нормал ҳолати 
22. Кўзнинг нормал ҳолати 
Кўриш нервининг атрофияга уч-
раши 
23. Лабнинг қалинлиги 
Лабнинг юпқалиги 
24. Кўзнинг катта бўлиши 
Кўзнинг кичик бўлиши 
25 
Киприкларнинг узун бўлиши 
Киприкларнинг калта бўлиши 
26. Бурун тешикларининг кенг бўли-
ши 
Бурун тешикларининг тор бўлиши 
27. Баланд ва тор қаншар 
Паст ва кенг қаншар 
28. Қуён лаб 
Нормал лаб 
29. Юзда ботиқлик бўлиши 
Юзда ботиқлик йўқлиги 
30. Қошнинг энли бўлиши 
Қошнинг энсиз бўлиши 
31. Қошларнинг бирлашмаган ҳолда 
бўлиши 
Қошларнинг бирлашган ҳолда 
бўлиши 
32. Юздаги сепкиллик 
Юздаги сепкиллик йўқлиги 
33. Қулоқдаги Дарвин дўнглигининг 
бўлиши 
Қулоқдаги Дарвин дўнглигининг 
йўқлиги 
34. Қулоқда жун бўлиши 
Қулоқда жун бўлмаслиги