14-мавзу. Динамик дастурлаш. 14-мавзу. Динамик дастурлаш

Кўп босқичли иқтисодий масалаларни ечиш учун уларни ягона математик моделини ёки бўлмаса, ҳар бир босқичга мос келувчи статик моделлар тизимини тузиб сўнгра уни динамик дастурлаш усуллари билан ечиш керак.

Кўп босқичли иқтисодий масалаларни ечиш учун уларни ягона математик моделини ёки бўлмаса, ҳар бир босқичга мос келувчи статик моделлар тизимини тузиб сўнгра уни динамик дастурлаш усуллари билан ечиш керак.

Шундай қилиб, кўп босқичли жараён сифатида ифодаланувчи математик дастурлаш масалаларини ечиш динамик дастурлашнинг предметини ташкил этади.

Кўп босқичли жараён деганда вақтга боғлиқ равишда ривожланувчи ва ўз тарақиётида бир неча босқичларга бўлинувчи жараённи тушуниш керак.

Динамик дастурлаш қуйидаги хусусиятларга эга:

Динамик дастурлаш қуйидаги хусусиятларга эга:

1) динамик дастурлаш кўп босқичли жараённинг бирдан-бир ягона ечим ини эмас, балки ҳар бир босқичга мос келувчи ва туб манфаатни кўзловчи ечимлар кетма-кетлигини топишга ёрдам беради;

2) динамик дастурлаш ёрдами билан ечилаётган кўп босқичли масаланинг маълум бир босқичи учун топилган ечими ундан олдинги босқичларда топилган ечимга боғлиқ бўлмайди. Унда фақат шу босқични ифодаловчи фактлар назарга олинади;

3) динамик дастурлаш ёрдами билан кўп босқичли масалани ечиш жараёнининг ҳар бир босқичида туб мақсадни кўзловчи ечимни аниқлаш керак, яъни ечимлар орасида пировард мақсадга эришишга максимал ҳисса қўшувчи ечимни топиш керак.

Демак, маълум бир босқичда топилган оптимал режа фақат шу қадам нуқтаи назаридан эмас, балки бутун жараённинг туб (пировард) мақсади нуқтаи назаридан оптимал режа бўлиши керак. Бундай принцип «динамик дастурлашнинг оптималлик принципи)» деб аталади.

Демак, маълум бир босқичда топилган оптимал режа фақат шу қадам нуқтаи назаридан эмас, балки бутун жараённинг туб (пировард) мақсади нуқтаи назаридан оптимал режа бўлиши керак. Бундай принцип «динамик дастурлашнинг оптималлик принципи)» деб аталади.

Оптималлик принципига амал қилиш ҳар қадамда қабул қилинган ечимни келгусида қандай оқибатларга олиб келишини назарга олиб бориш демакдир. Бундан ташқари оптималлик принципини яна қуйидагича талқин қилиш мумкин.