14-mavzu. Aholi statistikasi

Qisqacha xulosalar
Aholi dinamikasi – statistikasining eng qadimgi tarmog’i bo’lib, u aholining sonini, tarkibini mamlakat hududi bo’yicha joylashishi, uning tabiiy va mexanik harakatini o’rganadi. Aholi soni doim o’zgarib turuvchi miqdor bo’lgani uchun, unga ma’lum bir hudud va muayyan kunga nisbatan aniqlanadi. Bunda ma’lumot manbai bo’lib, aholi ro’yxati ma’lumotlari hisoblanadi. Aholi jinsi, yoshi, oilaviy ahvoli, millati va xakozo bo’yicha guruh va guruhchalarga bo’linadi. Aholining tabiiy harakati deyilganda, uning tug’ilishi, vafot etishi va tabiiy o’sishi (nokamayishi) tushuniladi. Ular avvalo mutloq miqdorlarda ifodalanadi, lekin ular bu harakatlarning darajalarini ifodalaolmaydi. Shu maqsadda qayt etilgan ko’rsatkichlar ming kishi nisbtan hisoblanadi, ya’ni nisbiy ko’rsatkichlar promille (%₀)da ifodalanadi (tug’ilish koeffistienti vafot etish koeffistienti, nikohdan o’tish koeffistienti, ajralish koeffistienti va xakozolar).
Aholining mamlakat ichida bir punkdan ikkinchisga ko’chishi ichki migrastiya, bir mamlakatdan boshqa mamlakatga ko’chishi esa tashqi migrastiya deb ataladi. Bu ko’rsatkichlar ham absalyut va nisbiy miqdorlarda ifodalanadi.