14-mavzu. Insho haqida nazariy ma’lumot

suv, paxta, quyosh

 v.h.larning ilmiy tasviri kabi. 

Ilmiy  tasvirda  aks  ettirilayotgan    narsa-hodisa  nomi,  qo‘llanish  doirasi, 

nimadan tayyorlanganligi, qanday qismlardan iboratligi, shakli, hajmi ko‘rsatiladi. 

Badiiy  tasvirda 

narsa-hodisalarning  hamma  belgilari  emas,  balki  muallif 

uchun muhim va aniq bo‘lganlarigina ajratib ko‘rsatiladi. Bunday tasvirda o‘quvchi 

o‘xshatish,  jonlantirish  kabi  vositalardan,  badiiy  so‘z  va  iboralardan  bemalol 

foydalana oladi.  

Tasviriy insho o‘quvchi tomonidan yaratilgan mustaqil, kichik hajmli badiiy, 

ijodiy asardir. 

---

Tasviriy  inshodan  kundalik,  oraliq  nazoratlarda  unumli  foydalanish 

o‘quvchilarning nutqini o‘stirish, ayniqsa, badiiy tasvir vositalarini o‘rinli qo‘llash 

uchun keng imkoniyat yaratadi.  

Kundalik 

– birinchi shaxs tilidan hikoya qilinuvchi asar bo‘lib, muallif o‘z 

hayotidagi  u  yoki  bu  hodisa  haqida  yozishi  mumkin.  Badiiy  adabiyotda 

qahramonlarning  kundalik  qaydlari  uchraydi,  bunday  o‘rinlarda  kundalik  badiiy 

nasrning  bir  janri  sifatida  yuzaga  chiqadi.  Kundalik  mavzuni  tanlashda  erkinligi, 

keng  kompozitsion  imkoniyatlari  bilan  ajralib  turadi.  Fikr  va  taassurotlarni  erkin 

ifodalash,  shuningdek,  qahramonning  xarakterini  to‘la  va  atroflicha  ochib  berish, 

qalbidagi nozik hislarni yetkazishda ham qulaylik tug‘diradi.   

 

Kundalik  janrida  muallifga  namunaviy  eslatmalar,  mavzuni  shakllantirish,  

maqsadni  aniqlash  muhimdir.    Kundalikda    hodisalar  to‘la,  chuqur  va  obyektiv 

ravishda yoritiladi, dalillar izohlanadi, insonlar xarakteri, ularning xatti-harakatlari 

ochib  beriladi;  mustaqil  fikr,  qarashlar,  taassurotlar  ifodalanadi;  kerakli  uslub 

tanlanadi. 

Kundalik janrida insho yozuvchilarga eslatmalar: 

- insho mavzusi shakllantiriladi;  

- maqsad aniqlanadi: 

- o‘quvchiga ma’lum informatsiya beriladi;  

- o‘quvchi qalbida  muayyan tuyg‘ularni uyg‘otishga harakat qilinadi;  

- yuksak axloqiy sifatlarni shakllantirish rejalashtiriladi; 

-  salbiy illatlarni bartaraf etishga yo‘naltiriladi; 

- faktik ma’lumotlar va voqea-hodisalar ifoda etiladi;  

- voqea- hodisalar tavsiflanadi; 

- bildirilgan fikr-mulohazalarga munosabat ifodalanadi.