14-Mavzu. Ochiq iqtisodiyotda valyuta kursi siyosati

VALYUTA KURSI

Abdukhakimov Bunyod MMT-84

Reja:

• Valyuta va jahon valyuta tizimi tushunchasi.
• Valyuta bozorini davlat tomonidan tartibga solish usullari.
• Valyuta kursi va uni belgilovchi omillar.
• Xarid qobilyati pariteti.

Valyuta –

keng ma’noda mamlakat pul birligini (masalan, so’m, dollar, marka, funt-sterling va hokazo) anglatadi. Qisqa ma’noda valyuta atamasi chet davlatlarning pul belgisi ma’nosida qo’llaniladi. Har bir milliy bozor xususiy milliy valyuta tizimiga ega.

Jahon valyuta tizimi -

bu, xalqaro ayirboshlashning barcha shakllariga xizmat qilishga va ularning samarali rivojlanashini ta’minlashga qaratilgan mamlakatlar o’rtasidagi valyuta munosabatlarining yig’indisidir.

Xalqaro iqtisodiy munosabatlarning tarkibiy qismi sifatida u quyidagilarni o’z ichiga oladi:

• 1. Xalqaro bitimlarda foydalaniladigan to’lov va kredit vositalarini (oltin, eng rivojlangan mamlakatlarning milliy valyutalari, xalqaro pul birliklari);
• 2. Valyuta kurslarini o’rnatish va saqlab turish mexanizmini;
• 3. Valyuta bozorining ishlash tartibini;
• 4. Xalqaro hisob-kitoblarni amalga oshirish tartib va qoidalarini;
• 5. Valyuta yordamida tartibga solish va nazorat qilish tizimini;
• 6. Valyuta munosabatlarini tartibga solib turuvchi va jahon valyuta tizimining barqaror faoliyatini ta’minlovchi xalqaro tashkilotlar tizimi (Xalqaro valyuta fondi, Umumjahon banki, Evropa tiklanish va taraqqiyot banki).